Không còn là cuộc chơi riêng lẻ, Việt Nam chính thức có Liên minh AI gồm Nhà nước – Doanh nghiệp – Đại học

Ngày 20/6/2025, lần đầu tiên hơn 20 cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, trường đại học đã chính thức bắt tay thành lập Liên minh AI Âu Lạc. Sự kiện ra mắt trong bối cảnh Quyết định 1131/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành xác định 11 nhóm công nghệ chiến lược ảnh hưởng sâu rộng đến năng lực cạnh tranh và tự chủ công nghệ của quốc gia, trong đó AI được xếp ở vị trí số 1.

Những thành viên đầu tiên tham dự liên minh là các đơn vị công nghệ đầu ngành và startup công nghệ như: Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, MobiFone, VNPT, FPT, CMC, BKAV, Misa, MoMo, VNPAY, Zalo, AI For Vietnam, AI Hay, N2TP, Finhay cùng các học viện, trường đại học: Đại học Bách Khoa Hà Nội, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Học viện Kỹ thuật mật mã, Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM, Trường Đại học Tôn Đức Thắng, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học FPT.

Liên minh AI Âu Lạc được thành lập với mục đích phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) có khả năng xử lý tiếng Việt chính xác, tự nhiên, phù hợp với văn hóa và bản sắc Việt Nam, từ đó nâng cao dân trí và thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia. Bên cạnh đó, Liên minh hướng tới việc xây dựng một cộng đồng AI mở, minh bạch, nơi mọi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có thể tự do tiếp cận và sử dụng các tài sản công khai của Liên minh, bao gồm mã nguồn, dữ liệu và mô hình, kể cả cho mục đích thương mại, nhằm khơi dậy sáng tạo, ứng dụng AI rộng khắp, hiện thực hóa chủ quyền AI quốc gia. Đồng thời, Liên minh cam kết phát triển các sản phẩm AI an toàn, có trách nhiệm, tuân thủ chuẩn mực đạo đức và các quy định pháp luật của Việt Nam.

Chia sẻ tại sự kiện, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT FPT, người có sáng kiến thành lập Liên minh AI Âu Lạc cho biết, thế giới đang bước vào kỷ nguyên AI và Việt Nam cũng đang đứng trước một vận hội lớn để vươn mình. Nhưng chúng ta đang đứng trước ba thách thức lớn. Thứ nhất, là bảo vệ chủ quyền công nghệ, một phần không thể tách rời của chủ quyền quốc gia. Thứ hai, là hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia tiên tiến vào năm kỷ niệm 100 năm độc lập. Việt Nam đã xác lập “bộ tứ Nghị quyết chiến lược” khoa học công nghệ, hội nhập quốc tế, pháp luật và kinh tế tư nhân để đưa đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới. Quyết định 1131 cũng đã đặt AI ở vị trí số 1 trong 11 nhóm công nghệ chiến lược của quốc gia. Thứ ba, là thiếu nguồn lực đầu tư, các cường quốc đầu tư hàng trăm, hàng ngàn tỷ USD mỗi năm cho AI, Việt Nam không có được nguồn lực tương đương. Liên minh AI Âu Lạc ra đời như một lời giải cho các thách thức này. Liên minh AI không chỉ là một sáng kiến, mà là một lời hiệu triệu.

Hoạt động của Liên minh AI Âu Lạc dựa trên 3 nguyên tắc: Đồng thuận – Tôn trọng – Cộng đồng mở. Dựa trên thế mạnh của các thành viên, Liên minh AI Âu Lạc sẽ tập trung vào 3 lĩnh vực chính gồm: Nghiên cứu phát triển, Xây dựng quy chuẩn và chính sách về AI, Đào tạo. 

Trong lĩnh vực Nghiên cứu phát triển, các thành viên sẽ cùng nhau phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) với khả năng xử lý tiếng Việt chính xác, tự nhiên, phù hợp với văn hóa và bản sắc Việt Nam, góp phần nâng cao dân trí và thúc đẩy kinh tế quốc gia. Đồng thời, các thành viên cũng sẽ cùng hợp lực để xây dựng một cộng đồng AI mở, minh bạch, nơi mọi cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp có thể tự do tiếp cận và sử dụng các tài sản công khai (bao gồm mã nguồn, dữ liệu và mô hình), kể cả cho mục đích thương mại, nhằm thúc đẩy sáng tạo và ứng dụng AI tại Việt Nam, hiện thực hóa chủ quyền AI quốc gia và nâng cao vị thế công nghệ của Việt Nam. 

Trong lĩnh vực Xây dựng quy chuẩn và chính sách về AI, Liên minh AI Âu Lạc sẽ tham gia đóng góp ý kiến về chính sách, tiêu chuẩn và bộ quy tắc về liên quan đến AI nhằm đảm bảo các sản phẩm AI an toàn, có trách nhiệm, tuân thủ các chuẩn mực đạo đức và quy định pháp luật.

Trong lĩnh vực Đào tạo, Liên minh sẽ tổ chức các hoạt động, chương trình đào tạo, cuộc thi nhằm nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng về AI cho cộng đồng. 

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương.

Phát biểu tại Lễ ra mắt Liên minh AI Âu Lạc, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định – “Tôi cảm nhận rõ một tinh thần quyết tâm, một tầm nhìn mang tính lịch sử trong sự ra đời của Liên minh AI Âu Lạc. Tên gọi này không chỉ gợi nhắc về những ngày đầu dựng và giữ nước, mà còn thể hiện khát vọng xây dựng một mô hình thông minh nhân tạo của riêng Việt Nam, bằng ngôn ngữ Việt, phục vụ cho sự phát triển phồn vinh và hạnh phúc của dân tộc. Trong kỷ nguyên mới, chúng ta phải hành động ngay – bây giờ hoặc không bao giờ. Muốn đứng trên vai người khổng lồ, chân mình phải vững. Việt Nam có trí tuệ, có sáng tạo, có cộng đồng kiều bào luôn mong muốn đóng góp vào sự nghiệp phát triển tổ quốc. Chúng ta cần kết nối, tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đủ mạnh, đồng thời hoàn thiện và kiến tạo thể chế, ở đó, AI không chỉ là công nghệ, mà là công cụ chiến lược để ra quyết sách, quản trị, và phục vụ con người. Tôi tin tưởng vào trí tuệ Việt Nam, và tin rằng chúng ta sẽ thành công – không chỉ thành công, mà là thành công sớm hơn, mạnh mẽ hơn”.

Tại phiên tọa đàm, những thành viên đầu tiên của Liên minh đã đưa ra những cam kết cùng “đồng tâm, hiệp lực” nhằm kiến tạo nền tảng công nghệ AI mang đậm bản sắc dân tộc, góp phần khẳng định vị thế quốc gia trong kỷ nguyên số.

Trí tuệ Việt phải là nền tảng, và để làm được điều đó, giáo dục phải gắn liền với thực tiễn. Sinh viên cần tham gia các dự án lớn, quốc tế, để trưởng thành và trở thành những chuyên gia hàng đầu. Khi các trường đại học cùng tham gia vào những bài toán lớn của đất nước, cả thầy và trò đều được tiếp cận thực tế, đóng góp trí tuệ cho quốc gia. Đó chính là kỳ vọng của chúng tôi khi tham gia Liên minh này – PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội cho hay.

Ông Nguyễn Minh Tú, Giám đốc Công nghệ Zalo chia sẻ – “Zalo cam kết đóng góp theo thế mạnh: kinh nghiệm xây dựng thành công mô hình AI thuần Việt, kiến trúc hệ thống và bộ đánh giá năng lực tiếng Việt VMLU với hơn 10.000 câu hỏi. Với sự tham gia của các trường, viện, bộ câu hỏi này sẽ được làm giàu, phục vụ cho việc phát triển AI đường dài. Zalo từng trải qua nhiều khó khăn khi xây dựng mô hình, nên chúng tôi sẽ đóng góp kinh nghiệm để hỗ trợ Liên minh, giúp Việt Nam làm chủ AI và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới”.

Ngay tại Lễ ra mắt Liên minh AI Âu Lạc, Liên minh đã đề xuất phát triển mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt – Âu Lạc LLM làm nền tảng cho việc xây dựng các ứng dụng AI cho người dùng cuối.

Dịp này, FPT cũng công bố kế hoạch phát triển sản phẩm VietGPT – Trợ lý ảo dành riêng cho mỗi người dân Việt Nam dựa trên chính mô hình ngôn ngữ này. VietGPT là trợ lý ảo hiểu sâu văn hóa xã hội, ngôn ngữ và tư duy Việt, đáp ứng các nhu cầu học hỏi, tìm hiểu và nâng cao năng suất cũng như chất lượng công việc của người Việt với chi phí phù hợp.​ Đồng thời thông qua việc tương tác với người dùng, những sản phẩm như VietGPT sẽ giúp tối ưu và nâng cao năng lực mô hình cũng như chia sẻ các mô hình, dữ liệu và kinh nghiệm cho cộng đồng.​

Hiện khoảng 70 quốc gia khác trên toàn cầu, từ những nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc, UAE, Hàn Quốc đến các quốc gia nhỏ hơn đều đang dồn lực xây dựng chiến lược AI quốc gia. Mục tiêu chung của các quốc gia là tập hợp trí tuệ, nguồn lực và công nghệ, bảo đảm sự phát triển của AI theo hướng an toàn, có trách nhiệm, phục vụ lợi ích cộng đồng và chủ quyền quốc gia. Vì vậy sự ra đời của Liên minh không chỉ mở ra một chương mới cho hành trình phát triển AI tại Việt Nam, mà còn hứa hẹn một tương lai tươi sáng, nơi công nghệ phục vụ thiết thực cho cộng đồng, gắn với lợi ích quốc gia và góp phần khẳng định độc lập chủ quyền của Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu.