Lo lắng những rủi ro, nước Anh đã ban hành Sách trắng quy định về AI

Vào ngày 29/3, Chính phủ Vương quốc Anh đã công bố sách trắng khuyến nghị cho ngành trí tuệ nhân tạo (AI), phác thảo một cách tiếp cận toàn diện để điều chỉnh công nghệ này, tại thời điểm nó đã đạt đến mức cường điệu điên cuồng.

Trong cuốn sách trắng (white book) dài 91 trang, có tựa đề “Cách tiếp cận ủng hộ đổi mới đối với quy định về AI” trình lên Quốc hội Anh, Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ Anh phác thảo 5 nguyên tắc mà cơ quan này muốn các công ty tuân theo. Đó là: An toàn, bảo mật và mạnh mẽ; Tính minh bạch và khả năng giải thích; Công bằng; Trách nhiệm giải trình và quản trị; Khả năng cạnh tranh và khắc phục.

+An toàn, bảo mật và mạnh mẽ: Các ứng dụng của AI phải hoạt động một cách bảo mật, an toàn và mạnh mẽ khi các rủi ro được quản lý cẩn thận.
+Tính minh bạch và khả năng giải thích: Các tổ chức phát triển và triển khai AI sẽ có thể thông báo về thời điểm và cách thức sử dụng AI, cũng như giải thích quy trình ra quyết định của hệ thống ở mức độ chi tiết phù hợp với các rủi ro do việc sử dụng AI gây ra.
+Công bằng: AI nên được sử dụng theo cách tuân thủ luật pháp hiện hành của Vương quốc Anh, ví dụ như Đạo luật Bình đẳng 2010 hoặcQuy định bảo vệ dữ liệu chung của Vương quốc Anh và không được phân biệt đối xử với các cá nhân hoặc tạo ra kết quả thương mại không công bằng.
+Trách nhiệm giải trình và quản trị: Cần có các biện pháp để đảm bảo có sự giám sát thích hợp đối với cách sử dụng AI và trách nhiệm giải trình rõ ràng đối với các kết quả.
+Khả năng cạnh tranh và khắc phục: Mọi người cần có lộ trình rõ ràng để tranh luận về các kết quả hoặc quyết định có hại do AI tạo ra.

Theo sách trắng này, mỗi cơ quan quản lý, từ sức khỏe đến năng lượng ở Anh, sẽ được giao nhiệm vụ tạo ra các phương pháp phù hợp theo ngữ cảnh cụ thể, phù hợp với cách AI đang thực sự được sử dụng trong các lĩnh vực của họ.

Sách trắng còn lập luận cho cách tiếp cận “ủng hộ đổi mới”, ngoài “tăng trưởng kinh tế” là những lợi ích tiềm năng mà AI có thể mang lại cho rất nhiều bộ phận trong xã hội, giúp các bác sĩ xác định bệnh tật và hỗ trợ nông dân sử dụng đất bền vững và hiệu quả hơn, hy vọng sẽ thấy công nghệ này được đưa vào sử dụng rộng rãi hơn. Nhưng sách trắng cũng chỉ rõ rằng, cần phải cân bằng tiềm năng này với những rủi ro thực sự do AI gây ra.

Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ Anh cũng đã giao nhiệm vụ cho Giám đốc điều hành về Sức khỏe và An toàn, Ủy ban Bình đẳng và Nhân quyền, và Cơ quan Cạnh tranh và Thị trường Anh đưa ra các phương pháp phù hợp, theo ngữ cảnh cụ thể phù hợp với cách AI thực sự được sử dụng trong các lĩnh vực thực tế của họ.

Michelle Donelan, Bộ trưởng Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ Anh cho biết: “AI có thể biến Vương quốc Anh thành một nơi thông minh hơn, khỏe mạnh hơn và hạnh phúc hơn. Nhưng với tốc độ phát triển đáng kinh ngạc như vậy, các quy tắc là cần thiết để đảm bảo điều đó xảy ra một cách an toàn”.

Donelan còn cho biết: “Cách tiếp cận mới của chúng tôi dựa trên các nguyên tắc mạnh mẽ để mọi người có thể tin tưởng các doanh nghiệp sẽ khai phá công nghệ này cho ngày mai”.

Ông còn nói: “Trong vòng 12 tháng tới, các cơ quan quản lý sẽ ban hành hướng dẫn thực tế cho các tổ chức, cũng như các công cụ và nguồn lực khác như mẫu đánh giá rủi ro, để đưa ra cách thực hiện các nguyên tắc này trong lĩnh vực của họ”.

Maya Pindeus, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của công ty khởi nghiệp AI Humanising Autonomy, cho biết động thái của chính phủ Anh đánh dấu bước đầu tiên hướng tới việc điều chỉnh AI.

Cô ấy nói: “Cần phải có một câu chuyện mạnh mẽ hơn như vậy nữa một chút. Tôi hy vọng được thấy điều đó. Đây là kiểu gieo hạt giống đầu tiên cho hành trình này”.
Tuy nhiên, cô ấy nói thêm: “Điều chỉnh công nghệ vì công nghệ là vô cùng khó khăn. Bởi bạn muốn nó tiến lên; bạn không muốn cản trở bất kỳ tiến bộ nào trong khi nó cũng tác động đến chúng ta theo những cách nhất định”.

Quan trọng hơn, Chính phủ Anh đã tiết lộ kế hoạch thành lập một nhóm đặc nhiệm để khám phá và xây dựng các khả năng của Vương quốc Anh trong các mô hình nền tảng như mô hình ngôn ngữ lớn, và các công cụ tạo hình ảnh đằng sau các ứng dụng như ChatGPT.

“Ngành công nghiệp AI sử dụng khoảng 50.000 người ở Anh, và AI được cho là đóng góp 3,7 tỷ bảng Anh (4,6 tỷ USD) cho nền kinh tế Vương quốc Anh mỗi năm, cho nên nó cũng nên được sử dụng theo cách tuân thủ luật pháp hiện hành của Vương quốc Anh, ví dụ như Đạo luật Bình đẳng 2010 hoặc Quy định bảo vệ dữ liệu chung của Vương quốc Anh, và không được phân biệt đối xử với các cá nhân hoặc tạo ra kết quả thương mại không công bằng”, Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ Anh nêu rõ.

Vào cuối tháng 3/2023, Ngoại trưởng Anh Michelle Donelan đã đến thăm văn phòng của công ty khởi nghiệp AI DeepMind ở London, một phát ngôn viên của chính phủ cho biết.
Donelan cho biết trong một tuyên bố rằng: “Trí tuệ nhân tạo không còn là thứ khoa học viễn tưởng nữa và tốc độ phát triển của AI đang rất đáng kinh ngạc, vì vậy chúng ta cần có các quy tắc để đảm bảo rằng nó được phát triển một cách an toàn; Cách tiếp cận mới của chúng tôi dựa trên các nguyên tắc mạnh mẽ để mọi người có thể tin tưởng các doanh nghiệp sẽ giải phóng công nghệ AI này bền vững cho ngày mai”.

Còn Lila Ibrahim, giám đốc điều hành của DeepMind và là thành viên của Hội đồng AI của Vương quốc Anh, cho biết AI là một công nghệ biến đổi, nhưng nó chỉ có thể phát huy hết tiềm năng nếu được tin cậy, điều này đòi hỏi sự hợp tác giữa khu vực công và khu vực tư nhân trên tinh thần tiên phong một cách có trách nhiệm”. Ibrahim cho biết: “Phương pháp tiếp cận theo bối cảnh được đề xuất của Vương quốc Anh sẽ giúp quy định bắt kịp với sự phát triển của AI, hỗ trợ đổi mới và giảm thiểu rủi ro trong tương lai”.

Có thể thấy, sự xuất hiện của các khuyến nghị là kịp thời. ChatGPT, chatbot AI phổ biến được phát triển bởi OpenAI được Microsoft hậu thuẫn, đã thúc đẩy một làn sóng nhu cầu về công nghệ này, và mọi người đang sử dụng công cụ này cho mọi việc, từ viết các bài luận ở trường cho đến soạn thảo các ý kiến ​​pháp lý.

Không chỉ dừng tại đó, ChatGPT cũng đã trở thành một trong những ứng dụng tiêu dùng phát triển nhanh nhất mọi thời đại, thu hút 100 triệu người dùng hoạt động hàng tháng kể từ tháng 2/2022. Nhưng các chuyên gia đã đưa ra quan ngại về những tác động tiêu cực của công nghệ này, bao gồm khả năng đạo văn và phân biệt đối xử với phụ nữ và dân tộc thiểu số.

Các nhà đạo đức AI đang lo lắng về những sai lệch trong dữ liệu huấn luyện các mô hình AI. Các thuật toán đã được chứng minh là có xu hướng nghiêng về nam giới, đặc biệt là nam giới da trắng khiến phụ nữ và các nhóm thiểu số gặp bất lợi.

Người ta cũng lo ngại về khả năng mất việc làm do tự động hóa. Vào ngày 28/3, ngân hàng Goldman Sachs cảnh báo rằng, có tới 300 triệu việc làm có thể có nguy cơ bị xóa sổ bởi các sản phẩm trí tuệ nhân tạo.

Tuy nhiên, không phải ai cũng bị thuyết phục bởi cách tiếp cận của chính phủ Vương quốc Anh đối với việc điều chỉnh AI. John Buyers, người đứng đầu bộ phận AI tại công ty luật Osborne Clarke, cho biết động thái giao trách nhiệm giám sát công nghệ cho các cơ quan quản lý có nguy cơ tạo ra sự chắp vá quy định phức tạp đầy lỗ hổng.

Michael Birtwistle, Phó giám đốc Chính sách & Luật dữ liệu AI tại viện nghiên cứu AI Ada Lovelace, cho biết quy định hiệu quả là điều cần thiết để hiện thực hóa tham vọng AI của Vương quốc Anh, bao gồm cả việc cung cấp sự rõ ràng và chắc chắn về mặt pháp lý. Ông nói, điều quan trọng nữa là đảm bảo công chúng tin tưởng vào AI và các quy định bảo vệ các quyền cơ bản của chúng ta. Ông tuyên bố: “Quy định không phải là rào cản đối với sự đổi mới AI có trách nhiệm mà là điều kiện tiên quyết”.

Mặc dù hoan nghênh rộng rãi quy định và cách tiếp cận, Birtwistle bày tỏ lo ngại về những lỗ hổng rõ ràng có thể khiến một số tác hại nhất định không được giải quyết, và nhìn chung các quy định không đủ sức mạnh so với mức độ khẩn cấp và quy mô của thách thức.

“Cách tiếp cận của Vương quốc Anh đặt ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời về các hệ thống AI đa năng, tiên tiến như GPT-4 và Bard, cũng như cách AI sẽ được áp dụng trong các bối cảnh như tuyển dụng, giáo dục và việc làm, vốn không được quy định toàn diện”, ông Birtwistle nói.

“Lịch trình triển khai kéo dài một năm hoặc lâu hơn của Chính phủ Anh sẽ để lại những rủi ro chưa được giải quyết khi các hệ thống AI đang được tích hợp với tốc độ chóng mặt vào cuộc sống hàng ngày của chúng ta, từ các công cụ tìm kiếm đến phần mềm văn phòng. Chúng tôi muốn thấy hành động khẩn cấp hơn đối với những khoảng trống này”, Birtwistle chia sẻ thêm.

Theo CNBC/Techmonitor