Triển khai dự án máy khử rung tim tự động (AED), nâng cao kỹ năng sơ cứu khi ngừng tim ngoại viện cho cộng đồng

Ngày 19/9/2025, Tập đoàn FPT và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội công bố hợp tác triển khai dự án đặt máy khử rung tim tự động (AED) cho cộng đồng lần đầu tiên tại Việt Nam. Mục tiêu của dự án nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng và bổ sung trang thiết bị sơ cứu, từ đó nâng cao hiệu quả cấp cứu ban đầu tại cộng đồng, đặc biệt trong các tình huống ngừng tuần hoàn xảy ra ngoài cơ sở y tế.

Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 200,000 người tử vong do các bệnh lý liên quan đến tim mạch, chiếm khoảng 1/3 tổng số ca tử vong của cả nước. Đây là một con số đáng báo động, đặc biệt trong bối cảnh cấp cứu ngoại viện còn nhiều hạn chế. Theo dữ liệu khảo sát, tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân ngừng tim ngoại viện là rất cao, lên đến 96,7%. Chỉ có 8,7% bệnh nhân được hồi sinh tim phổi (CPR) tại hiện trường. Đặc biệt, tỷ lệ người dân biết về hồi sinh tim phổi (CPR) còn rất thấp, chỉ đạt 8,7%. Con số này thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác như Anh (70%), Singapore (56,2%), và Thái Lan (40,4%).

Máy AED đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một nghiên cứu đăng trên New England Journal of Medicine cho thấy, tỉ lệ sống sót đạt tới 74% nếu bệnh nhân được sốc điện bằng máy AED trong vòng 3 phút đầu tiên sau khi ngừng tim. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nhận thức về thiết bị này còn rất hạn chế và trong các ca tử vong ngoại viện, hầu như không có trường hợp nào nạn nhân được sử dụng máy AED tại hiện trường.

Trong khuôn khổ hợp tác, Tập đoàn FPT sẽ tài trợ cho Bệnh viện Đại học Y Hà Nội 2 tỷ đồng để triển khai dự án. Trong giai đoạn thí điểm, các máy dự kiến sẽ được lắp đặt tại các trạm y tế xã, phường của thành phố Đà Nẵng – một trong những điểm đến du lịch lớn nhất cả nước, với hơn 2,53 triệu lượt khách lưu trú trong quý 1/2025 (tăng 19,2% so với cùng kỳ). Song song với đặc thù đô thị du lịch biển, sau khi sáp nhập một số khu vực của Quảng Nam, thành phố vẫn còn những “vùng trắng” về y tế khẩn cấp khi nhiều trạm y tế chưa được trang bị máy sốc tim hiện đại và chưa được tập huấn chuyên sâu về cấp cứu ngừng tuần hoàn. Vì vậy, việc bổ sung thiết bị AED tại tuyến cơ sở và các điểm công cộng là cần thiết để nâng cao khả năng ứng phó, bảo đảm an toàn cho người dân và du khách. 

Phát biểu tại lễ công bố, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu – Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, ý tưởng trang bị máy khử rung tim tự động (AED) cho cộng đồng đã được ông ấp ủ từ nhiều năm trước sau khi chứng kiến việc phổ biến thiết bị này tại các địa điểm công cộng của nước phát triển. Máy AED không chỉ cứu người mà còn tạo dựng niềm tin an toàn cho dân cư và du khách. Ông chia sẻ: “Trong chuyến công tác đến Đà Nẵng, điều làm tôi ngạc nhiên là ngay cả nhân viên y tế tuyến xã cũng chưa biết sử dụng AED. Chúng ta có thể sánh vai với thế giới về kỹ thuật, thủ thuật hiện đại, nhưng lại thiếu những kỹ năng, thiết bị cơ bản nhất để bảo vệ tính mạng con người. Nhận được sự đồng hành của Chủ tịch FPT Trương Gia Bình, dự án được khởi động với điểm thử nghiệm đầu tiên tại Đà Nẵng”.

PGS.TS Lân Hiếu cho biết nhóm triển khai sẽ bám sát dự án, đào tạo và giám sát việc sử dụng máy, đồng thời kỳ vọng cùng sự chung tay của doanh nghiệp và cộng đồng, mô hình sẽ được nhân rộng ra nhiều địa phương, góp phần xây dựng môi trường sống văn minh, an toàn hơn. 

Đại diện doanh nghiệp đồng hành, ông Trương Gia Bình – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT chia sẻ, sự kiện diễn ra đúng thời điểm Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 72-NQ/TW về tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Ông cho rằng đây là nghị quyết có ý nghĩa đặc biệt, bởi trong hạnh phúc của mỗi con người, sức khỏe phải được đặt lên hàng đầu. Ca dao có câu: Dẫu xây chín bậc Phù đồ, chẳng bằng làm phúc cứu cho một người. Máy AED chính là phương tiện thiết thực để góp phần thực hiện điều đó.

Cùng với việc lắp đặt thiết bị, dự án dự kiến được triển khai theo lộ trình: Sở Y tế Đà Nẵng sẽ khảo sát cơ sở vật chất và lên danh sách các trung tâm, trạm y tế trên địa bàn; xác định địa điểm đặt máy AED theo từng giai đoạn; thành lập nhóm nòng cốt gồm 1–2 nhân viên y tế tình nguyện tại mỗi trung tâm, sau khi được đào tạo về sơ cấp cứu ban đầu sẽ tham gia quản lý, hướng dẫn sử dụng AED và hỗ trợ kiến thức sơ cứu cho các trạm y tế; đồng thời phối hợp đào tạo cán bộ nguồn và tổ chức lớp sơ cấp cứu cộng đồng, lồng ghép các chương trình tuyên truyền, hướng dẫn kiến thức sơ cấp cứu cho người dân ngay tại nơi đặt máy AED.

AED (Automated External Defibrillator) là thiết bị phát xung điện nhỏ gọn, có tác dụng dập tắt một số rối loạn nhịp dùng cho trường hợp ngừng tim đột ngột. Khi bật, máy phát hướng dẫn trực quan bằng tiếng Việt theo từng bước; tự động phân tích nhịp tim và chỉ sốc điện khi chỉ định phù hợp (ví dụ rung thất). Đặc biệt, hệ thống có khả năng ghi lại thao tác, dữ liệu nhịp tim và tín hiệu âm thanh trong quá trình cấp cứu, tạo cơ sở minh bạch về mặt chuyên môn và pháp lý, giúp người dân tự tin hơn khi tham gia cứu người. 

Việc triển khai đặt máy AED cho cộng đồng tại Đà Nẵng là sự kết hợp mô hình liên kết y tế – chính quyền – doanh nghiệp – cộng đồng. Với sự chung tay của các bên, dự án hướng tới mục tiêu tăng cơ hội sống cho các ca ngừng tim đột ngột, hình thành văn hóa học kỹ năng cấp cứu cơ bản là kiến thức công dân cần có.