SpaceX bị cáo buộc sa thải trái phép các công nhân chỉ trích Elon Musk

Hôm 3/1, Nhà sản xuất tên lửa và vệ tinh SpaceX đã bị một cơ quan lao động Mỹ cáo buộc sa thải bất hợp pháp 8 nhân viên, vì lưu hành một lá thư chỉ trích người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Elon Musk, kêu gọi các giám đốc điều hành làm cho văn hóa của công ty trở nên hòa nhập hơn.

Một quan chức khu vực của Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia Mỹ (National Labor Relations Board, viết tắt là NLRB) đã đưa ra khiếu nại rằng, công ty SpaceX đã vi phạm quyền của người lao động theo luật lao động liên bang Mỹ, khi những người đó muốn đoàn kết và ủng hộ điều kiện làm việc tốt hơn.

Bức thư gửi cho các giám đốc điều hành của SpaceX vào tháng 6 năm 2022 tập trung vào một loạt các tweet, mà tỷ phú Elon Musk đã thực hiện kể từ năm 2020, nhiều trong số đó có nội dung khêu gợi tình dục. Các nhân viên cho rằng, những tuyên bố của Musk không phù hợp với chính sách của công ty về việc kiểm soát hành vi sai trái tại nơi làm việc, đồng thời kêu gọi SpaceX lên án vị tỷ phú này.

Bức thư do các nhân viên lưu hành cũng kêu gọi SpaceX, công ty có hơn 13.000 nhân viên, phải làm rõ các chính sách kiểm soát quấy rối của mình và thực thi chúng một cách nhất quán. Đơn khiếu nại cũng cáo buộc, phía công ty SpaceX đã tiến hành thẩm vấn nhân viên về bức thư, chê bai những nhân viên có liên quan, và đe dọa sa thải những nhân viên khác nếu tham gia vào hoạt động tương tự.

Deborah Lawrence, một trong những nhân viên bị sa thải, cho biết SpaceX có một nền văn hóa độc hại, là nơi mà hành vi quấy rối được dung túng, đặc biệt là đối với phụ nữ. Lawrence còn nói: “Chúng tôi viết thư ngỏ gửi lãnh đạo không phải vì ác ý, mà vì chúng tôi quan tâm đến sứ mệnh và những người xung quanh mình”.

Còn Paige Holland-Thielen, một trong những nhân viên bị sa thải khác, cho biết: “Tôi hy vọng những cáo buộc này sẽ khiến SpaceX và ban lãnh đạo của họ phải chịu trách nhiệm thực sự, từ việc ngược đãi nhân viên và có các diễn ngôn ngột ngạt”.

Anne Shayer, luật sư đại diện cho 8 cựu nhân viên SpaceX viết trong một tuyên bố: “NLRB đã lên tiếng: SpaceX đã vi phạm quyền tại nơi làm việc của khách hàng của chúng tôi. Loại vi phạm pháp luật trắng trợn này không thể được phép bỏ qua. Chúng tôi mong chờ được xét xử”.

Nếu SpaceX không tự đồng ý chủ động giải quyết trước, vụ việc sẽ được đệ trình lên tòa phúc thẩm liên bang, và phiên điều trần đầu tiên dự kiến ​​diễn ra vào ngày 5/3. Một phát ngôn viên của NLRB cho biết, họ đang tìm kiếm các biện pháp khắc phục toàn diện, như phục hồi công việc và trả lại tiền cho người lao động bị sa thải.

Trong thực tế, Luật lao động Mỹ cấm người sử dụng lao động sa thải những nhân viên cùng nhau vận động để có điều kiện làm việc tốt hơn. Cho nên, khi thắng kiện, NLRB có thể ra lệnh phục hồi công việc cho người lao động và trả lại lương cho họ. Thậm chí, nếu SpaceX bị phát hiện vi phạm pháp luật, hãng này cũng có thể phải đối mặt với những hình phạt nặng nề hơn trong các trường hợp tiếp tục xảy ra sau này, trước hội đồng quản trị.

Elon Musk đôi khi có quan điểm cứng rắn đối với nhân viên trong công ty của mình, chẳng hạn như khi ông ấy sa thải gần một nửa lực lượng lao động tại Twitter, hiện được gọi là X, ngay sau khi mua công ty này vào năm 2022. Sau đó, Elon Musk cũng đã sa thải khoảng hai chục nhà phê bình nội bộ tại Twitter. Cuối cùng, công ty đã mất khoảng 80% trong số 7.500 nhân viên làm việc ở đó khi tỷ phú này tiếp quản.

Có thể thấy, đây là vụ việc mới nhất cáo buộc các công ty do Elon Musk điều hành vi phạm quyền lợi của nhân viên theo luật lao động và việc làm của Mỹ. Bộ Tư pháp Mỹ đã kiện SpaceX vào tháng 8/2023, cáo buộc công ty này phân biệt đối xử với những người tị nạn trong quá trình tuyển dụng, nhưng một thẩm phán đã ban hành lệnh cấm tiến hành điều tra vụ việc đó.

Tờ Reuters vào tháng 11/2023 đã ghi nhận ít nhất 600 trường hợp thương tích tại nơi làm việc chưa được báo cáo trước đây tại các cơ sở của SpaceX, bao gồm cả chân tay bị dập nát, điện giật, chấn thương ở đầu và một trường hợp tử vong. SpaceX đã không trả lời yêu cầu bình luận nào về những thông tin này.

Vào tháng 10/2023, NLRB cũng đã đưa ra đơn khiếu nại cáo buộc X, dịch vụ truyền thông xã hội thuộc sở hữu của Musk trước đây gọi là Twitter, đã sa thải bất hợp pháp một nhân viên, vì các dòng tweet thách thức chính sách quay trở lại văn phòng của công ty, tuy nhiên X đã phủ nhận hành vi sai trái của mình.

Và nhà sản xuất xe điện Tesla, nơi Musk làm Giám đốc điều hành, cũng đã phải đối mặt với một số khiếu nại của NLRB trong bối cảnh chiến dịch tổ chức công đoàn, và nhiều vụ kiện cáo buộc công ty này phân biệt chủng tộc phổ biến tại các nhà máy.