Thời của ứng dụng trò chuyện trên di động

Là mạng xã hội với quy mô lớn nhất thế giới, không có gì ngạc nhiên khi Facebook phải chịu sự tấn công ở mọi mảng hoạt động. Điều này thể hiện rõ hơn ở thị trường di động với sự bùng nổ của các ứng dụng trò chuyện miễn phí có nguồn gốc từ châu Á.

Các “phiên chợ” nhỏ đi tìm chỗ đứng

Năm 2012 chứng kiến việc các mạng xã hội trong nước như Zing Me hay Go.vn tỏ ra hụt hơi trước ông lớn Facebook. Ví như Go.vn, mạng xã hội này đã phải chuyển đổi mô hình hoạt động sang phụ thuộc nhiều hơn vào nội dung (giáo dục, phim ảnh, âm nhạc) để tránh đối chọi trực tiếp với Facebook. Đây là sự phản ánh cho một môi trường web còn phân mảnh và thiếu ổn định ở nước ta khiến cho người dùng chưa thể tận dụng hết các dịch vụ trực tuyến hữu ích giống như ở các nước phát triển.

Tuy nhiên thị trường di động vẫn có được sự phát triển tốt. Các thiết bị di động như smartphone hay máy tính bảng đang ngày càng phổ biến giống như cách trình duyệt bành trướng ở phương Tây những năm 2000. Và điều đó cũng có nghĩa là ngày càng có nhiều những công ty nhảy vào thị trường di động nhắm kiếm lấy miếng bánh cho mình.
Một ví dụ điển hình nhất cho thấy ảnh hưởng của xu hướng này là thông qua các ứng dụng trò chuyện sử dụng kết nối internet dành cho thiết bị di động. Khởi đầu là Viber, Whatsapp và giờ thì chúng ta có cả đống ứng dụng có nguồn gốc từ các nước láng giếng như Line (Nhật Bản), KakaoTalk (Hàn Quốc), WeChat (Trung Quốc) hay Wala, Zalo (Việt Nam). Không chỉ đơn thuần là phục vụ cho nhu cầu giao tiếp với chi phí thấp, các ứng dụng này cũng đang hình thành mô hình nền tảng xã hội mới với nhiều tính năng hữu ích để lôi kéo người dùng. Có thể kể đến tích hợp các mạng xã hội phổ biến, tiểu blog, trò chơi di động, sticker, ứng dụng dựa trên địa điểm, hỗ trợ đa nền tảng…

Như bạn thấy, sticker đang dần thay thế emoticon, và tiểu blog trong ứng dụng trò chuyện hấp dẫn hơn việc cập nhật trạng thái hay đăng ảnh lên Instagram. Những trò chơi di động thu hút hơn trò chơi nền web như của Zynga. Tài khoản ứng dụng trò chuyện cũng phổ biến như trang cá nhân của Facebook. Và phải kể đến việc kiếm tiền thông qua các bài đăng quảng bá không còn hiệu quả khi so sánh với kinh doanh trên di động.

Thị trường sẽ cạnh tranh gay gắt

Facebook có thể làm bá chủ ở thị trường mạng xã hội trên thế giới và đặc trưng của nó là ở việc giao tiếp không đồng bộ. Các ứng dụng trò chuyện theo dõi người dùng theo ngày, còn Facebook tổng hợp người dùng theo tháng. Mỗi cập nhật trạng thái được lưu giữ trong thời gian dài và bạn vẫn có thể bình luận những nội dung đã đăng được vài tháng. Trò chuyện thì khác, nó đòi hỏi việc phản ứng ngay lập tức. Ví dụ, bạn bè sẽ thắc mắc nếu bạn không trả lời tin nhắn sau vài giờ và sẽ lo lắng nếu thời gian là vài ngày. Sự để tâm này cũng được “nướng” vào trò chơi di động hay thương mại di động. Các bạn thường muốn cái gì đó theo kiểu “tức thời” và “trực quan”, bên cạnh sự thân mật và riêng tư. Đó chính là điều mà các ứng dụng trò chuyện dựa vào để tạo vị thế cho mình và khiến Mark Zuckerberg rất mong muốn đẩy mạnh Facebook trên di động.

Càng nhiều ứng dụng thì sự cạnh tranh càng gay gắt và chúng buộc phải đổi mới không ngừng để tồn tại. Như thế người dùng sẽ có nhiều sự lựa chọn và có được một trải nghiệm phong phú hơn. Dù có thể gọi là “sao chép” các xu hướng mới nhất thì các ứng dụng trò chuyện đang được cập nhật với tốc độ đáng kinh ngạc là hàng tuần. Sắp tới có thể chúng ta sẽ thấy tính năng gửi và chia sẻ những đoạn video ngắn trở nên phổ biến (như kiểu của Vine, Skype hay WeChat). Điều đáng mừng là những ứng dụng trò chuyện của Việt Nam cũng đã bắt đầu trưởng thành để tiếp tục cuộc chơi theo cách công bằng hơn với những công ty nước ngoài hùng mạnh. Là nỗ lực lớn của VNG, Zalo được trang bị những tính năng như tin nhắn âm thanh, trò chơi vẽ hình đoán chữ, tìm bạn bè ở gần, hỗ trợ rất nhiều nền tảng từ phổ thông cho đến smartphone – một dấu mốc mới kế tục Zing Me.

Khởi động là các ứng dụng hỗ trợ gửi tin nhắn, gọi điện – các ứng dụng trò chuyện đang phát triển để trở thành các mạng xã hội thu nhỏ trên di động. Theo chân WeChat với Moments, Line thách thức Facebook bằng việc tung ra Line Band như một nơi để mọi người gặp gỡ, trao đổi ảnh, ghi nhớ ngày sinh và chia sẻ tâm trạng. Tất nhiên là sự phát triển này cũng làm nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp liên quan đến kinh tế, chính trị, an ninh trật tự, thuần phong mỹ tục như vụ bê bối của WeChat thời gian qua.

Hy vọng các cơ quan chức năng có thể đưa ra những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong nước hay các quy định chặt chẽ dành cho thị trường di động. Có như thế mới đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường di động Việt chứ không chỉ là sự tăng trưởng nóng trong thời gian ngắn.

Phước Quốc
Tin học & Nhà trường tháng 3. 2013