Giải pháp xây dựng AI có chủ quyền cho Việt Nam

Hoàn thiện nền tảng AI có chủ quyền cho Việt Nam là bài toán lớn đang được bàn thảo nhiều gần đây, tại NVIDIA AI Day Ho Chi Minh City, ông Lê Hồng Minh, Nhà sáng lập & Chủ tịch VNG, đã chia sẻ những sáng kiến góp phần xây dựng giải pháp này.

NVIDIA AI Day Ho Chi Minh City là chuỗi sự kiện quy mô lớn được NVIDIA tổ chức lần lượt tại nhiều thành phố trên toàn thế giới, cho phép khách tham dự trải nghiệm các công nghệ AI mới nhất, kết nối cũng như chia sẻ chiến lược để đưa AI từ lý thuyết trở thành thực tiễn. Sau TPHCM, sự kiện sẽ lần lượt được tổ chức tại Tokyo, Sydney và Seoul.

Tại sự kiện, GreenNode – đơn vị “flagship” chuyên về AI Cloud thuộc VNG đã giới thiệu mô hình suy luận ngôn ngữ lớn LLM tiếng Việt mã nguồn mở đầu tiên trên nền tảng NVIDIA NIM; trong khi đại diện của Zalo AI đem đến những bài học thực tiễn để phát triển LLM “chủ quyền” gắn với đặc thù tiếng Việt.

Cơ hội đang rộng mở

Tại phiên thảo luận đặc biệt với chủ đề “Xây dựng AI có chủ quyền cho Việt Nam: Tầm nhìn, Năng lực và Cơ hội”, Ông Võ Xuân Hoài – Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo (NIC), ông Lê Hồng Minh – Chủ tịch VNG và ông Phạm Minh Tuấn, CEO của FPT Software đã chia sẻ, phân tích về những chiến lược có thể giúp Việt Nam củng cố hạ tầng công nghệ, phát triển hệ sinh thái AI mở, tiên phong về đổi mới sáng tạo và xây dựng nền kinh tế số có chủ quyền, bền vững.

Cụ thể, việc xây dựng hạ tầng điện toán đám mây hiệu suất cao, phát triển bộ dữ liệu mở chuẩn hóa, xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp AI, gây dựng đội ngũ nhân tài AI và hoàn thiện chính sách đang là những ưu tiên hàng đầu để thúc đẩy AI có chủ quyền của Việt Nam.

“Chính phủ đang tập trung vào việc xây dựng bộ dữ liệu tiếng Việt phục vụ việc nghiên cứu và phát triển AI. Bên cạnh đó, phát triển đội ngũ nhân tài AI đang là ưu tiên quan trọng nhất, cần được triển khai ngay một cách có hiệu quả với mục tiêu có hơn 50.000 kỹ sư trong những năm tới; đồng thời Chính phủ cần ban chính sách mang tính hỗ trợ toàn diện cho doanh nghiệp, startup và cộng đồng nhân lực, qua đó hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp AI trong vòng 5 năm tiếp theo”, ông Võ Xuân Hoài cho biết.

Hiện nay, đẩy mạnh phát triển lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng và Chính phủ, được thể hiện thông qua Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và triển khai ứng dụng AI hàng đầu trong khu vực ASEAN.

Chủ tịch VNG Lê Hồng Minh chia sẻ: “AI có chủ quyền là phải xây dựng được các ứng dụng và mô hình kinh doanh AI thực chất, có giá trị riêng biệt, trong bối cảnh vốn đầu tư của Việt Nam còn rất nhỏ so với thế giới. Bên cạnh đó, chúng ta còn thiếu đội ngũ chuyên gia nghiên cứu AI và sự tích lũy các nền tảng công nghệ lõi. Để giải hai bài toán này, các doanh nghiệp công nghệ Việt cần tập trung phát triển, hoàn thiện sản phẩm và các cơ hội kinh doanh cụ thể. Người dùng không thể bị “ép” dùng AI, mà AI phải được tích hợp một cách tự nhiên vào trải nghiệm”.

Đối với AI, tốc độ triển khai đóng vai trò then chốt. VNG đã thương mại hóa thành công AI Cloud trong vòng 6 tháng, 20% người dùng Zalo hiện đang sử dụng các tính năng AI sau 2 năm thử nghiệm. Bên cạnh đó, VNG luôn tìm kiếm cơ hội hợp tác với Chính phủ, các trường đại học, giới nghiên cứu và khởi nghiệp để phát triển những ứng dụng có giá trị thực tiễn cao.

“AI hiện nay giống như thời điểm Internet những năm 1995–1996: còn nhiều nghi ngờ, nhiều yếu tố bất định. Các nhà phát triển cần giữ sự hứng khởi với những khả năng mà công nghệ mang lại, không nên coi AI là điều hiển nhiên. Hãy học hỏi, mạnh dạn khám phá, thử – sai, và bám theo động lực doanh thu ngay từ đầu. Khác với Thung lũng Silicon, nơi startup có thể gọi vốn ngay cả khi chưa có sản phẩm, tại Việt Nam, bạn vừa phải khám khá, vừa tìm cách tồn tại”, ông Lê Hồng Minh nhấn mạnh.

Ông Phạm Minh Tuấn, CEO của FPT Software đồng ý về câu chuyện tốc độ nhưng lại tin vào một hướng đi chia nhỏ nguồn lực, “Chúng ta cần xây dựng trước hết những giá trị cho Việt Nam, rồi từ đó vươn ra thế giới. Ví dụ, chúng tôi đã quyết định phát triển OLA LLM — mô hình ngôn ngữ được thiết kế riêng cho con người và văn hóa Việt Nam. Đồng thời, chúng tôi cũng công bố giải thưởng lớn trị giá 1 triệu USD để khuyến khích đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực AI.

Tôi tin rằng tốc độ là yếu tố quyết định. Thay vì dồn toàn bộ nguồn lực vào việc phát triển các mô hình ngôn ngữ tổng quát (general LLM), chúng ta nên tập trung tạo ra các mô hình nhỏ hơn, dành cho những bài toán chuyên biệt trong từng ngành. Cách làm này giúp mang lại kết quả nhanh chóng, chất lượng cao, và cũng phù hợp với văn hóa khởi nghiệp của Việt Nam — khi chúng ta có nguồn nhân lực giàu tiềm năng, chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, và nhu cầu mạnh mẽ về ứng dụng AI”.

Những mô hình đã hoạt động

Trong khuôn khổ sự kiện, GreenNode đã giới thiệu GreenMind-Medium-14B-R1 (GreenMind). Đây là mô hình suy luận LLM tiếng Việt mã nguồn mở đầu tiên tích hợp trên nền tảng NVIDIA NIM và được tối ưu hóa để chạy trên một NVIDIA H100 Tensor Core GPU duy nhất.

Nhờ cơ chế vòng lặp dữ liệu tự cải thiện, kết hợp với sự tham gia của con người trong suốt quá trình huấn luyện, GreenMind phù hợp cho nhiều ứng dụng mang tính thực tiễn cao như: trợ lý AI doanh nghiệp, chatbot thông minh, hệ thống truy xuất tài liệu và tìm kiếm thông tin nâng cao hay các tác vụ suy luận phức tạp bằng tiếng Việt.

Chia sẻ về tầm nhìn của GreenNode, ông Võ Trọng Thư – Trưởng phòng AI Lab, GreenNode cho biết: “GreenNode tập trung làm chủ công nghệ cốt lõi, đồng thời phát triển GreenNode AI Platform như một nền tảng mở, giúp AI trở nên dễ tiếp cận và gần gũi hơn với cộng đồng. Việc ra mắt GreenMind trên NVIDIA NIM đánh dấu bước tiến quan trọng, giúp Việt Nam chủ động hơn trong việc phát triển mô hình AI bản địa, đồng thời tạo nền tảng để doanh nghiệp và startup trong nước ứng dụng AI linh hoạt, tiết kiệm chi phí và phù hợp nhu cầu thực tiễn.”

Ông Võ Trọng Thư – Trưởng phòng AI Lab, GreenNode -giới thiệu về GreenMind.

Bên cạnh định hướng về phát triển LLM mã nguồn mở, VNG vẫn đang song song đầu tư mạnh cho các LLM huấn luyện từ đầu (from-scratch), hướng tới mục tiêu AI do người Việt làm chủ có thể hội nhập xu thế toàn cầu.

TS. Châu Thành Đức, Trưởng Bộ phận Nghiên cứu & Phát triển tại Zalo AI, nhấn mạnh việc phát triển mô hình ngôn ngữ lớn “chủ quyền” gắn với đặc thù tiếng Việt đòi hỏi dữ liệu chất lượng, khả năng triển khai ở quy mô lớn và cách huấn luyện phù hợp với điều kiện nguồn lực hạn chế.

Đây chính là những kinh nghiệm thực tiễn được Zalo rút ra trong hành trình xây dựng các sản phẩm AI dành riêng cho người Việt, hiện thực hóa tầm nhìn “AI-First”. Hiện Zalo AI đang vận hành các phòng nghiên cứu R&D chuyên sâu, phục vụ nghiên cứu và ứng dụng nhiều công nghệ AI tiên tiến.

Với kỹ thuật “from-scratch” – huấn luyện từ con số 0, mô hình LLM tiếng Việt do đội ngũ kỹ sư của Zalo phát triển đã đạt năng lực gấp 1.5 lần GPT-3.5 của OpenAI – theo đánh của VLMU  (Vietnamese Multitask Language Understanding Benchmark Suite for Large Language Models). Cuối năm 2024, mô hình này đứng ở vị trí thứ 2 chỉ đứng sau LLaMA-3-70B của Meta về năng lực xử lý tiếng Việt trên bảng xếp hạng của VMLU.

Thành công này của Zalo đã đưa Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia Đông Nam Á sở hữu mô hình LLM nội địa, đánh dấu cột mốc mang tính chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt.