Trong vài tháng vừa qua, báo chí liên tiếp đưa tin những vụ cướp vàng xảy ra với mật độ ngày càng nhiều trên các tỉnh thành trong cả nước. Có những vụ án thực sự nghiêm trọng, đau thương đã giấy lên hồi chuông cảnh giác mọi người nói chung cũng như các hiệu vàng nói riêng. Tuy nhiên, cũng qua các vụ án ấy, việc ứng dụng công nghệ trong việc bảo về như chuông báo động, đặc biệt là camera ghi hình chưa cho thấy sự phát huy hiệu quả-các hình ảnh không nét để thấy rõ mặt tội phạm, hệ thống báo động không reo đúng lúc… Liệu trong bối cảnh xã hội đang nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp này, việc đầu tư lớn cho công nghệ bảo vệ có cần thiết?
Hệ thống báo động, ghi hình: rất tự phát
Theo khảo sát của phóng viên tại nhiều hiệu vàng trên địa bàn nội thành Hà Nội, hiện tại 100% các cửa hiệu kinh doanh vàng bạc đều lắp hệ thống camere chống trộm. Anh Bảo Hoàn (Giám đốc Công ty TNHH Vàng Bạc Bảo Hoàn, Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, “Ngay từ khi bắt đầu mở cửa hàng, tôi đã gọi thợ đến lắp ngay hệ thống camera. 6 chiếc camera được đặt ngay ở 6 góc ‘nhạy cảm’ nhất”, vừa nói anh vừa cho tôi xem chỗ đặt các camera trong cửa hiệu.
Tuy nhiên, mỗi hiệu vàng bạc lại có hệ thống chống trộm được trang bị khác nhau. Những cửa hàng nằm trong khu vực là tụ điểm đông dân cư và tuyến phố “làm ăn” như: Thái Hà, Chùa Bộc, Tôn Đức Thắng, Hai Bà Trưng, Phố Huế… hệ thống chống trộm được các chủ hiệu đầu tư khá kỹ lưỡng, gồm: đầu thu hình, ổ cứng (có thể dùng ngay máy vi tính hoặc mua ổ cứng ngoài), mic ghi âm, còi hú báo động, mắt camera quan sát, nguồn tổng cung cấp điện áp, bộ lưu điện khi bị cắt điện… Đặc biệt, nhiều hiệu vàng thuộc ‘top’ kinh doanh lớn, bên cạnh việc trang bị thiết bị chống trộm, các chủ hiệu còn thuê thêm những người bảo vệ làm nhiệm vụ canh gác an toàn, tránh trộm cắp vàng bạc của cửa hàng ngày và đêm.
Trong khi đó ở khu vực xa trung tâm và rìa nội thành Hà Nội, các tiệm vàng bạc ở đây số lượng camera được trang bị ít hơn, thường lắp 1 đến 2 chiếc.
Chia sẻ với phóng viên, việc lắp đặt hệ thống chống trộm hiện nay có rất nhiều thể loại, gói cước khác nhau cho chủ cửa hàng lựa chọn. Cách đơn giản, tiết kiệm thời gian, công sức là “chúng tôi chỉ cẩn gọi điện đến các công ty chuyên về camera bảo vệ hiệu vàng, họ sẽ cử các nhân viên kỹ thuật đến cửa hàng xem xét và tư vấn loại nào phù hợp. Tuy vậy, chi phí đi kèm sẽ đắt đỏ”, cô Hồng Hạnh, quản lý hiệu vàng bạc Chung Hạnh (Thái Hà, HN) kể.
Với nhiều cửa hàng vàng bạc khác, tự lắp đặt hệ thống báo động cũng là một phương pháp được nhiều người sử dụng. Theo phân tích của những người ‘lành nghề’ thì hiện tại ở Việt Nam, thị trường camera đã cung ứng rất tốt, đa dạng sản phẩm, khách hàng dễ dàng lựa chọn, so sánh trong cùng một mức giá. “Nếu dùng gói theo nhà cung cấp thì camere và thiết bị liên quan khá ‘thập cẩm’, phụ thuộc vào người cung cấp, chất lượng thu hình không nét mà giá cả lại cao. Trong khi đó, tự mình đi mua rồi thuê công ty thiết kế lắp đặt thì giá chỉ bằng 2/3 so với các gói có sẵn”, cô Hạnh cho biết thêm.
Được biết, chi phí cho mỗi lần lắp đặt cả hệ thống báo động dao động từ 12 triệu đồng đến 20 triệu đồng/bộ sản phẩm đầy đủ (tính gộp cả chi phí tư vấn kèm theo chương trình hậu mãi- sửa chữa hư hỏng 1 năm). Đặc biệt, nếu muốn quan sát hoạt động cửa hàng tại mọi thời gian, địa điểm thì chủ hiệu có thể yêu cầu lắp đặt thêm gói cước dùng Internet và hàng tháng trả phí cho nhà cung cấp.
Cấu tạo của hệ thống báo động thường được chia thành hai phần cơ bản: phần nổi, phần chìm và tùy vào sở thích, tính cách chủ hiệu vàng để đặt 2 phần này. Phần nổi là những chiếc camera quan sát được lắp đặt trên tường (hoặc ẩn trong tường) giúp thu hình các hoạt động diễn biến của cửa hàng ngày và đêm; chuông báo động khẩn cấp. Phần chìm là hệ thống máy móc như màn hình vi tính để xem hình, ổ cứng lưu trữ được đặt ở nơi an toàn theo yêu cầu của người lắp.
Thờ ơ và không tin vào camera
Theo những thông tin khảo sát, mặc dù số lượng cửa hàng kinh doanh vàng bạc đều được trang bị hệ thống chống trộm đầy đủ nhưng thực tế chất lượng cũng như tính khả dụng của hệ thống này (đặc biệt là khu vực rìa nội thành và ngoại thành) chưa thực sự phát huy hết hiệu quả.
Tại hiệu vàng của anh Hoàn (Cầu Giấy, Hà Nôi), tuy tổng số camera của cửa hàng hiện có 6 chiếc, nhưng theo ‘bật mí’ của người quản lý tại đây thì chỉ có ½ số camera trên hoạt động. Lý giải cho điều này, anh Hoàn cho hay, cửa hàng đã thuê 2 người bảo vệ ngồi ngay sảnh canh gác ngày đêm nên rất an toàn, và nếu xảy ra chuyện đột xuất thì 3 chiếc camera đang hoạt động (được chủ nhà đặt ở chỗ quan trọng nhất) sẽ đảm đương ghi hình, những chiếc khác cho… ‘nghỉ’, nhằm phòng trường hợp các camera hoạt động hỏng còn có thể thay thế ngay. Một số cửa hàng khác ở khu vực trung tâm, những chiếc camera không dùng tới vì nhiều khi chủ hiệu cũng… quên vận hành hoạt động. Hơn nữa, nhiều người còn cho rằng, tại chỗ đông người, xe cộ chen lấn từng cemtimet đất thì trộm nếu vào cũng không đủ sức chạy thoát.
Ngoài ra, khi được hỏi về vấn đề thu và lưu trữ hình ảnh quay từ camera, câu trả lời nhận được là đa phần cửa hàng đều để nguyên chế độ mặc định từ đầu do người lắp đặt cài sẵn, còn một số cửa hàng khác cho biết, khi nào nhớ thì lưu, quên thì thôi. Đặc biệt, những cửa hiệu kinh doanh bé, camera lắp cũng chỉ để… ‘đánh tiếng’, mang tính chất “minh họa” chứ nói đến phần lưu trữ hoạt động hàng ngày không được quan tâm, bởi do chất lượng hình ảnh truyền từ camera quá kém có lưu cũng không thấy rõ. Chế độ bảo hành hoạt động hệ thống chống trộm thực sự là một vấn đề mà các chủ hiệu dường như đã ‘quên’. Anh Đức Hùng (chủ một cửa hàng vàng tại đường Thanh Xuân, HN) tâm sự, “Cũng như tâm lý khi sử dụng xe cộ, có hỏng hóc hay có vấn đề ta mới đem ra thợ sửa chữa chứ đang yên đang lành mấy ai mang xe đi sửa? Camera và hệ thống chuông báo động của cửa hàng tôi cũng thế, đặc biệt bảo định kỳ vài tháng bão dưỡng một lần đúng là chuyện mà tôi chưa bao giờ nghĩ tới”. Vì thế, đã có những trường hợp mặc dù ghi hình lại được các kẻ trộm, cơ quan điều tra cũng khó mà nhìn rõ mặt để xác định thủ phạm mà truy bắt, khi hình ảnh cứ nhập nhèm như các “bóng ma”.
Thế nhưng, giải pháp cốt yếu theo anh Đức Hùng là “có thể nhiều chủ hiệu còn chưa cảnh giác cao độ về an ninh bảo vệ, nhưng quan trọng là chính quyền làm sao cho đời sống an ninh của người dân được đảm bảo, nâng cao ý thức từng người thì may ra mới đảm bảo an ninh xã hội nói chung cũng như tài sản vật chất nói riêng. Thực ra, khi đã cùng quẫn đến đường cùng thì mình có lắp 1 hay trăm chiếc camera chống trộm thì kẻ trộm nó cũng lao vào cửa hàng như những con thiêu thân bất chấp hậu quả. Có quay phim lại được, có bắt được nó sau ấy, thì niều thứ cũng đã muộn…”.
Thái Vân
