Liệu cuộc đàn áp các công ty công nghệ của Trung Quốc đã kết thúc?

Các nhà đầu tư lạc quan đẩy giá cổ phiếu công nghệ lên cao, nhưng các nhà phân tích nói rằng, sự kìm kẹp của Bắc Kinh không nới lỏng như chúng ta nghĩ.

Đã có một vài tuần thuận lợi đối với lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc, khi xét từ quan điểm pháp lý. Các tập đoàn trò chơi Tencent Holdings và NetEase đều nhận được sự chấp thuận đã chờ đợi từ lâu đối với các tựa game nhập khẩu, trong khi đó tập đoàn fintech Ant Group đã bật đèn xanh cho đơn vị cho vay tiêu dùng của mình để huy động thêm tiền một cách thoải mái hơn, và hai quan chức của Chính phủ Trung Quốc đã cam kết hỗ trợ không thay đổi cho Alibaba Group Holding và Ant Group, chi nhánh fintech của tập đoàn này.

Vì vậy, khi Guo Shuqing, lãnh đạo tại Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cho biết vào cuối tuần qua rằng, cuộc đàn áp kéo dài hai năm đối với các công ty internet về cơ bản đã hoàn thành, và tăng trưởng kinh tế của nước này dự kiến sẽ sớm trở lại đúng hướng, không có gì ngạc nhiên khi các nhà đầu tư vui mừng. Cổ phiếu của một số công ty công nghệ lớn nhất của đất nước, bao gồm Tencent và Alibaba gần đây đã đạt mức cao nhất trong sáu tháng qua.

Nhưng những người hoài nghi cho rằng, giọng điệu nhẹ nhàng hơn của Bắc Kinh không có nghĩa là sẽ quay trở lại thời kỳ trước đó của lĩnh vực công nghệ tự do hơn, thoải mái, phát triển nhanh hơn.

Chỉ số Hang Seng Tech- dùng theo dõi các nhóm công nghệ lớn tập trung vào dịch vụ tiêu dùng của Trung Quốc, đã tăng 7% trong tháng qua, trong khi Chỉ số Nasdaq Golden Dragon China – theo dõi các công ty lớn của Trung Quốc được giao dịch trên các sàn giao dịch của Mỹ, đã tăng 16,6% so với cùng kỳ của năm trước đó.

Chia sẻ thêm về tín hiệu này, Tập đoàn tài chính Jefferies cho biết năm 2023 sẽ là một năm hồi sinh đối với lĩnh vực internet của Trung Quốc, do chính sách mở cửa trở lại sau Zero Covid và tâm lý người tiêu dùng được cải thiện. Tập đoàn tài chính đầu tư này cũng nâng mục tiêu giá cổ phiếu của Alibaba tại Hồng Kông và Mỹ vào cuối tuần qua.

Tập đoàn tài chính Jefferies cho biết hôm 13/1 rằng, triển vọng lĩnh vực internet của Trung Quốc đang thay đổi và lần này là thực tế, do chính sách Zero Covid đã kết thúc và cả việc nới lỏng các quy định trong nước, ít nhất là trong thời gian tới.

Vốn dĩ, Bắc Kinh đã phát động chiến dịch càn quét để chấn chỉnh ngành công nghệ vào cuối năm 2020. Trong quá trình đại tu, Alibaba đã bị phạt kỷ lục 2,8 tỷ đô la chống độc quyền và kế hoạch IPO lớn của Ant Group đột ngột bị dừng lại. Jack Ma, người sáng lập của cả hai, đã lâm nạn liên tục kể từ khi khiến các nhà quản lý nổi giận với những bình luận chỉ trích vào khoảng thời gian đó. Tập đoàn gọi xe Didi đã bị hủy niêm yết khỏi New York và bị phạt 1,2 tỷ USD vì vi phạm luật bảo mật dữ liệu và các luật khác, trong khi hàng trăm tỷ USD đã bị xóa sạch vốn hóa thị trường của các công ty giáo dục hàng đầu.

Theo một số nhà phân tích, việc giải thích tín hiệu mới như một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang nới lỏng sự kiểm soát đối với lĩnh vực này là quá lạc quan, và phải cẩn trọng về điều này.

Charles Mok, Giáo sư thỉnh giảng Chuyên ngành Chính sách Kỹ thuật số Toàn cầu tại Đại học Stanford ở Hoa Kỳ, cho biết: “Nền kinh tế Trung Quốc đang tồi tệ và vì vậy các biện pháp thực thi này phải chờ đợi. Điều này cũng đúng đối với các ngành từ trò chơi điện tử đến tài chính”.

Ông đặc biệt chỉ ra rằng, tín hiệu sẽ có ý nghĩa hơn nếu nó do người đứng đầu Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc tuyên bố chính thức, cơ quan đã dẫn đầu cuộc đàn áp công nghệ kéo dài hai năm của Bắc Kinh, thay vì đến từ Guo Shuqing.

“Nhưng tôi không thấy bất kỳ sự thay đổi cơ bản nào trong đường lối chung của Trung Quốc, vì vậy việc tạm dừng đàn áp là vì lý do thực tế. Đó không phải là sự trở lại với môi trường tự do như trước đây”, ông nói thêm. “Ranh giới đã được vạch ra và nó sẽ không quay trở lại.

Thật vậy, chưa đầy một tuần sau nhận xét của đại diện cơ quan quản lý ngân hàng hàng đầu của Trung Quốc, tờ Financial Times đưa tin rằng, chính phủ Trung Quốc đang xem xét mua “cổ phần vàng” trong các đơn vị của Tencent và Alibaba. Cổ phần này được gọi là “cổ phần quản lý đặc biệt”, và kể từ năm 2015 nó đã trở thành một công cụ phổ biến được nhà nước sử dụng để gây ảnh hưởng đối với các công ty nội dung và tin tức tư nhân. Nó thường chiếm 1% cổ phần của các thực thể chính của các tập đoàn internet, nhưng nó được xem như “cổ phần vàng”, vì chúng có các quyền đặc biệt đối với một số quyết định kinh doanh nhất định.

Đó là mục đích của cơ quan quản lý internet của Trung Quốc, khi họ mua cổ phần trong một đơn vị của Alibaba, theo hai người giấu tên liên quan đến vấn đề này cho hay. Một thực thể thuộc quỹ đầu tư nhà nước do Cục quản lý không gian mạng Trung Quốc thành lập đã mua 1% cổ phần trong một công ty con của Alibaba tại Quảng Châu vào ngày 4 tháng 1. Như vậy, động thái này cho thấy, hầu như không phải các công ty công nghệ đang được trao quyền kiểm soát tự do hơn.

Linghao Bao, một nhà phân tích của công ty tư vấn Trivium China có trụ sở tại Bắc Kinh, đồng ý rằng cuộc đàn áp công nghệ đã gây trở ngại cho việc phục hồi nền kinh tế. Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc dự kiến sẽ chậm lại dưới 3%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu chính thức là khoảng 5,5%.

Giống như Mok, Bao nhìn thấy nhiều quyền kiểm soát hơn trong tương lai của ngành công nghệ. “Môi trường pháp lý sẽ ít hỗn loạn hơn, nhưng một số rào cản đã được đưa ra sẽ không bị dỡ bỏ”, Bao nói.

“Ví dụ, Ant Group sẽ vẫn phải đối phó với các quy định về công nghệ tài chính đã ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển của hoạt động kinh doanh cho vay trực tuyến của họ. Điều đó sẽ không đi đến đâu. Tuy nhiên, nói rộng ra, các cơ quan quản lý sẽ thân thiện hơn với các nền tảng công nghệ lớn”, Bao nói.

Theo Asia.nikkei