Cô đơn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần và thể chất như thế nào?

Ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy sự cô đơn có thể liên quan đến một loạt các vấn đề về sức khỏe. Vấn đề càng trở nên nghiêm trọng hơn trong đại dịch Covid-19 đặc biệt là ở những quốc gia phát triển

Không phải đến khi xã hội loài người bị cách ly vì đại dịch coronavirus các vấn đề về sức khỏe do tình trạng cô đơn mới được lưu tâm. Từ trước đó khác lâu, các nhà nghiên cứu cảnh bảo người Mỹ đang cô đơn hơn nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Theo nghiên cứu năm 2018 từ công ty chăm sóc sức khỏe Cigna cho thấy 54% trong số 20.000 người Mỹ được khảo sát cho biết họ cảm thấy cô đơn, tỷ lệ này tăng lên 61% trong năm 2019. Khảo sát cũng chỉ ra rằng thế hệ Z (thế hệ trẻ năng động độ tuổi 18-22) là thế hệ cô đơn nhất, vượt xa thế hệ Boomers (thế hệ được sinh ra ở thời kỳ bùng nổ dân số ở các quốc qua phát triển như Anh, Mỹ, Úc…), Gen X (Những người sinh ra những năm 1960 đến đầu những năm 1980, 68% CEO các tập đoàn trong danh sách Fortune 500 thuộc thế hệ X.) và Millennials (những người sinh ra đầu những năm 1980 đến những năm đầu 2000), mặc dù được kết nối nhiều hơn bao giờ hết.

Sự cô đơn thực sự trở thành vấn đề lớn của những xã hội phát triển trong thời điểm cách ly do dịch bệnh. Doug Nemecek, giám đốc y tế tại Cigna cho biết các nghiên cứu chỉ ra thời gian cô đơn kéo dài sẽ có hại cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của bất kỳ ai. Nghiên cứu từ Cigna cho thấy rủi ro sức khỏe liên quan đến cô đơn ngang với hút thuốc và béo phì.

Một bài báo năm 2018 trên tạp chí The Lancet đã mô tả sự cô đơn: “Hãy tưởng tượng một người trở nên cáu kính, mất kiểm soát, chán nản và tự cho bản thân là trung tâm của vũ trụ sẽ làm tăng nguy cơ đột tử của người này lên đến 26%”.

Dịch bệnh COVID-19 là khoảng thời gian với các hành động đối lập, việc cách ly toàn xã hội để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân, dù thực tế những người dân bị cô lập dẫn đến cảm giác cô đơn. Việc phải chấp nhận cô đơn trong thời gian quá dài ảnh hưởng đến não, tim, và hệ thống miễn dịch, khiến họ yếu đuối và dễ tổn thương trước bệnh dịch hơn bao giờ hết.

Vì sao chúng ta lại trở nên cô đơn?

Cô đơn có thể gợi lên hình ảnh một người nào đó xa cách bạn bè, gia đình… cảm giác cô đơn càng lớn hơn khi không có kế hoạch nào đó và tối cuối tuần với một ai đó. Quá trình phát triển và tiến hóa của loài người chính là mỗi người sẽ là một phần của cộng đồng để được bảo vệ, chia sẻ trách nhiệm công việc, để tăng tỷ lệ sống sót. Loài người mất một khoảng thời gian rất dài để sống cùng nhau, ai cũng cần cộng đồng nhỏ của mình và thật sự khó khăn khi một ai đó không là thành viên của bất kỳ nhóm nào.

Khi phải thực hiện tất cả mọi việc một mình mà không có sự giúp đỡ của người khác, bộ não sẽ trở nên cảnh giác và căng thẳng hơn, điều này giải thích sự nóng nảy bực bội, căng thẳng… các phần còn lại của cơ thể cũng rơi vào trạng thái căng thẳng cao độ.  Julianne Holt-Lundstad, giáo sư tâm lý học và khoa học thần kinh tại Đại học Brigham Young giải thích.

Trong trạng thái cảnh giác, căng thẳng cao độ đó đồng nghĩa là cơ thể cũng phải gánh chịu các tổn thương bởi các hormone gây căng thẳng như cortisol và norepinephrine. Người cô đơn có thể mất ngủ, tăng cân và lo lắng trong thời gian dài. Giáo sư Holt-Lundstad cũng chỉ ra rằng đại dịch COVID-19 là thời điểm nhiều người cô đơn thấy căng thẳng nhất trong cuộc đời như công việc bấp bênh, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt, hàng triệu người nhiễm bệnh… Trước các thách thức quá lớn, mỗi người thường tìm kiếm sự trấn an từ gia đình, bạn bè và cách ly xã hội đã đẩy sự căng thẳng do cô đơn đến cực hạn.

Nghiên cứu về sự cô đơn Cô đơn là trải nghiệm mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng phải trải qua, các nhà khoa học đang nỗ lực tìm hiểu cách thức và lý do vì sao cô đơn ảnh hưởng đến sức khỏe. Những thách thức cơ bản trong nghiên cứu cô đơn là cảm giác chủ quan, nên không thể đo lường thậm chí độ lớn các mối quan hệ trên mạng xã hội cũng không thể đánh giá được một ai đó có đang cô đơn hay không. Thậm chí nhiều người vẫn không nhận ra mình đang cô đơn nên câu hỏi trực tiếp “Bạn có thường thấy cô đơn hay không?” hoặc câu hỏi gián tiếp “Bạn có thấy thiếu người đồng hành hay không?” cũng chỉ có giá trị tham khảo.

NASA đã nghiên cứu ảnh hưởng của việc các phi hành gia bị cô lập và giam cầm trong một không gian chật hẹp trong tàu vũ trụ, cũng đã đi đến một số kết luận giống như vô số nghiên cứu khác: trong điều kiện bị cách ly có thể dẫn đến các vấn đề về nhận thức và hành vi. Ở những nơi khác, các nhà nghiên cứu đang xem xét khía cạnh sinh học của sự cô đơn và cách nó ảnh hưởng đến cơ thể, các nhà nghiên cứu chú ý nhiều hơn đến não bộ.

Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm bệnh Rush Alzheimer ở ​​Chicago đã nghiên cứu 823 người lớn tuổi trong suốt bốn năm. Họ đã sử dụng bảng câu hỏi để đánh giá sự cô đơn, phân loại bệnh mất trí nhớ và bệnh Alzheimer, cũng như các bài kiểm tra về suy nghĩ, học tập và trí nhớ của người tham gia và đánh giá thang điểm cô đơn của họ từ 1 đến 5 . Các nhà nghiên cứu nhận thấy nguy cơ một người mắc bệnh Alzheimer tăng 51% cho từng điểm trên thang điểm.

Những người đã chết trong quá trình nghiên cứu cũng được khám nghiệm kỹ. Kết quả cho biết cô đơn không gây ra những thay đổi đặc trưng của não liên quan đến bệnh Alzheimer. Tuy nhiên, một nhà nghiên cứu Robert S. Wilson, cho biết sự cô đơn có thể khiến mọi người dễ bị tổn thương hơn trước “những tác động khôn lường của bệnh lý thần kinh liên quan đến tuổi tác”.

Dù vậy, các nhà khoa học vẫn chưa hoàn toàn hiểu được sự cô đơn liên quan như thế nào đến sức khỏe của con người. Các giả thuyết được đưa ra như, một ai đó cô đơn và cảm thấy tự ti, họ ít chăm sóc bản thân hơn, ăn uống không đúng bữa,  lo lắng nhiều, mất ngủ dẫn đến lạm dụng rượu bia… kéo dài dẫn đến các biến chứng về sức khỏe.

Một nghiên cứu cách đây 30 năm của nhà nghiên cứu David Bennett, thuộc Trung tâm bệnh Rush Alzheimer với người tham gia đồng ý cho phép kiểm tra thể chất và tâm lý hàng năm và hiến não của họ sau khi chết. Các nhà nghiên cứu đã xem xét kỷ 2 vùng não liên quan đến nhận thức và cảm xúc và tìm thấy người cô đơn thường có các dấu hiệu của gen liên quan đến ung thư, bệnh tim mạch và các bệnh viêm…

Các nhà khoa học nghiên cứu sự liên quan giữa sự cô đơn và gen gây bệnh

“Thực sự có một mạng lưới kết nối và ảnh hưởng lẫn nhau giữa các gen khác nhau”, nhà nghiên cứu Canli thuộc Trung tâm bệnh Rush Alzheimer nói, “Điều tiếp theo cần phải giải thích là vì sao các gen di truyền bệnh lý này lại xuất hiện ở những người cô đơn”. Không có nghĩa là sự cô đơn gây ra bệnh tim, công trình trước đây của một nhà nghiên cứu UCLA tên là Steve Cole đã gợi ý một khả năng – đó là việc giải phóng một số hormone trong khi bị căng thẳng của sự cô đơn kéo dài có thể kích hoạt một số gen liên quan đến các vấn đề sức khỏe. Việc hiểu rõ hơn về các mối quan hệ giữa các bệnh ký và sự cô đơn vào một nào đó có thể ảnh hưởng đến các liệu pháp được thiết kế để điều trị cho bệnh nhân.

Dù các biện pháp cách ly được nới lỏng, nhưng tình hình dịch bệnh ở nhiều nơi trên thế giới vẫn chưa được kiểm soát thì ngày càng nhiều người vẫn sẽ cảm thấy lạc lõng trong xã hội.

Phi hành gia của NASA Scott Kelly, người đã dành 340 ngày trên vũ trụ, đã viết một bài cho tờ Thời báo New York vào tháng 3, đưa ra lời khuyên dựa trên kinh nghiệm của mình. Kelly khuyên bạn nên giữ một tạp chí, bám sát thời khóa biểu của mình và có một sở thích để tâm trạng luôn thư thái và quên đi sự cô đơn. Theo Nemeck, từ Cigna, lưu ý rằng hơn bao giờ hết, điều quan trọng hơn là luôn cố gắng kết nối và cởi mở để có những cuộc trò chuyện có ý nghĩa và quan tâm đến cảm giác của người khác và trao đổi thẳng thắn về cảm giác cô đơn thay vì để sự cô đơn lấn áp hoàn toàn.