Sáng tạo có trách nhiệm: Cách người trẻ gìn giữ và phát triển truyền thống văn hóa dân tộc

Sáng tạo từ chất liệu văn hóa dân tộc không đơn thuần là “cuộc chơi” đổi mới, mà là trách nhiệm kế thừa và phát triển.

Khi chất liệu văn hóa dân tộc bước vào nghệ thuật đại chúng, người trẻ đứng trước bài toán kép: làm sao để phù hợp với thị hiếu đương đại nhưng vẫn tôn vinh tinh thần bản sắc. Ở đó, sáng tạo không còn là sự khác biệt đơn thuần, mà là cách kể chuyện có ý thức trách nhiệm với di sản văn hóa.

Tinh thần ấy được gợi mở trong tập 6 Voices of Galaxy – chuỗi phim truyền cảm hứng của Samsung – khi câu chuyện làng gốm Bát Tràng được đặt vào mạch sáng tạo của thời đại số, nơi truyền thống và hiện đại cùng song hành.

Khi văn hóa dân tộc bước vào không gian nghệ thuật đương đại

Những năm gần đây, chất liệu văn hóa dân tộc xuất hiện ngày một nhiều trong nghệ thuật đại chúng. Âm nhạc, điện ảnh, thời trang hay nghệ thuật thị giác đều ghi nhận sự kết hợp mạnh mẽ của yếu tố truyền thống. Không còn là điểm nhấn mang tính hoài niệm, văn hóa dân gian được khai thác như một nguồn cảm hứng chính.

Trong âm nhạc, nghệ sĩ trẻ đưa nhạc cụ truyền thống vào bản phối mới. Điện ảnh tìm về lịch sử, huyền tích để thổi hồn bằng ngôn ngữ hiện đại. Thời trang mang họa tiết, chất liệu làng nghề bước ra sàn diễn quốc tế. Những thành công này cho thấy truyền thống không đối lập với sáng tạo đổi mới, mà song hành khi được tiếp cận đúng cách.

Người trẻ trên hành trình kế thừa văn hóa truyền thống.

Nghệ thuật gốm cũng không nằm ngoài dòng chảy đó. Gốm là một loại hình thủ công lâu đời và gắn chặt với đời sống văn hóa người Việt. Ngày nay, gốm không chỉ tồn tại như sản phẩm thủ công, mà trở thành phương tiện biểu đạt nghệ thuật có chiều sâu, mang theo câu chuyện lịch sử, thẩm mỹ và bản sắc. Các làng nghề cũng dần mở rộng không gian sáng tạo để gìn giữ giá trị dân tộc và lan tỏa đến sân chơi thế giới.

Sáng tạo để “nối dài” giá trị truyền thống

Việc gìn giữ giá trị truyền thống vừa là trách nhiệm, vừa là thách thức với người trẻ. Sáng tạo nếu thiếu hiểu biết có thể làm mờ nhạt bản sắc. Ngược lại, bảo tồn cứng nhắc có thể khiến di sản khó tiếp cận thế hệ mới.

Để giải bài toán này, người trẻ cần nhìn theo hai chiều. Ở chiều dọc, đó là quá trình tìm hiểu sâu về bản sắc: lịch sử, giá trị văn hóa, tri thức thủ công và tinh thần cộng đồng. Ở chiều ngang, đó là khai mở tư duy sáng tạo linh hoạt. Cụ thể nằm ở việc sẵn sàng ứng dụng công nghệ và phương thức kể chuyện mới để đưa di sản vào dòng chảy của thời đại.

Nỗ lực cá nhân, tinh thần cộng đồng và tiềm năng công nghệ là động lực để sáng tạo.

Kế thừa nghề gốm từ gia đình, Vũ Khánh Tùng – CEO Bát Tràng Museum mang đến tập 6 Voices of Galaxy góc nhìn trực diện của người trẻ trong quá trình đổi mới di sản. Trên hành trình này, nỗ lực cá nhân không phải là điểm tựa duy nhất. Anh đặt mình trong mối tương quan của cộng đồng nghệ nhân để hiểu hơn về ý nghĩa, nguồn gốc và khả năng ứng dụng gốm trong bối cảnh mới. Anh đồng thời sử dụng công nghệ để rút ngắn thời gian hệ thống hóa tri thức và khai phá cách thức đổi mới.

Tập phim mở ra vai trò đặc biệt của Gemini Live trong quá trình sáng tạo. Trợ lý AI giúp anh tổng hợp kiến thức liên quan đến họa tiết, biểu tượng và ngữ nghĩa văn hóa. Khi nắm vững gốc rễ truyền thống và tiếp cận bằng tư duy thời đại, di sản văn hóa sẽ được kế thừa và  sáng tạo một cách có trách nhiệm.

Công nghệ “dẫn đường” cho người trẻ sáng tạo.

Trước đó, Voices of Galaxy tập 3 từng biểu đạt mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại trong câu chuyện của nghệ thuật xiếc. Nếu tập 3 tập trung vào đổi mới để thay đổi trải nghiệm của khán giả, thì tập 6 mở ra một hướng tiếp cận khác: đổi mới để kết nối thế hệ và nuôi dưỡng giá trị bền vững cho cộng đồng làng nghề. Hai câu chuyện khác nhau, nhưng cùng chung một điểm gặp: sáng tạo đi cùng trách nhiệm.

Trong âm nhạc, xiếc, gốm hay các lĩnh vực sáng tạo khác, văn hóa dân tộc sẽ tiếp tục phát huy giá trị khi được tiếp cận bằng sự tôn trọng, hiểu biết và tư duy linh hoạt. Ở đó, AI giữ vai trò như một công cụ tối ưu để hỗ trợ cộng đồng nghiên cứu và sáng tạo hiệu quả. Khi sáng tạo đi cùng trách nhiệm, con người trở thành cầu nối để tinh hoa truyền thống tiếp tục được mở lối và lan tỏa trong thời đại số.