Halloween kể chuyện bí mật sau đèn bí ngô “Jack-o’ – lantern”

Có lẽ mọi người đã quen thuộc với hình ảnh những quả bí ngô được điêu khắc tỉ mỉ trong lễ hội Halloween. Câu chuyện quả bí ngô trong lễ Halloween chứa nhiều điều bí ẩn.

Đèn lồng Jack-o’ – lantern

“Jack-o’ – lantern” là tên gọi của chiếc đèn lồng bằng bí ngô, củ cải, khoai lang, khoai tây… hoặc bất cứ loại rau củ nào có thể khoét rỗng ruột để làm đèn lồng. Việc chạm khắc rau củ để làm đèn lồng phổ biến ở khắp nơi trên thế giới và bầu được cho là một trong những quả được loài người trồng hơn 10.000 năm trước.

Ban đầu thuật ngữ “Jack-o’ – lantern” được sử dụng để mô tả hiện tượng thị giác ignis fatuus, một loại ma trơi trong văn hoá dân gian Anh. Thuật ngữ “Jack-o’ – lantern” có cùng cấu trúc với ” Jack của [chiếc đèn lồng]”, được dùng nhiều ở miền đông nước Anh.

Nhiều người cho rằng tục làm đèn “Jack-o’ – lantern” được bắt đầu ở Ireland vào thế kỷ 19. Khi đó củ cải, bí ngô… được làm rỗng ruột để chạm khắc những gương mặt quái dị, được sử dụng trong lễ Halloween ở một số nơi ở Ireland, Cao nguyên Scotland, vùng hoang dã Gaelic, Somerset… Lễ Halloween được cho là thời điểm những sinh vật siêu nhiên và linh hồn người chết đi lại trên trái đất.

Những niềm tin dân gian tin rằng những đèn lồng được chạm khắc quái dị đại diện cho những linh hồn siêu nhiên hoặc được sử dụng để xua đuổi những linh hồn tà ác. Đèn lồng Jack-o’ – lantern còn được cho là linh hồn tội lỗi của Kitô giáo trong luyện ngục, bởi Halloween là đêm trước của ngày lễ các Thánh (1/11) và ngày của các linh hồn (2/11).

Một số nơi còn cho rằng ánh sáng đèn lồng Jack-o’ – lantern có thể soi được ma cà rồng hoặc xác sống, khi những loài này bị phát hiện chúng sẽ từ bỏ việc săn lùng loài người. Khi lễ hội Halloween theo chân người châu Âu đến Mỹ, họ nhận thấy bí ngô dễ chạm khắc hơn và có số lượng lớn nên đã chọn bí ngô thay cho những loại rau củ khác.

Câu chuyện về Jack-o’ – lantern

Những câu chuyện về Jack-o’ – lantern được lưu truyền khắp châu Âu với nhiều dị bản khác nhau của các quốc gia Anh, Ý, Tây Ban Nha, Thuỵ Điển… Các câu chuyện đều xoay quanh một người tên Jack, người đã thoả thuận với quỷ và nhận kết cục đáng sợ.

Jack người thợ rèn xấu tính làm bạn với quỷ dữ. Một hôm, quỷ đến để đưa linh hồn Jack xuống địa ngục. Jack đã thuyết phục quỷ và ông đi uống rượu lần cuối. Sau khi uống quá nhiều rượu, Jack đã cầu xin quỷ biến thành đồng tiền để trả cho chủ quán.

Thay vì trả tiền cho chủ quán, Jack đã đặt đồng xu vào túi có cây thánh giá khiến quỷ không thể quay lại hình dáng ban đầu. Jack thỏa thuận sẽ thả con quỷ ra với điều kiện phải rời đi và không động đến linh hồn ông trong 10 năm, quỷ đành miễn cưỡng chấp nhận.

Đến hạn 10 năm quỷ lại đến bắt linh hồn Jack, lần này Jack lại cầu xin quỷ hái giúp ông quả táo để ăn lần cuối trước khi xuống địa ngục. Quỷ đồng ý , khi quỷ leo lên Jack nhanh chóng khắc hình cây thánh giá dưới gốc cây để giam cầm quỷ. Lần này Jack lại ra điều kiện không bao giờ bắt linh hồn anh vào địa ngục nữa. Và quỷ lại phải đồng ý yêu cầu của Jack.

Jack cuối cùng cùng chết vì tuổi già, nhưng ông không lên được thiên đàng do tội lỗi của mình khi sống, quỷ cũng không để ông vào địa ngục do đã hứa với ông trước đó. Một linh hồn không điểm đến sẽ mãi lang thang trong bóng đêm. Nể tình bạn cũ, quỷ đã cho anh một ngọn lửa địa ngục để soi trong đoạn đường tăm tối, Jack khoét một cây củ cải rồi bỏ ngọn lửa vào tạo thành một cái đèn lồng để soi đường.

Tập tục và ý nghĩa ngày lễ Halloween

“Trick Or Treat” là hoạt động chính để các trẻ em nhận kẹo trong đêm Halloween. Câu này có nghĩa là: “Nếu không muốn bị chơi xấu thì hãy đãi chúng tôi cái gì đi.” Những người hàng xóm vui vẻ sẽ chọn đãi chúng bằng kẹo và trái cây, theo tục lệ cũ kẹo thường nhét đồng tiền bên trong. Một hoạt động để các trẻ nhỏ có thể đi chơi và làm quen với những hàng xóm xung quanh.

Tập tục hóa trang không xuất phát từ người châu Âu, cũng không phải mới có gần đây mà đã có từ hàng ngàn năm trước xuất phát từ người Celtic vào thế kỷ thứ 9. Ngày 2/11 là ngày của các linh hồn, các giáo dân thường ăn mặc như ăn mày rồi đi lang thang từ nơi này sang nơi khác để xin các mẫu bánh mì vụn tượng trưng cho thức ăn của linh hồn. Xin được càng nhiều mẫu bánh mì, người thân họ nhận được nhiều lời cầu nguyện và sớm lên thiên đàng.

Câu chuyện của Jack là bài học răn đe đừng bao giờ kết bạn và thoả hiệp với quỷ. Vì Jack đã nhận lấy hậu quả quá lớn, mãi lang thang trong đêm tối nên truyền thống lễ hội của châu Âu dành cho Jack một ngày ở trần gian. Trong ngày Halloween, Jack có thể sống vui chơi, người sống hoá trang thành linh hồn ma quỷ để Jack có thể trà trộn vào cho đỡ cô đơn.