Một năm nhìn lại bức tranh Trí tuệ Nhân tạo toàn cầu

Có thể thấy, năm 2023 là một năm đầy thời khắc huy hoàng, lẫn bóng tối kịch tính trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Dưới đây là một số sự kiện AI để lại dấu ấn sâu đậm nhất trong năm nay bạn không thể bỏ qua.

Cuộc đấu tranh lãnh đạo tại OpenAI

Vào giữa tháng 11, mọi thứ sôi sục tại OpenAI, chủ sở hữu ChatGPT. Vào một ngày thứ sáu đen tối, Sam Altman bất ngờ bị cách chức Giám đốc điều hành, sau khi hội đồng quản trị công ty nhất trí rằng, họ không còn tin tưởng vào khả năng tiếp tục lãnh đạo công ty của anh ấy, điều này đã gây sốc cho cộng đồng công nghệ nói chung, cũng như các đồng nghiệp, nhân viên tại OpenAI.

Nhưng trong những ngày tiếp theo, hàng trăm nhân viên của OpenAI đã ký một lá thư dọa nghỉ việc, trừ khi hội đồng quản trị cũ phải từ chức và Altman được phục hồi làm CEO trở lại.

Trong thời gian đó, Altman cũng được mời đảm nhận một vai trò lãnh đạo bộ phận AI mới tại Microsoft cùng với Greg Brockman, chủ tịch của OpenAI. Cuối cùng, Altman đã trở lại vị trí Giám đốc điều hành của OpenAI, một hội đồng quản trị mới cũng được thành lập sau sự trở lại của anh ấy. Altman rất kín tiếng về lý do đằng sau thảm kịch này.

Cuộc chiến chatbot AI nóng lên

OpenAI không chỉ phải đối mặt với những biến động về lãnh đạo, mà nó còn phải đối mặt với hàng loạt chatbot AI đối thủ. Vào tháng 2, Microsoft đã tiết lộ công cụ tìm kiếm Bing mới với khả năng AI tạo sinh.

Cùng tuần đó, Google đã công bố chatbot AI có tên Bard. Sau đó, vào tháng 11, xAI, một công ty AI do Elon Musk thành lập, đã ra mắt Grok. Tỷ phú công nghệ gọi đây là giải pháp thay thế cạnh tranh đối đầu với ChatGPT.

Tiền đổ vào không gian AI

Microsoft khởi đầu năm 2023 bằng cách đầu tư thêm 10 tỷ USD vào OpenAI. Vào tháng 9, Amazon cho biết họ sẽ đầu tư 4 tỷ USD vào Anthropic, một đối thủ khác của OpenAI. Cùng tháng đó, Ernst & Young tiết lộ kế hoạch dạy 400.000 nhân viên của mình cách sử dụng AI tại nơi làm việc, như một phần trong khoản đầu tư 1,4 tỷ USD vào lĩnh vực này.

Không chỉ có các công ty lớn đang cố gắng tham gia vào cơn sốt vàng AI, các công ty đầu tư mạo hiểm đã đặt cược tám con số vào các công ty khởi nghiệp AI, và các công ty cũng chi mạnh tay cho nhân tài AI.

Các công ty công nghệ khổng lồ như Meta, Amazon và Netflix đang tuyển dụng nhân viên cao cấp có thể xây dựng các mô hình AI với mức lương lên tới 900.000 USD/năm. Các công ty phi công nghệ như trong lĩnh vực pháp lý, chăm sóc sức khỏe và giáo dục cũng đang tìm cách săn lùng những ứng viên có kinh nghiệm sử dụng ChatGPT, AI tốt để phục vụ cho lĩnh vực của họ với mức lương sáu con số.

AI tạo sinh cũng đang tạo ra những cơ hội mới. Các công việc như kỹ sư AI, giám đốc AI, nhà đạo đức AI, chiến lược gia AI sáng tạo, và huấn luyện viên dữ liệu AI đã xuất hiện trên thị trường lao động công nghệ hiện nay. Ngoài ra, còn có một ngành tiểu công nghiệp đã xuất hiện đó là các khóa học đào tạo sử dụng ChatGPT, dịch vụ chỉnh sửa nội dung AI và các bản tin tập trung dựa vào AI đề xuất.v.v.v….

Nhưng việc phát triển AI phải trả giá rất lớn về mặt con người

Đằng sau khả năng ấn tượng của một số chatbot AI, Tạp chí Time đã công bố một cuộc điều tra chi tiết về điều kiện làm việc khắc nghiệt ở Kenya, khi những nhân viên gắn nhãn cảnh báo dữ liệu tạo ra từ ChatGPT. Các nhân viên này cho biết, họ đã phải xem qua hàng loạt nội dung bất hợp pháp do ChatGPT tạo ra, bao gồm lạm dụng tình dục trẻ em, thú tính và cưỡng hiếp với giá chưa đến 2 đô la một giờ.

Thậm chí, mối lo ngại về việc AI thay thế công việc cũng đã tăng lên trong năm nay. Thực ra, nỗi lo sợ của người lao động về việc robot sẽ cướp mất công việc của họ không có gì mới, nhưng chính sự ra đời của ChatGPT đã khiến mối lo ngại của họ trở nên sâu sắc hơn bao giờ hết.

Một báo cáo của Goldman Sachs từ tháng 3 cho thấy, AI có thể phá vỡ khoảng 300 triệu việc làm toàn thời gian, đặc biệt là trong các ngành nghề văn phòng. ChatGPT có thể làm những việc như phát triển mã, tạo tài liệu tiếp thị, soạn giáo án và viết tóm tắt pháp lý. Tiềm năng thay thế công việc bằng AI một phần là lý do khiến hàng nghìn nghệ sỹ Hollywood đình công vào đầu năm nay.

Một số kẻ xấu đã sử dụng AI để đánh lừa người khác vì lợi ích cá nhân. Lừa đảo qua điện thoại AI, trong đó tội phạm sử dụng công cụ AI thay đổi giọng nói để mạo danh người thân, nhằm mục đích ăn cắp tiền ngày càng tinh vi hơn. Các chương trình thư rác tinh vi đã cố gắng lừa đảo một số người đầu tư vào tiền điện tử giả.

Và AI tạo sinh đang xóa mờ ranh giới giữa tính hư cấu và thực tế. Năm nay, một số sinh viên đại học bị cáo buộc đạo văn, sau khi các giáo sư cáo buộc họ nộp bài luận do AI tạo ra. Các trình phát hiện nội dung AI đã được phát triển để đối phó nhưng được cho là không đáng tin cậy.

Thông tin sai lệch càng trở nên tràn lan hơn do AI phát triển ồ ạt. NewsGuard, một trang web theo dõi thông tin sai lệch trực tuyến, đã xác định được 614 trang web tin tức không đáng tin cậy do AI tạo ra tính đến ngày 18 tháng 12. Deepfake gồm hình ảnh, video và âm thanh giả do AI tạo ra được thiết kế để không thể phân biệt được với thế giới thực, giờ đây chúng dường như khó phát hiện hơn bao giờ hết.

Và kể từ tháng 7, các công ty lớn như Apple, Deutsche Bank, Amazon đã ban hành lệnh cấm hoặc hạn chế sử dụng ChatGPT tại nơi làm việc, do lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu của công ty bị rò rỉ ra bên ngoài.

Các tác giả, nhà văn khắp thế giới phẫn nộ khi phát hiện ra nhiều mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT đã được đào tạo dựa trên hàng trăm nghìn cuốn sách trực tuyến, tải xuống từ web mà không có sự đồng ý của họ.

Chính những vấn nạn trên đã thúc đẩy các chính phủ tìm cách quản lý AI. Vào tháng 10, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký một sắc lệnh hành pháp mới kêu gọi các công ty công nghệ có ảnh hưởng nhất minh bạch hơn về cách họ phát triển AI của mình.

Hai tháng sau, Liên minh Châu Âu đã đạt được thỏa thuận tạm thời về Đạo luật AI của mình. Được mệnh danh là “quy tắc AI đầu tiên của thế giới”, nó nhằm mục đích thiết lập các hướng dẫn pháp lý về cách các công ty có thể phát triển công nghệ AI để đảm bảo rằng, nó an toàn và bền vững với môi trường.