Ngắt dịch vụ Internet ở Nga, lợi bất cập hại

Mặc dù, một số quan chức Ukraine đã kêu gọi các nền tảng công nghệ cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Nga, nhưng những người ủng hộ tự do internet cho rằng, điều đó có thể gây ra những hậu quả không lường trước được.

Trong vài tuần qua khi Mỹ và châu Âu áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga vì cuộc xâm lược vào Ukraine, nhanh chóng các doanh nghiệp như McDonald và Starbucks đóng cửa hoạt động ngay tại nước này, vì thế mà các nền tảng công nghệ đã phải cân nhắc một “phương trình” phức tạp hơn. Bởi các biện pháp trừng phạt này là một công cụ quan trọng để gây áp lực lên Điện Kremlin, nhưng tất cả các biện pháp trừng phạt này đều có thể không giống nhau.

Theo Alexandra Givens, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Trung tâm Dân chủ và Công nghệ (một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Washington, Mỹ), không giống một số biện pháp trừng phạt như đóng cửa doanh nghiệp được thực hiện nhằm gây tổn hại chủ yếu đến nền kinh tế Nga, việc hạn chế quyền truy cập người dân Nga vào các nền tảng công nghệ nước ngoài có thể gây hại nhiều hơn là có lợi.

Ở đây, nó có thể gây ra những ảnh hưởng lớn đối với người dân Nga trong khả năng tiếp cận luồng thông tin khách quan, đa dạng hơn từ nguồn bên ngoài. Mặt khác, những biện pháp như vậy có thể đang có lợi cho Nga, khi chính phủ này đang tăng cường khả năng kiểm soát đối với những tin tức bên ngoài mà người Nga có thể tiếp cận.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, Joanna Szostek, một giảng viên truyền thông chính trị tại Đại học Glasgow cho biết: “So với các công ty kinh tế, thương mại khác đang kinh doanh ở Nga, tôi nghĩ các công ty công nghệ khác biệt hơn về mặt giá trị truyền thông trong bối cảnh này, bởi vì công ty công nghệ có lợi ích rõ ràng, quan trọng và đó là lý do họ nên ở lại”.

Mặc dù một số người ở Ukraine đã kêu gọi các công ty công nghệ ngắt luôn dịch vụ hoàn toàn, tuyệt đối ở Nga để phản đối chiến sự, nhưng các chuyên gia về tự do internet cho rằng, hành động như vậy có thể phản tác dụng. Các chuyên gia này cho biết, các nền tảng công nghệ có thể phải chấp nhận rủi ro có tính toán để duy trì dịch vụ của họ ở nước này.

Szostek nói: “Ý tưởng về việc Nga hoàn toàn bị mắc kẹt sau một bức tường mà không có thông tin bên ngoài nào vượt qua được, ý tôi là, nó khá kinh hoàng thực sự, nơi đó có thể trở nên tăm tối đến mức nào”.

Trong những ngày gần đây, Tổng thống Putin đã tăng cường đẩy mạnh mục tiêu mà ông mong muốn từ lâu là kiểm soát cách Internet của Nga kết nối với phần còn lại của thế giới. Nga hiện đã chặn quyền truy cập vào Facebook, Twitter và Instagram, mỗi trang có hàng chục triệu người dùng Nga. Thậm chí, luật mới của Nga chống lại việc “cố ý phổ biến thông tin sai lệch” đã buộc các hãng tin tức độc lập quốc tế phải rời khỏi Nga vì sợ nhân viên của họ bị bắt.

Khi các công ty kinh doanh thương mại toàn cầu điều hướng ra khỏi “vùng biển phức tạp” này, một số công ty truyền thông xã hội cũng đã rút khỏi Nga hoàn toàn, và chính phủ Ukraine đã kêu gọi các tổ chức hỗ trợ cơ sở hạ tầng của internet cắt đứt Nga hoàn toàn khỏi mạng internet toàn cầu. Mặc dù có thể hiểu được tâm lý này, nhưng những cách kêu gọi này rất nguy hiểm và đã bị từ chối một cách chính đáng.

Các tổ chức xã hội dân sự quốc tế (bao gồm cả Trung tâm Dân chủ và Công nghệ của Alexandra Givens) gần đây đã cùng nhau nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì quyền truy cập thông tin liên lạc cho công dân Nga, đồng thời kêu gọi các chính phủ quốc tế làm rõ các chế độ trừng phạt của họ để đảm bảo thực tế này.

Họ lập luận rằng, các bên tham gia dự tính các bước sẽ hạn chế thông tin liên lạc ở Nga nên cân nhắc kỹ lưỡng tác động đầy đủ của các biện pháp đó, và nên hành động theo cách có mục tiêu, cởi mở và có chiến lược. Ví dụ, ở đây các công ty nên nhìn thấy rằng, việc tạm ngừng các dịch vụ liên lạc của các cá nhân, cộng đồng sẽ gây ra mối quan ngại lớn hơn việc tạm ngừng bán quảng cáo hoặc tài khoản phần mềm doanh nghiệp cho các công ty Nga.

May mắn thay, chúng ta đã thấy những ví dụ điển hình về những gì các công ty và chính phủ có thể làm trong hoàn cảnh tồi tệ mà nước Nga đang mắc phải. Twitter gần đây đã theo sau Facebook và các dịch vụ tin tức như New York Times khi tung ra phiên bản dark web của trang web để người Nga có thể truy cập vào nền tảng này bất chấp sự kiểm soát, theo dõi, ngăn chặn của chính phủ.

Thậm chí, người Nga đang đạt được những con số kỷ lục khi hướng đến các mạng riêng ảo, cho phép người dùng phá vỡ một số hạn chế về truy cập internet. Các dịch vụ nhắn tin được mã hóa end-to-end mang đến cho người dùng sự thoải mái khi họ có thể liên lạc riêng tư và an toàn.

Ngoài việc làm rõ phạm vi trừng phạt liên quan đến dịch vụ thông tin, các công ty công nghệ quốc tế cũng nên hiểu rõ tầm quan trọng của các công cụ đang bảo vệ con đường tự do tiếp cận thông tin trực tuyến ở Nga và Ukraine. Và câu chuyện chiến sự lần này giữa Nga- Ukaine như nhắc nhở chúng ta rằng, công nghệ trung tâm phải quan trọng như thế nào đối với nỗ lực này, để các nhà lãnh đạo toàn cầu thúc đẩy tầm nhìn khẳng định về một mạng internet mở, có thể tương tác, không bị kiểm duyệt kỹ thuật số và hỗ trợ các công nghệ bảo vệ quyền của người dùng cá nhân.

Theo CNBC/ Barrons