Mobile Money mở ra cách thức thanh toán hiện đại cho người không có tài khoản ngân hàng

Mobile Money không mới trên thế giới, nhưng tại Việt Nam hiện vẫn còn nhiều người chưa biết đến dịch vụ này là gì và những lợi ích mang lại.

Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 316/QĐ-TTg đã cho phép thử nghiệm dịch vụ Mobile Money (tiền di động) trong 2 năm bắt đầu từ ngày 9/3 để có cơ sở đánh giá và hoàn thiện khung pháp lý cho việc triển khai dịch vụ này tại Việt Nam. Ngay sau khi công bố cấp phép thử nghiệm, cả ba nhà mạng Viettel, VinaPhone và MobiFone cho biết đã và đang sẵn sàng cho việc thử nghiệm.

Tuy vậy, hiện nhiều người vẫn chưa rõ Moblie Money là gì, lợi ích và hoạt động ra sao, khác gì so với dịch vụ tài chính và ví điện tử?

Mobile Money là gì?

Mobile Money là hình thức thanh toán trực tiếp thông qua tài khoản điện thoại để thanh toán các dịch vụ và hàng hoá. Hiểu đơn giản, tài khoản Mobile Money gắn liền với tài khoản viễn thông để chuyển tiền, thanh toán dịch vụ, mua hàng hoá hợp pháp tại Việt Nam.

Khác với ví điện tử, Mobile Money không cần tài khoản ngân hàng, giúp người dân ở vùng sâu, có thể nhanh chóng tiếp cận và làm quen với các dịch vụ ngân hàng. Mobile Money cũng đẩy nhanh thói quen thanh toán không dùng tiền mặt của những giao dịch giá trị nhỏ.

Mobile Money đã được áp dụng ở 90 quốc gia trên thế giới, lợi thế lớn nhất là giúp người nghèo và những người ở các khu vực hệ thống ngân hàng chưa tiếp cận được có thể sử dụng và làm quen với các dịch vụ tài chính cơ bản, từng bước tiếp cận với các dịch vụ tài chính chính thống, góp phần không nhỏ trong hỗ trợ người nghèo thoát khỏi những áp lực tài chính để thay đổi cuộc sống.

Dịch vụ tiền di động tại Việt Nam hoạt động thế nào?

Điểm nổi bật nhất của dịch vụ Mobile Money là tài khoản gắn liền với Sim nhưng tách biệt với tài khoản viễn thông. Trong thời gian thử nghiệm, mỗi thuê bao di động hoạt động liên tục trong 3 tháng sẽ được đăng ký Mobile Money.

Do chỉ đang trong giai đoạn thử nghiệm, nên dịch vụ Mobile Money sẽ có nhiều hạn chế. Như tiền để trong tài khoản sẽ theo tỉ lệ 1:1, nghĩa là nạp bao nhiêu tiền sẽ có đúng bấy nhiêu, về cơ bản tài khoản Mobile Money chỉ thay đổi hình thức từ tiền giấy sang tiền số.

Nếu tài khoản ví điện tử và ngân hàng sẽ được trả lãi khi gửi thì hiện tại Mobile Money không được phép trả lãi cho số tiền bạn gửi trong tài khoản. Và các nhà cung cấp dịch vụ Mobile Money hiện cũng không được phép triển khai thêm các dịch vụ tài chính khác như cho vay, huy động vốn…

Ngoài nhà mạng thì các công ty có giấy phép “trung gian thanh toán ví điện tử” cũng sẽ được phép triển khai dịch vụ Mobile Money.

Mobile Money có thể nạp rút tiền trực tiếp thông qua các điểm kinh doanh, cửa hàng cung cấp dịch vụ, hoặc có thể nạp và rút về các tài khoản ngân hàng và các ví điện tử khác. Dù gắn với tài khoản điện thoại nhưng Mobile Money không thể nạp tiền thông qua thẻ cào bởi giá trị thẻ cào khi mua thường thấp hơn giá trị nạp vào điện thoại.

Dịch vụ Mobile Money thoạt trông không có gì khác biệt so với các dịch vụ tài chính khác, nhưng ở nhiều khu vực nông thôn thì ngân hàng, thẻ ATM, ví điện tử là những dịch vụ gần như khó tiếp cận. Tiền mặt luôn là lựa chọn thanh toán ở những nơi này.

Trong thời gian thí điểm, hình thức thanh toán này chỉ có thể áp dụng trên các dịch vụ giá trị nhỏ với giá trị giao dịch khoảng 10 triệu mỗi tháng (bao gồm tất cả các hoạt động nạp, rút, thanh toán, mua bán…).

Hiện tại, vẫn chưa rõ người dân sẽ sử dụng dịch vụ như thế nào, nhiều khả năng thông qua tin nhắn kết hợp với ứng dụng. Bởi nếu chỉ thông qua ứng dụng như các ngân hàng và ví điện tử hiện tại thì không thể phát huy lợi điểm của Mobile Money, bởi nhiều nơi chỉ có sóng điện thoại, mạng 3G không ổn định hoặc người dân vẫn chỉ sử dụng các điện thoại di động cơ bản.

Mobile Money khác gì với ví điện tử?

Về cơ bản, ví điện tử là một tài khoản tài chính riêng, độc lập, số điện thoại hoặc email chỉ để định danh, không gắn với tài khoản. Ví điện tử buộc phải liên kết với tài khoản ngân hàng mới có thể sử dụng.

Trong khi đó Mobile Money dựa trên tài khoản di động, có tính năng thanh toán về cơ bản không khác ví điện tử. Điểm khác biệt là Mobile Money là một tài khoản độc lập không cần liên kết với tài khoản ngân hàng và được định danh ngay từ khâu đăng ký thuê bao.

Hạn mức thanh toán tối đa của ví điện tử hiện tại là 100 triệu mỗi tháng, trong khi ví Mobile Money trong thời gian thử nghiệm có hạn mức chỉ 10 triệu mỗi tháng.

So với ví điện tử, Mobile Money có thể phổ cập nhanh chóng bởi tính đơn giản. Lấy ví dụ để có một tài khoản ngân hàng người dùng phải đăng ký nhiều thủ tục nhiều nơi hệ thống ngân hàng vẫn rất khó tiếp cận. Trong khi hiện tại gần như bất kỳ ai cũng có một số điện thoại và có thể bắt đầu sử dụng dịch vụ tiền di động ngay.

Như vậy, ngay khi triển khai, nhiều người có thể sử dụng dịch vụ ngay lập tức đặc biệt ở các vùng sâu vùng xa có thể giao dịch với những nơi xa hơn mà không cần phải thông qua trung gian hoặc hệ thống ngân hàng.

Mobile Money cũng được thiết kế để hoạt động đơn giản, dễ dùng không liên quan đến các hoạt động tài chính của ngân hàng, tạo tiện lợi cho người dùng cuối những người trước nay luôn cảm thấy hệ thống ngân hàng hoạt động phức tạp như chủ tiệm tạp hoá, xe ôm, buôn bán nhỏ lẻ…