Youtube “bó tay” trước sự lan truyền của các thuyết âm mưu?

Những kênh nội dung về thuyết âm mưu đã bất chấp sự thay đổi thuật toán hiển thị của Youtube để phát tán mạnh hơn những nội dung sai lệch nhằm kiếm thêm view và quảng cáo.

Hơn 6 tháng trước, Youtube cho biết họ đã thay đổi thuật toán để cắt giảm sự xuất hiện của các thông tin sai lệch theo huớng gây hại bao gồm các thông tin gây sốc, nguy hiểm. Trong đó, Youtube nhắm đến những trang chuyên sản xuất nội dung về các thuyết âm mưu, thần bí được rất nhiều người xem quan tâm. Đây là thay đổi quan trọng của mạng xã hội video này sau nhiều năm dùng những nội dung gây sốc giữ người xem càng lâu càng tốt để tối đa hoá doanh thu quảng cáo.

Thuyết âm mưu… hút view

Tuy nhiên, trang thông tin Huffpost đã chỉ ra thuật toán mới của Youtube chỉ làm một số kênh phát triển chậm lại, trong khi đa số kênh vẫn đang phát triển tốt thậm chí nhanh hơn trước đây.

Những nhà làm nội dung trên Youtube thừa biết loại nội dung nào dễ được quan tâm. Bất kể thông tin đó có chính xác hay không, người làm nội dung chỉ cần dẫn chứng đủ để gây ấn tượng với người xem sẽ nhận số lượng “view khủng”, từ đó thu nhập từ YouTube cũng tăng theo.

JustInformed Talk – kênh đăng tải những nội sung giả dối về sự tồn tại các đảng phái đang bảo vệ những kẻ ấu dâm trong Hollywood – đã tăng thêm 50.000 lượt đăng ký mới lên tổng số 220.000 người theo dõi, nhờ đó thu nhập của trang tăng thêm 138.000 USD mỗi tháng.

Kênh Next News Network – chuyên về thuyết âm mưu được xây dựng nhằm tạo lòng tin với người xem đây là nguồn tin chính thống – có gần 1,2 triệu người đăng ký. Các thông tin tải lên mỗi ngày bao gồm những thông tin giả, tuyên bố sai lệch về chính trị, thảm hoạ thiên nhiên, các thông tin y tế sai lệch nghiêm trọng… Hiện tại mỗi ngày kênh này kiếm được khoảng 2.185 USD, và hơn 885.600 USD mỗi năm…

Một nghiên cứu mới của Guardian cho thấy phần lớn các video trên Youtube về khủng hoảng và biến đổi khí hậu không đúng về mặt khoa học. 

Sau khi phân tích 200 video trên Youtube về biến đổi khí hậu, tiến sĩ Allgaier Joachim Allgaier của Đại học RWTH Aachen, Đức, nói rằng: “Có đến 120 video đi ngược với kết luận của Liên hiệp quốc về việc con người là nguyên nhân chính cho sự nóng lên toàn cầu kể từ những năm 1950”.

Chẳng hạn, kết quả tìm kiếm với các từ khoá chemtrails (hoá học), climate engineering (âm mưu thời tiết), climate hacking (hack khí hậu), climate manipulation (thao túng khí hậu), geoengineering (kỹ thuật địa chất)… nhận được rất ít thông tin khoa học để biện chứng cho nội dung đang trình chiếu.

Nhiều video còn ủng hộ các học thuyết âm mưu cho rằng chính phủ đang phun hoá chất vào không khí, làm thay đổi khí hậu, kiểm soát tâm trí, chiến tranh sinh học hoặc các thông tin lệch lạc phản khoa học khác.

Nhiều kênh dẫn chứng trái đất phẳng dù NASA đã chứng minh trái đất hình cầu

Quá muộn rồi Youtube!

Trước quá nhiều cảnh báo về những nội dung không đúng, Youtube đã thêm các đường dẫn Wikipedia bên cạnh các video đăng thông tin sai lệch, để người xem có thêm thông tin đối chiếu. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp tạm thời, các thông tin nguy hại khác gần như không thể ngăn chặn.

Youtube cho biết: “Chúng tôi cố gắng hạn chế sự lan truyền thông tin sai lệch, công việc đang tiến triển tốt. Đây cũng là một phần trong nổ lực liên tục cải thiện trải nghiệm người dùng trên Youtube”. Phát ngôn của Youtube cũng nhấn mạnh rằng nội dung này chiếm một phần rất nhỏ trong tất cả các video trên Youtube. “Chúng tôi đang tiếp tục áp dụng thay đổi này ở Mỹ và khi hệ thống tăng độ chính xác của chúng theo thời gian, chúng tôi sẽ triển khai nó đến nhiều quốc gia hơn”.

Tuy nhiên, ông Guillaume Chaslot, cựu kỹ sư Google – người đã giúp thiết kế thuật toán Youtube – lại nhận xét: “Youtube đã quá muộn để sửa sai!”. Theo ông, những tác hại to lớn của những trang nội dung dạng này trong nhiều trường hợp gần như không thể khắc phục. Các trang này đang phát triển nhanh, bất chấp sự nỗ lực hạn chế của Youtube.

YouTube không quên biện minh rằng: “Đây là nền tảng tự do, mọi người có thể đăng bất kỳ thứ gì họ muốn miễn không vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng”. Tuy nhiên, ông Allgaier cho rằng Youtube đang giàu lên từ tiền quảng cáo nhưng lại đẩy trách nhiệm về phía cộng đồng. Thậm chí, tiêu chuẩn cộng đồng cũng là nội dung không rõ ràng và đủ mạnh để hạn chế sự lan tràn của những video độc hại.

Becca Lewis, nhà nghiên cứu tại Data & Society cho biết, sự lan truyền của thông tin sai lệch trên các nền tảng truyền thông xã hội làm gia tăng sự mất lòng tin của người dân vào các tổ chức chính phủ, khoa học, báo chí. Việc xem thông tin trên Youtube như một sự thay thế các trang thông tin chính thống ngày càng tăng trong những năm gần đây. “Khi một kênh Youtube bắt đầu tăng lượng khán giả, khán giả sẽ tìm kiếm nội dung của kênh cho dù đó có hay không có thuật toán” Lewis nói.