Trí tuệ nhân tạo trong an ninh mạng: Con dao hai lưỡi

Giống như bất kỳ công nghệ mới nổi nào, luôn có mối lo ngại xung quanh việc áp dụng công nghệ AI sẽ có ý nghĩa tốt xấu ra sao trong lĩnh vực an ninh mạng.

Với sự phát triển nhanh chóng của các mối đe dọa mạng, các chuyên gia dự đoán rằng, tội phạm mạng sẽ khiến các công ty Mỹ thiệt hại từ 320 tỷ USD năm 2023 lên 452 tỷ USD vào năm 2024, và con số này sẽ tiếp tục tăng nhanh trong những năm kế tiếp.

Việc đảm bảo các biện pháp an ninh mạng mạnh mẽ không chỉ là khuyến nghị, mà còn là điều cần thiết để duy trì hoạt động kinh doanh. Trí tuệ nhân tạo (AI) hiện đã trở thành một công cụ an ninh mạng không thể thiếu, với các ví dụ từ công cụ phát hiện lừa đảo, đến một số công cụ chatbot AI có thể đáp ứng các yêu cầu về bảo mật an ninh mạng.

Bằng cách xử lý và hợp lý hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại, AI giải phóng nguồn nhân lực cho các sáng kiến ​​an ninh mạng chiến lược hơn. Tuy nhiên, AI trong lĩnh vực an ninh mạng không phải là điều dễ hiểu, vì vậy điều cần thiết là phải hiểu cả ưu và nhược điểm của nó.

Khi AI tiếp tục phát triển, vai trò của nó trong an ninh mạng cũng vậy. Hệ thống AI cung cấp các công cụ vô giá để bảo vệ khỏi các mối đe dọa trên mạng. Tuy nhiên, các tổ chức phải xử lý những vấn đề phức tạp và thách thức một cách cẩn thận.

Một trong những lợi thế quan trọng nhất của AI trong an ninh mạng là khả năng dự đoán các mối đe dọa mạng, và xác định các mối đe dọa tiềm ẩn, trước khi chúng biểu hiện trực tiếp. Bằng cách phân tích các mẫu dữ liệu và xác định các điểm bất thường, AI có thể cảnh báo về những rủi ro có thể không được chú ý trước khi mọi thứ quá muộn.

Tuy nhiên, độ nhạy phức tạp cho phép AI dự đoán các mối đe dọa mạng cũng có thể khiến nó trở thành công cụ hữu ích cho những kẻ tấn công mạng. Tin tặc có thể tận dụng AI để tạo ra những trò lừa đảo tinh vi hơn, qua mặt các biện pháp bảo mật truyền thống (chẳng hạn như bộ lọc chống thư rác cho email).

Hơn nữa, tin tặc có thể triển khai các chiến thuật tấn công kỹ thuật xã hội do AI điều khiển, để tạo ra các tin nhắn hoặc yêu cầu giả mạo trông có vẻ hợp pháp và đầy tính thuyết phục. Những tin nhắn này có thể lừa mọi người cung cấp thông tin nhạy cảm hoặc truy cập vào các hệ thống nguy hiểm bất thường.

Mặt khác, AI cũng vượt trội trong việc cung cấp phản hồi ngay lập tức cho các sự cố bảo mật. Nó có thể tự động hóa các quy trình, tiết kiệm thời gian và giảm thiểu thiệt hại, bằng cách cô lập các hệ thống bị nhiễm và chặn các hoạt động xâm nhập vào hệ thống mạng.

Nhưng khả năng phản ứng nhanh tự động này đôi khi cũng có thể phản tác dụng, bởi thực tế việc AI xác định điều gì tạo nên mối đe dọa có thể không phải lúc nào cũng chính xác, dẫn đến những kết quả “dương tính giả” có thể làm gián đoạn các hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, nếu tác nhân đe dọa “bắt bài” được kiểu phản ứng của AI, chúng có thể thao túng luồn lách hệ thống để vượt mặt AI trong phòng thủ mạng.

Ở một khía cạnh khác, hệ thống AI được thiết kế để học hỏi và phát triển, điều đó có nghĩa là chúng trở nên hiệu quả hơn khi được đào tạo nhiều dữ liệu đầu vào, hay từng xử lý nhiều dữ liệu hơn. Khả năng học hỏi liên tục từ các tương tác và các mối đe dọa mới khiến AI ngày càng thành thạo trong việc nhận biết, và ứng phó trong bối cảnh rủi ro an ninh mạng luôn thay đổi.

Tuy nhiên, nghịch lý thay, sức mạnh này có thể bị khai thác. Nếu các hacker đe dọa mạng quản lý, kiểm soát được việc cung cấp dữ liệu bị thao túng để đào tạo đầu vào cho hệ thống AI (được gọi là “ngộ độc dữ liệu” AI), hacker có thể làm sai lệch quá trình học tập của nền tảng AI, dẫn đến các mô hình phân tích đầu ra không chính xác, không phát hiện được các mối đe dọa thực tế, hoặc tệ hơn là coi các hoạt động tấn công mạng độc hại là an toàn.

Có thể thấy, mặc dù AI mang lại vô số lợi ích cho an ninh mạng, nhưng mỗi lợi thế lại đi kèm với những thách thức riêng. Những vấn đề này nhấn mạnh sự cần thiết phải có cách tiếp cận thận trọng, và mang tính chiến lược đối với việc tích hợp AI trong lĩnh vực an ninh mạng.

Khi công nghệ AI tiến bộ, các mối đe dọa trực tuyến cũng phát triển theo và trở nên khó phát hiện hơn. Điều cần suy nghĩ là liệu chúng ta sẽ lựa chọn duy trì AI để chiếm ưu thế trong cuộc chạy đua đối phó với bối cảnh an ninh mạng đầy rủi ro, hay chúng ta sẽ lạm dụng AI đến mức không thể nhận ra đâu là bình thường, và đâu là mối đe dọa từ chính AI trong an ninh mạng?