Netbook sẽ trở lại, lợi hại hơn xưa?

Netbook đã chấm dứt thời kỳ huy hoàng của quãng thời gian từ năm 2008 cho đến đầu năm 2009 với sự xuất hiện của các laptop, Ultrabook có thiết kế mỏng, nhẹ, cấu hình mạnh hơn và có giá cạnh tranh. Tuy nhiên, bẵng một thời gian sau đó, Microsoft giới thiệu về sự xuất hiện của Windows 8, một hệ điều hành có khả năng tận dụng sự tối ưu về phần cứng và sự ra đời của những máy tính bảng nhỏ gọn cùng sự hứa hẹn về một hệ thống phần cứng mới từ phía Intel hầu như đã hồi sinh netbook dưới một khuôn dạng khác tốt hơn, hiện đại hơn.

thoái trào của netbook

Netbook vốn có xuất thân từ dự án “Mỗi trẻ em một máy tính” và đánh dấu chính thức sự xuất hiện trên thị trường nhờ vào dòng máy tính Eee PC của Asus. Mục đích của netbook là mang lại cho người dùng một thiết bị với sự kết hợp giữa những yếu tố: rẻ, di động và có thời lượng pin vượt trội (từ 6 – 8 tiếng) nhờ  vào việc cắt giảm nền tảng phần cứng so với các mẫu laptop thông thường. Do đó, với netbook, người dùng chỉ có thể lướt web và khởi chạy các tác vụ về văn phòng hay phải mở ít chương trình hơn nếu muốn hệ thống hoạt động trơn tru.

Các netbook thế hệ đầu tiên thường được thiết kế với màn hình 7 inch vốn khó tương thích với một số các trang web và ứng dụng cùng với kích thước bàn phím quá nhỏ so với bàn tay con người. Vì vậy, các thao tác gõ phím khó khăn hơn. Biết được những vấn đề này, một thời gian sau đó, những netbook thế hệ tiếp theo đã được các nhà sản xuất nâng kích thước màn hình từ 7 inch lên 10 inch và bàn phím cũng đã được cải thiện để hỗ trợ thao tác gõ phím tốt hơn, thuận tiện hơn.

Vào khoảng nửa sau 2009, Intel chính thức công bố dòng CPU tiêu thụ điện năng thấp ULV cũng là lúc netbook bắt đầu sự thoái trào. Với một chiếc laptop có cùng kích cỡ so với netbook nhưng người dùng giờ đây có thể có được một hệ thống mạnh hơn, cạnh tranh hơn về khả năng di động lẫn giá thành so với trước đây. Điển hình là trong mức giá 300 USD – 500 USD vốn thống trị bởi netbook, người dùng sẽ có thể sở hữu laptop Acer với cấu hình hầu như tương đương netbook nhưng nó mạnh mẽ hơn nhờ vào CPU Celeron SU2300 thuộc dòng điện năng thấp nên hiệu năng của máy, thậm chí là thời gian hoạt động có thể đạt gấp đôi so với những đại diện khác đến từ netbook.

Hệ thống	Acer Aspire 1410	Toshiba NB205	ASUS Eee PC 1008HA	HP Mini 311
Mức giá	399 USD	419 USD	379 USD	475 USD
CPU	1.2-GHz Intel Celeron SU2300	1.66-GHz Intel Atom N280	1.66-GHz Intel Atom N280	1.6-GHz Intel Atom N270
Hệ điều hành	Windows 7 Home Premium	Windows 7 Starter Edition	Windows 7 Home Premium	Windows 7 Home Premium
RAM	2GB	1GB	2GB	2GB
Ổ cứng	160GB	250GB	320GB	160GB
Màn hình	11,6 inch (1366 x 768)	10,1 inch (1024 x 600)	10,1 inch (1024 x 600)	11,6 inch (1366 x 768)
Điểm số PCMark Vantage	2475	Không chạy	1118	1227
Điểm số 3DMark06	595	112	151	1450
Thời lượng pin (giờ:phút)	6:33	8:51	4:43	4:52
Khối lượng	1,45 kg	1,36 kg	1,1 kg	1,45 kg

Bị ảnh hưởng từ chính phân khúc cạnh tranh laptop, netbook còn phải hứng chịu sự “thờ ơ” ngày một rõ rệt từ phía người dùng khi những sản phẩm máy tính bảng đang dần được ra mắt ngày một nhiều hơn nhờ vào sự khởi đầu của iPad vào tháng 4/2010. Không chỉ vậy, chuẩn ultrabook mới được công bố vào 2011 với thiết kế mỏng, nhẹ và hiệu năng vận hành trên cấu hình Core i5/i7 vượt trội hơn hẳn so với Atom cũng khiến cho netbook hầu như ít được nghe thấy nhiều hơn trên các phương tiện truyền thông báo chí.Sự lấn sân của nền tảng chip ARM từ smartphone cho đến máy tính bảng và giờ đây là máy tính gia dụng cỡ nhỏ cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến Atom, trái tim của netbook trở nên bị lép vế.

Ánh sáng cuối đường

Vào dịp giáng sinh năm vừa rồi, Intel đã công bố kế hoạch nền tảng Atom mới có tên mã Cedar Trail được sản xuất dựa trên công nghệ 32nm. Cedar Trail hứa hẹn sẽ giải quyết những khuyết điểm còn tồn đọng ở thế hệ Atom trước đây với đồ họa tích hợp được cải tiến, có khả năng trình chiếu mượt mà những thước phim ở độ phân giải 1080p, hỗ trợ thư viện đồ họa DirectX 10.1 cùng khả năng mở rộng các kết nối bên ngoài thông qua cổng HDMI hay Display Port. Bên cạnh đó, một số tính năng đặc trưng của Intel như Wireless Music, Wireless Display, PC Sync, FastBoot cũng sẽ có mặt trong Cedar Trail. Dòng chip N2600 mà Intel giới thiệu sẽ cho phép các nhà sản xuất có thể chế tạo ra những mẫu thiết bị không dùng quạt bên cạnh mức tiêu thụ TDP chỉ 3,5W, hứa hẹn những sản phẩm có thiết kế mỏng hơn, nhẹ hơn với thời gian hoạt động lên tới 10 tiếng.
Thế hệ netbook mới cũng sẽ được bắt kịp xu hướng người dùng hiện nay là nhập liệu thông qua cảm ứng và máy tính bảng. Theo đó, dự kiến netbook cũng sẽ là một thiết bị hỗ trợ khả năng xoay màn hình để biến thành một máy tính bảng thực thụ tương tự với các sản phẩm khởi chạy Windows 8 như laptop Vaio Duo 11 của Sony hay Toshiba U925t.
Ngoài sự hỗ trợ về nền tảng phần cứng, yếu tố phần mềm cũng là một trong những nhân tố quan trọng không thể thiếu nhằm quyết định sự thành công của sản phẩm trên thị trường. Với việc Microsoft dự kiến chính thức công bố Windows 8 vào tháng 10 sắp tới, Intel rất hi vọng phiên bản hệ điều hành này sẽ giúp tạo một luồng sinh khí mới cho netbook nhằm đưa dòng thiết bị hầu như đã bị lãng quên này quay trở lại thị trường máy tính xách tay. Windows 8 có yêu cầu hệ thống tối thiểu “dễ thở” hơn so với hệ điều hành Windows 7 hiện nay với CPU tốc độ xử lý 1 Ghz, bộ nhớ RAM 1 GB,  dung lượng ổ cứng trống tối thiểu 16 GB bên cạnh khả năng tích hợp giao diện đồ họa Metro mới được lấy cảm hứng từ Windows Phone là những ưu điểm nổi bật rất đáng chú ý.

Thử nghiệm trên netbook Lenovo với cấu hình trung bình gồm vi xử lý Atom N450 1,66 GHz, bộ nhớ RAM 2GB, Windows 8 32-bit cần khoảng 19 giây để khởi động vào màn hình đăng nhập – nhanh hơn khoảng 22 giây so với Windows 7. Độ trễ khi đóng mở các ứng dụng cơ bản như trình duyệt Chrome hay Microsoft Office trên Windows 8 cũng tốt hơn so với phiên bản hệ điều hành tiền nhiệm. Đây là những dấu hiệu khả quan và đáng khích lệ để tạo động lực cho các nhà sản xuất có thể tự tin hơn nhằm sản xuất các thế hệ netbook mới.

Người dùng hiện nay đa phần ít chú ý đến sự tồn tại của netbook bởi đã có quá nhiều sản phẩm trên thị trường có thể thay thế cho dòng máy tính xách tay này như máy tính bảng, hay các laptop dạng lai và ultrabook đang ngày càng xuất hiện với nhiều mẫu mã mới phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, một thế hệ Atom mới mạnh hơn, xử lý tốt hơn, được tích hợp nhiều công nghệ mới và một hệ điều hành Windows 8 có khả năng tối ưu hóa về phần cứng hiệu quả hơn hứa hẹn sẽ tạo nên một dòng netbook có khả năng cạnh tranh với dòng sản phẩm khác.

Hiền Lê
Thế Giới Số 158 – Ngày 15.10.2012