Công nghệ đang thay đổi phương thức tuyển dụng, cung – cầu cần có chiến lược thích ứng

Theo "Tóm lược thị trường lao động Việt Nam đầu năm 2025" từ khảo sát với Người lao động và Doanh nghiệp vào giai đoạn đầu tháng 3/2025 vừa được Vieclam24 công bố, đang có sự dịch chuyển lớn về nhu cầu kỹ năng và cơ cấu tuyển dụng, sự tác động mạnh mẽ của công nghệ, đòi hỏi Doanh nghiệp và Người lao động phải có những chiến lược thích ứng phù hợp.

Bức tranh nhu cầu tuyển dụng tăng/giảm giữa các ngành nghề

Trong thời gian gần đây, thị trường lao động thế giới và Việt Nam chứng kiến làn sóng sa thải vẫn tiếp tục diễn ra mạnh mẽ tại nhiều Doanh nghiệp, đặc biệt trong các ngành Công nghệ thông tin, Tài chính, Truyền thông – quảng cáo… Hàng loạt tập đoàn lớn cắt giảm nhân sự nhằm tối ưu hóa chi phí, tinh gọn bộ máy và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu suất làm việc. Cùng lúc đó, một nghịch lý khác xuất hiện: nhiều Doanh nghiệp lại gặp khó khăn trong tuyển dụng, thậm chí rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng.

Thoạt nhìn, tình trạng này có vẻ đối lập, nhưng thực chất đây là hệ quả của sự tái cấu trúc lao động trên thị trường. Vấn đề không nằm ở việc thiếu hay dư thừa lao động một cách tuyệt đối, mà là sự chênh lệch giữa nguồn cung nhân lực và nhu cầu tuyển dụng thực tế.

Các đợt cắt giảm chủ yếu diễn ra ở những lĩnh vực dư cung lao động, nơi Doanh nghiệp đẩy mạnh tự động hóa và tối ưu quy trình. Ngược lại, những ngành như Logistics và Chuỗi cung ứng, Công nghiệp chế biến – chế tạo lại đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động, đặc biệt là nhân sự có tay nghề cao. Điều này cho thấy, thay vì chỉ đơn thuần là vấn đề cung – cầu, thị trường lao động đang trải qua sự dịch chuyển lớn về nhu cầu kỹ năng và cơ cấu tuyển dụng, đòi hỏi Doanh nghiệp và Người lao động phải có những chiến lược thích ứng phù hợp.

Trong hai tháng đầu năm 2025, thị trường lao động Việt Nam ghi nhận những tín hiệu phục hồi tích cực so với cùng kỳ năm 2024. Theo kết quả khảo sát, nhu cầu tuyển dụng tăng 19% so với năm trước, phản ánh xu hướng mở rộng nhân sự của các Doanh nghiệp. Tuy nhiên, sự gia tăng này chưa đi đôi với nguồn cung lao động, khi nhu cầu tìm việc chưa đáp ứng đồng đều giữa các ngành nghề.

Các lĩnh vực có nhu cầu tuyển dụng cao nhất gồm Bán lẻ và Thương mại, Bất động sản và Xây dựng, và Sản xuất Chế biến – Chế tạo, chiếm gần 60% tổng số vị trí tuyển dụng. Đáng chú ý, nhóm ngành Bán hàng – Kinh doanh tiếp tục dẫn đầu về số lượng tuyển dụng, chiếm hơn 20% nhu cầu, phản ánh xu hướng Doanh nghiệp đẩy mạnh mở rộng thị trường và doanh thu. Báo cáo nhận định, dù thị trường lao động đang trên đà phục hồi, thách thức về cung – cầu vẫn còn hiện hữu, đặc biệt tại các Ngành có mức tăng trưởng tuyển dụng mạnh. 

Ngành Công nghiệp chế biến – chế tạo ghi nhận mức tăng tuyển dụng 41% so với cùng kỳ năm ngoái, song vẫn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm lao động có tay nghề. Trong đó, lĩnh vực Dệt may – Da giày – Thời trang có mức tăng 7% về nhu cầu tuyển dụng, nhưng số lượng người tìm việc giảm 18%. Riêng tại TP.HCM, dù nhu cầu tuyển dụng sau Tết Nguyên Đán tăng cao, nguồn lao động tại chỗ vẫn đủ đáp ứng nhu cầu của Doanh nghiệp. Tuy nhiên, trên cả nước, ngành chế biến – chế tạo vẫn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao.

Nhờ các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, ngành Bất động sản và Xây dựng khởi sắc với mức tăng tuyển dụng trên 40% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, hơn 50% lao động trong ngành này đang tìm kiếm cơ hội việc làm mới, tạo ra sự dịch chuyển nhân sự mạnh mẽ.

Nhu cầu tuyển dụng trong ngành Logistics và Chuỗi cung ứng tăng khoảng 35%, trong khi số lượng người tìm việc cũng tăng hơn 30%. Dù thị trường lao động ngành này đang phục hồi tốt, Doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong tuyển dụng do khoảng cách giữa yêu cầu công việc và kỹ năng thực tế của Ứng viên.

Ngành Tài chính chứng kiến mức tăng 18% về nhu cầu tuyển dụng, song khảo sát cho thấy hơn 50% lao động thuộc nhóm nghề Kế toán – Kiểm toán đang có xu hướng tìm kiếm công việc mới. Điều này cho thấy sự biến động nhân sự trong lĩnh vực này vẫn khá lớn.

Ngành Bán lẻ và Thương mại ghi nhận mức tăng tuyển dụng 14%. Tuy nhiên, nhu cầu tuyển dụng các vị trí liên quan đến ngôn ngữ, biên phiên dịch giảm hơn 30% so với cùng kỳ năm ngoái, phản ánh xu hướng Doanh nghiệp tập trung vào các vị trí mang lại giá trị kinh doanh trực tiếp.

Ngành Y tế và Chăm sóc sức khỏe tiếp tục duy trì mức tăng trưởng nhẹ về nhu cầu tuyển dụng so với năm 2024. Thị trường lao động trong lĩnh vực này không ghi nhận sự dịch chuyển nhân sự đáng kể.

Ngành Công nghệ thông tin có mức giảm nhẹ 2% về nhu cầu tuyển dụng, trong khi số lao động tìm việc tăng 18% do biến động trong thời gian qua. Dù vậy, mức lương cho các vị trí IT phần mềm vẫn thuộc nhóm cao nhất thị trường và các Doanh nghiệp vẫn “khát” nhân lực chất lượng cao.

Lao động phổ thông tiếp tục là nhóm thiếu hụt mạnh nhất khi nhu cầu tuyển dụng tăng hơn 10% sau Tết Nguyên Đán, chiếm tới 44% tổng nhu cầu tuyển dụng cả nước. Thị trường lao động phổ thông năm 2024 đã có dấu hiệu khởi sắc nhờ nhiều nhà máy và khu công nghiệp mở rộng quy mô sản xuất. Đặc biệt, ngành linh kiện điện tử và bán dẫn phát triển vượt bậc, thu hút một lượng lớn lao động. Theo Hiệp hội Điện tử Việt Nam, tính đến cuối năm 2024, các khu công nghiệp lớn tại miền Bắc và miền Nam đã tuyển dụng hơn 1,5 triệu lao động phổ thông – con số kỷ lục phản ánh nhu cầu nhân sự khổng lồ. Tuy nhiên, nguồn cung lao động vẫn chưa đủ đáp ứng, đặc biệt trong các ngành dệt may và lắp ráp điện tử.

Nguyên nhân doanh nghiệp gặp thách thức trong tuyển dụng

Mất cân đối cung – cầu lao động: Thị trường lao động hiện nay ghi nhận sự chênh lệch lớn giữa các ngành nghề. Một số ngành thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng, trong khi nhiều ngành lại dư thừa lao động, làm gia tăng cạnh tranh và khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong tuyển dụng.

Khoảng cách kỹ năng cũng ngày càng rõ rệt khi doanh nghiệp đòi hỏi chuyên môn cao và kỹ năng mềm như tư duy phản biện, làm việc nhóm… Tuy nhiên, trong các lĩnh vực Phân tích dữ liệu, Công nghệ, Logistics, Kinh doanh, dù nhu cầu tuyển dụng lớn, doanh nghiệp vẫn khó tìm được ứng viên phù hợp.

Công nghệ phát triển nhanh tạo ra nhu cầu về kỹ năng mới, trong khi nhiều ứng viên chưa sẵn sàng nâng cấp hoặc chưa tiếp cận được đào tạo phù hợp, kéo dài hơn khoảng cách cung – cầu lao động.

Sự dịch chuyển của thị trường lao động: Thị trường lao động liên tục biến động dưới tác động của công nghệ, xu hướng kinh doanh và các yếu tố kinh tế vĩ mô, khiến một số ngành chứng kiến làn sóng lao động rời bỏ, trong khi doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lại. Đồng thời, người lao động ngày càng thận trọng hơn khi tìm kiếm công việc mới, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động. Những thay đổi này buộc doanh nghiệp phải linh hoạt và điều chỉnh chiến lược tuyển dụng, bao gồm cải thiện mô hình làm việc, nâng cao trải nghiệm tuyển dụng và phát triển chiến lược thu hút nhân tài để đáp ứng nhu cầu thực tế. 

Bên cạnh đó, xu hướng nghề nghiệp thay đổi nhanh cùng với tác động từ chính sách lao động và tình hình kinh tế cũng ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch tuyển dụng của doanh nghiệp.

Sự cạnh tranh giữa các Doanh nghiệp: Mức lương được ghi nhận là một yếu tố quan trọng trong quyết định của Ứng viên khi lựa chọn công việc. Nếu Doanh nghiệp không đưa ra mức lương cạnh tranh, họ sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút và giữ chân nhân tài, đặc biệt trong các ngành có nhu cầu tuyển dụng cao. Ngoài lương, kết quả khảo sát cho thấy chính sách phúc lợi và cơ hội phát triển cũng ảnh hưởng lớn đến khả năng tuyển dụng. Nhiều doanh nghiệp cho biết vẫn duy trì mức lương theo mặt bằng cũ, trong khi người lao động cho biết trong khảo sát rằng họ kỳ vọng nhiều hơn về tính ổn định, phúc lợi dài hạn, môi trường làm việc và cơ hội thăng tiến.

Ảnh hưởng của công nghệ đến tuyển dụng: Công nghệ đang thay đổi hoàn toàn phương thức tuyển dụng truyền thống. Chẳng hạn, các nền tảng trực tuyến như Vieclam24h được nâng cấp liên tục với công nghệ AI giúp tiếp cận Ứng viên nhanh hơn và chính xác hơn. Phần mềm quản lý Ứng viên giúp tối ưu hóa quy trình tuyển dụng, nâng cao trải nghiệm cho cả Doanh nghiệp và Ứng viên.

Ứng viên cũng ngày càng tận dụng công nghệ để tìm việc làm: Xu hướng tìm kiếm việc làm qua các nền tảng số, mạng xã hội và công cụ AI đang phát triển mạnh, buộc Doanh nghiệp phải bắt kịp xu hướng này.

Ngoài ba yếu tố chính, Người lao động tham gia khảo sát còn chỉ ra một số yếu tố quan trọng khác có tác động lớn đến quyết định tìm hiểu và lựa chọn ứng tuyển của mình. Đó là uy tín của thương hiệu nhà tuyển dụng và quy trình tuyển dụng chậm trễ thiếu minh bạch.

Giải pháp và đề xuất

Để giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực trong bối cảnh thị trường liên tục thay đổi, Vieclam24h đề xuất Doanh nghiệp cần có chiến lược tuyển dụng và phát triển nhân sự dài hạn. Cụ thể:

Để cân bằng cung – cầu lao động, cần có các nghiên cứu chuyên sâu nhằm xác định rõ những ngành nghề đang thiếu hụt nhân sự và những ngành đang dư thừa lao động. Dự báo xu hướng phát triển của thị trường lao động sẽ giúp Doanh nghiệp xây dựng kế hoạch đào tạo và tuyển dụng phù hợp, đảm bảo nguồn nhân lực có chất lượng đáp ứng đúng nhu cầu thực tế.

Doanh nghiệp nên đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo lại (reskilling) và nâng cao kỹ năng (upskilling) để giúp Người lao động từ các ngành đang dư thừa chuyển sang các lĩnh vực có nhu cầu cao. Ngoài ra, việc hợp tác giữa Doanh nghiệp với các trường đại học, cao đẳng trong quá trình đào tạo sẽ giúp sinh viên có được kỹ năng thực tiễn ngay từ khi còn đi học, rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và thực tế tuyển dụng. Đồng thời, cần tổ chức các khóa đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng mềm cho Người lao động, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Phát triển các nền tảng tuyển dụng và sàn giao dịch việc làm là giải pháp quan trọng giúp Doanh nghiệp nhanh chóng tìm kiếm nhân sự phù hợp, đồng thời hỗ trợ Người lao động tiếp cận các cơ hội việc làm tốt hơn. Việc tổ chức các hội chợ việc làm, ngày hội tuyển dụng, cũng như ứng dụng công nghệ thông tin vào quy trình tuyển dụng sẽ giúp tối ưu hóa quá trình kết nối giữa Doanh nghiệp và Ứng viên. Vieclam24h đang liên tục nỗ lực trong việc rút ngắn thời gian tuyển dụng, giúp Ứng viên và Doanh nghiệp tìm được đối tác phù hợp nhanh hơn và dễ dàng hơn..

Doanh nghiệp không chỉ nên xây dựng chế độ lương thưởng, phúc lợi cạnh tranh, mà còn phải chú trọng đến cơ hội thăng tiến, đào tạo và môi trường làm việc. Việc quan tâm đến sức khỏe tinh thần, chế độ làm việc linh hoạt và văn hóa Doanh nghiệp sẽ giúp nâng cao sự gắn bó của nhân sự, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng hiệu suất lao động.

“Trong bối cảnh hiện tại, Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững cần một chiến lược nhân sự dài hạn. Theo dõi và phân tích xu hướng thị trường, đầu tư vào đào tạo kỹ năng, ứng dụng công nghệ tuyển dụng và cải thiện chính sách giữ chân nhân tài chính là chìa khóa giúp Doanh nghiệp đảm bảo nguồn lực chất lượng, sẵn sàng thích ứng và phát triển bền vững” – bà Đào Thu Phương, CEO Siêu Việt Group – Vieclam24h cho hay.