Thông tin cá nhân dễ bị lộ lọt vì để lại dấu vết từ rất nhiều nguồn

Các chuyên gia bảo mật cảnh báo người dùng Internet cần nhận thức được mức độ kém an toàn của các thiết bị mà họ sử dụng. Dưới đây là một số khái niệm và lưu ý cơ bản mà bất cứ ai cũng nên biết khi tìm kiếm hoặc chia sẻ thông tin trên internet.

Chúng ta luôn cần biết rằng, các thông tin cá nhân của người dùng được lưu trên các thiết bị di động rất không an toàn. Thông tin bị lộ do các trường hợp bỏ quên, kiểm tra an ninh ở sân bay, bị tịch thu bởi toà án cảnh sát hoặc các nguy cơ bị tấn công bởi tin tặc. Người dùng nên nhận thức được tất cả các nguy cơ này để có được những giải pháp tự bảo vệ.

Metadata – siêu dữ liệu

Là dấu vết để lại khi người dùng sử dụng thiết bị. Mỗi khi một file mới được tạo ra, ngoài dữ liệu thì file còn bao gồm các thông tin metadata như thời gian tạo, địa điểm, người tạo file, công ty, thông tin cá nhân… Các thông tin này có thể đính kèm trong file word người dùng tạo ra, bức ảnh chụp, file âm thanh, file video, thu âm… và có rất nhiều ứng dụng, hoặc các website xem nội dung metadata ghi trong file.

Bất kỳ ai cũng có thể xem được rất nhiều thông tin của máy tính bằng cách nhấn chuột vào file rồi chọn 'properties' (áp dụng cho HĐH Windows) hoặc 'get info' (áp dụng cho máy Mac). Sẽ có nhiều thông tin được tiết lộ hơn nếu sử dụng phần mềm hoặc website có phí hoặc có thể đọc sâu hơn trong file.

Metadata (siêu dữ liệu) là dữ liệu miêu tả về dữ liệu, đơn giản hơn thì Metadata là những thông tin về một dữ liệu. Metadata cho chúng ta biết được nhiều thông tin hơn về dữ liệu ngoài nội dung mà nó thể hiện. Metadata có 3 thông tin quan trọng sau đây:

– Cấu trúc của dữ liệu

– Thuật toán sử dụng để tổng hợp dữ liệu

– Ánh xạ xác định sự tương ứng dữ liệu từ môi trường tác nghiệp sang kho dữ liệu

Cấu trúc Metadata bao gồm sẽ thay đổi theo mục đích sử dụng của người dùng. Nhưng về cơ bản, chúng sẽ bao gồm một số loại thông tin:

    – Thông tin mô tả về bản thân dữ liệu metadata     – Thông tin về dữ liệu mà metadata mô tả     – Thông tin về cá nhân, tổ chức liên quan đến dữ liệu metadata và dữ liệu

Metadata cho phép chủ sở hữu website có thể xem được các thông tin của người dùng như địa chỉ IP, loại máy tính, trình duyệt… quan trọng hơn là vị trí chính xác người dùng đang sống, làm việc hoặc ghé ngang qua. Hoặc Metadata của file ảnh ngoài dữ liệu của bức ảnh còn có thông tin của máy, ống kính, tác giả, vị trí, địa điểm…

Cookies

Là một dạng thông tin metadata của trình duyệt, cookie có thể tiết lộ từ khóa tìm kiếm của người dùng. Hãy tưởng tượng một người nào đó đang tìm kiếm thông tin hoặc điều tra một sự việc nhạy cảm, các thông tin tìm kiếm của họ bị các đối tượng khác theo dõi thông qua các từ khóa tìm kiếm, rõ ràng họ sẽ có sự chuẩn bị trước để đối phó.

Danh tính của người dùng trên Internet dễ dàng bị lộ hơn so với họ nghĩ, đặc biệt khi chủ trang có toàn quyền xem được các thông tin truy cập của người dùng hoặc hacker truy cập được vào cookie của trình duyệt.

Tự bảo vệ khi online

Các giải pháp đơn giản nhưng không kém phần hiệu quả như sử dụng VPN, trình chống virus, lưu ý việc mở file trong mail….

VPN – Mạng riêng ảo: VPN là các thiết bị phần cứng, phần mềm giúp người dùng che dấu địa chỉ IP và mã hóa thông tin Metadata để bảo vệ an toàn cho người dùng Internet hoặc truy cập vào những website ở những nơi cấm người ngoài truy cập hoặc cấm truy cập ra ngoài như ở Trung Quốc, nhiều trang mạng bị chặn. Dùng VPN, bạn sẽ vượt qua được các hạn chế của Trung Quốc để xem thông tin trên internet. VPN đặc biệt quan trọng khi sử dụng internet ở môi trường có nguy cơ rò rỉ thông tin cao như sân bay, điểm truy cập công cộng, hoặc tính chất đặc thù của công việc luôn bị theo dõi.

Lưu ý các phần mềm độc hại: Khái niệm virus và malware (phần mềm độc hại) nên được hiểu rộng trên phương diện nhiều nghĩa. Virus là những gì có thể lây lan từ thiết bị này sang thiết bị khác, mở rộng thêm là các câu chuyện nguy hại, tin giả lan truyền trên mạng truyền thông xã hội cũng nên được gọi là virus. Trong khi đó malware có thể lấy cắp các thông tin cá nhân và tấn công người dùng bằng các nội dung quảng cáo. Virus/malware có thể gây nguy hại cho thiết bị và cả người dùng.

Nếu virus chỉ tập trung vào việc phá hoại thiết bị thì malware tập trung vào các thông tin cá nhân như file văn bản, tin nhắn, thông tin liên lạc, cuộc gọi, sở thích cá nhân, thông tin tài khoản…, từ đó mạo danh người dùng để lừa đảo.

Không như virus, malware không tự lây lan mà phải có sự đồng ý của người dùng thông qua email, hoặc các trang nguy hại mà người dùng truy cập.

Việc rò rỉ các thông tin Metadata gây thiệt hại lớn không hề thua kém việc lộ các file nhạy cảm nhưng lại ít được quan tâm hơn. Do đó cần nâng cao nhận thức về việc bảo mật thông tin ghi trong file để bảo vệ sự riêng tư của người dùng.

Nếu người dùng không chắc chắn thiết bị mình an toàn thì có thể chọn một thiết bị sạch hoặc mua mới, bắt đầu bằng việc cài các ứng dụng bảo mật như chương trình chống virus, VPN, tắt các thông tin nhạy cảm như GPS, hạn chế các ứng dụng truy cập quá sâu vào thông tin của máy tính.