Những rủi ro tiềm ẩn từ công nghệ 5G

Theo những dự đoán về công nghệ mạng 5G năm 2020 của Kaspersky, sự gia tăng đáng kể về số lượng và tốc độ truyền phát dữ liệu của các thiết bị 5G trong thời gian tới sẽ dẫn đến nhiều mối đe dọa, thách thức cho an toàn không gian mạng.

5G là công nghệ di động thế hệ thứ 5 có nhiều ưu điểm vượt trội so với các thế hệ trước. Đó là độ trễ đặc biệt thấp (thấp hơn 25 lần), tốc độ nhanh hơn khoảng 100 lần so với mạng 4G, và có thể hỗ trợ kết nối đến một triệu thiết bị trong phạm vi 1km². Công nghệ này còn giúp tiết kiệm năng lượng và các thiết bị ít hao tốn điện năng, mang đến nhưng trải nghiệm internet tốt hơn. Tất cả các thiết bị từ bộ điều khiển nhiệt độ và loa thông minh, đến bộ cảm biến hàng hóa trong ngành công nghiệp và lưới điện thành phố sẽ có vai trò riêng. Công nghệ 5G được xem là trung tâm của các thành phố thông minh và Công nghiệp 4.0… với các kết nối vạn vật IoT và tự động hóa. 

Công nghệ 5G mang lại nhiều lợi ích to lớn, nhưng sức ảnh hưởng của nó cũng có thể khiến cho người dùng không được an toàn. Cũng giống như những nền tảng công nghệ mới nâng cấp khác, mạng 5G cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Trước hết, theo phân tích của Kaspersky, đó là những lỗ hổng tấn công từ các dịch vụ viễn thông và cơ sở hạ tầng. Khi những cải tiến 5G ngày càng phổ biến, những bất cập sẽ dễ xuất hiện trong các thiết bị 5G, trong mô hình khách hàng và cách thức quản lý của các cơ quan chức năng. Điều này có khả năng dẫn đến việc những kẻ tấn công sẽ phá hủy cơ sở hạ tầng viễn thông, theo dõi hoặc làm chuyển hướng truy cập của khách hàng. Chính phủ cần thiết lập năng lực sử dụng các kỹ thuật xác nhận khách quan và chuyên biệt để đánh giá cả người sử dụng và nhà cung cấp 5G, nhằm phát hiện ra các lỗi và quy định các bản sửa lỗi trên toàn quốc.

Thách thức tiếp theo là mối quan tâm về quyền riêng tư và sự an toàn của người dùng. Sự ra đời của mạng 5G với phạm vi ngắn chắc chắn sẽ đồng nghĩa với việc nhiều trạm thu phát sóng được triển khai trong các trung tâm thương mại và tòa nhà. Với bộ công cụ phù hợp, bất kì ai cũng có thể thu thập và theo dõi vị trí chính xác của người dùng. Một vấn đề khác là các nhà cung cấp dịch vụ 5G sẽ có quyền truy cập rộng vào lượng lớn dữ liệu được gửi bởi thiết bị của người dùng, bằng cách đó họ có thể biết được chính xác những gì đang diễn ra bên trong nhà của họ thông qua siêu dữ liệu về môi trường sống, những tham số và các thiết bị cảm biến trong nhà. Dữ liệu như vậy có thể tiết lộ thông tin riêng tư của người dùng hoặc có thể bị thao túng và sử dụng sai mục đích.

Các nhà cung cấp dịch vụ cũng có thể bán dữ liệu đó cho các công ty dịch vụ khác, chẳng hạn như các công ty quảng cáo, những dữ liệu này có thể giúp họ tìm kiếm thêm khách hàng mới. Trong một số trường hợp, các lỗ hổng bảo mật còn có thể đe dọa đến sức khỏe của người dùng, chẳng hạn như có thể khiến các tiện ích trị liệu sức khỏe của khách hàng bị ngắt kết nối và không hoạt động. Các mối đe dọa tiềm tàng sẽ còn nguy hiểm hơn khi các thành phần cơ sở hạ tầng quan trọng như thiết bị nước và năng lượng cũng có nguy cơ bị đe dọa.

Mạng 5G sẽ hỗ trợ phủ sóng đến một lượng lớn các khu vực địa lý so với hiện tại. Nó cũng sẽ trang bị cho các thiết bị không kết nối mạng chức năng giám sát và điều khiển từ xa. Việc gia tăng về số lượng của các hệ thống liên kết này sẽ dẫn đến nguy cơ hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu mất đi tầm quan trọng, tăng nguy cơ tiếp xúc với những rủi ro. Con người sẽ được tận hưởng sự tiện lợi và hoạt động giao tiếp không gián đoạn, nhưng những mối đe dọa kèm theo đó có thể gây ra nguy cơ đối với an toàn cộng đồng.

Ông Stephan Neumeier, Giám đốc điều hành Kaspersky khu vực châu Á – Thái Bình Dương cho biết, 5G đóng vai trò là một công cụ mạnh mẽ, nhiều dữ liệu sẽ được thu thập và sẽ có nhiều sự chồng chéo hơn giữa thế giới ảo và thực tế. Các lỗ hổng bảo mật mạng có thể hình thành trong một loạt các cuộc tấn công, chẳng hạn như tấn công DDoS, tấn công Man-in-the-Middle (MiTM), theo dõi vị trí và chặn cuộc gọi… Tuy nhiên, 5G không phải là kẻ thù, đòi hỏi chúng ta cần có một chiến lược an ninh mạng đúng.

Theo kế hoạch, Việt Nam sẽ thương mại hóa mạng 5G vào tháng 10 tới đây. Trong khi công nghệ 5G sắp phổ biến tại Việt Nam, để đảm bảo an toàn cho thiết bị và dữ liệu của người dùng khi trực tuyến, Kaspersky đề xuất cần cài đặt giải pháp chống virus trên tất cả các thiết bị. Sử dụng VPN để ngăn không cho người lạ truy cập dữ liệu khi không được phép, cũng như theo dõi hoạt động trực tuyến của bạn. Thiết lập mật khẩu bảo mật mạnh, cập nhật mật khẩu mặc định trên tất cả các thiết bị IoT.