Khó có thể xảy ra câu chuyện Tiki và Sendo sáp nhập

Lời đồn về việc Tiki và Sendo đang có kế hoạch sáp nhập đang lan truyền trong giới khởi nghiệp Việt Nam, nhưng việc này sẽ khó xảy ra.

Từ sáng ngày 10/2/2020, nhiều nhà sáng lập các công ty công nghệ ở Việt Nam như MOG, Appota viết trên trang Facebook cá nhân về sự kiện Tiki và Sendo, hai trang thương mại điện tử lớn của Việt Nam có thể sáp nhập trong thời gian sắp tới. Tất cả bắt đầu từ một vài nguồn tin “nghe nói” chưa có kiểm chứng, và khán giả có vẻ thích thú với tin tức này, có thể bởi vì nó mang tính “giật gân”. Tuy nhiên, có nhiều lý do để câu chuyện này khó mà xảy ra.

Thực ra thông tin này không mới, nó đã được lan truyền trong giới khởi nghiệp từ năm 2019, nhưng tất cả các bên đều im lặng. Cho tới khi câu chuyện được một vài kênh truyền thông đưa tin thì các thành viên ban giám đốc của cả Tiki và Sendo vẫn không đưa ra bình luận nào, còn câu trả lời của nhiều quản lý cấp cao của hai doanh nghiệp này đều giống nhau: “Chúng tôi cũng không biết nhiều hơn những gì truyền thông đang đưa”. Thật khó mà hình dung một giao dịch lớn và tốn thời gian như vậy nhưng các cấp quản lý đều không hay biết.

Thậm chí kể cả đặt giả thiết ban giám đốc hai doanh nghiệp này đồng ý sáp nhập, nhưng liệu các nhà đầu tư của hai sàn thương mại điện tử này có đồng ý hay không. Có rất nhiều câu hỏi mà ban giám đốc phải trả lời nhà đầu tư. Như tại sao họ lại muốn làm thế? Làm thế có khiến giá trị khoản đầu tư của nhà đầu tư tăng lên hay không? Nhà đầu tư có dễ dàng thoái vốn hơn không? Và cả trăm câu hỏi khác liên quan. Cả Tiki và Sendo đều đã gọi hơn 100 triệu USD từ rất nhiều nhà đầu tư, cả trong và ngoài nước, nên việc sáp nhập nói sẽ dễ hơn làm, vì sẽ có hàng núi công việc liên quan tới giấy tờ dành cho ban giám đốc của cả 2 doanh nghiệp. Trong khi đó, các quản lý cấp cao đến nay vẫn không biết gì.

Nếu xét về hoạt động kinh doanh, đối thủ chính của 2 doanh nghiệp này là Lazada và Shopee. Khi Alibaba bỏ 1 tỉ USD mua lại Lazada năm 2016, ai cũng nghĩ rằng “con khủng long” này sẽ nuốt trọn thị trường thương mại điện tử Đông Nam Á, nhưng việc đó không xảy ra. Lazada thậm chí còn từ vị trí thống trị thị trường Việt Nam năm 2016, tụt xuống hạng 3 về lượt người truy cập (thống kê của iPrice và App Annie Q2/2019), với thứ tự lần lượt là Shopee, Tiki, Lazada, Sendo và TGDD. Không khó để lý giải cho điều này, trước khi Rocket Internet bán Lazada, họ đã ném tất cả những gì họ có vào ván bài này, nhằm đạt được những chỉ số thị trường đẹp nhất để bán cho được giá. Nhưng khi về tay Alibaba, công ty này đòi hỏi Lazada phải có dòng tiền lành mạnh, và phải cắt giảm chi phí vận hành xuống thấp nhất. Lúc này sự hào nhoáng của Lazada về lượng người dùng, tổng số đơn hàng vốn tốn rất nhiều chi phí lại chính là thứ mà họ phải giải quyết. Hãy nhìn mức độ thay đổi về nhân sự của Lazada sau khi Alibaba tiếp quản sẽ thấy chiến lược của họ. Vì vậy đứng thứ 3 với dòng tiền được quản lý tốt, không làm Alibaba phật lòng, cũng không phải là vị trí tồi của Lazada.

Còn Shopee, một ngôi sao mới nổi của SEA (Garena trước đây), công ty có trụ sở ở Singapore nhảy vào thị trường Việt Nam năm 2016 với chiến lược khác biệt, tập trung vào kênh mobile, trợ giá người bán, hướng đến đối tượng trẻ thông qua thần tượng của họ. Shopee nhanh chóng leo lên vị trí thứ 2, rồi số 1 Việt Nam về lượng truy cập và lượng đơn hàng, bất kể giá trị đơn hàng đó là 10 ngàn đồng. SEA vốn vận hành nhiều mô hình kinh doanh, từ game, fintech (ví, cổng thanh toán), thương mại điện tử, tới logistics, giao nhận đồ ăn… Với vị trí thống trị ngành game Đông Nam Á, game vẫn là trụ cột để nuôi những mô hình còn lại của SEA. Nhưng SEA cũng không thể cùng lúc rải tiền ra chiến đấu ở tất cả mặt trận, trong khi thương mại điện tử vẫn được các chuyên gia trong ngành xác định là lĩnh vực “đốt tiền” ở Việt Nam, vì vậy kế hoạch tài chính của họ với mảng này cũng sẽ được cân nhắc kỹ càng.

Quay trở lại Tiki và Sendo, hai doanh nghiệp này có hai chiến lược khác nhau. Tiki tập trung vào khu vực thành thị, nơi tỷ lệ dân số thấp hơn nhưng thu nhập cao hơn, nhằm giải quyết những nhu cầu khá cao cấp của đối tượng khách hàng này từ cam kết chất lượng hàng hoá, giao hàng 2h tới chăm sóc khách hàng một cách khá tinh tế. Trong khi Sendo tập trung vào những thành phố loại 2 trở xuống đến vùng sâu vùng xa, giải quyết những nhu cầu cơ bản nhất mà các loại hình bán lẻ hiện đại chưa với tay tới. Vì vậy rất khó để tìm ra lý do hai doanh nghiệp này phải sáp nhập, trong khi Lazada được hậu thuẩn bởi Alibaba, Shopee được hậu thuẫn bởi SEA, ai cũng biết tiềm lực tài chính của các doanh nghiệp này nếu họ quyết định dồn vào tấn công 1 đối thủ.

Được biết, Tiki có những dịch vụ vượt trội hơn các đối thủ khác như TikiNow (giao hàng 2h), hay Tiki Trading, bộ phận phân phối hàng hoá do Tiki kiểm soát chất lượng, điều mà Sendo sẽ mất rất nhiều thời gian để xây dựng. Nếu những dịch vụ này được triển khai trên Sendo sẽ giúp Tiki tiếp cận nhiều người dùng hơn, còn Sendo sẽ có nhiều dịch vụ chất lượng hơn. Thông thường, khi các dịch vụ được liên kết triển khai, số liệu của những dịch vụ này sẽ được minh bạch để các nhà đầu tư được biết, vì vậy rất có thể những “lời đồn” từ đây mà ra.

Cường Nghiêm