Có một dòng chảy ngược nhân lực?

“Khu vực TPHCM đã mất 300 ngàn thuê bao MobiFone. Các thuê bao này đã rời khu vực TPHCM và được ghi nhận ở các trạm khu vực miền Tây, nhiều nhất là ở Cần Thơ”, một đại diện của MobiFone khu vực TPHCM chia sẻ.

Trong những ngày giãn cách vì đại dịch COVID-19 vào năm trước, kéo dài cho đến hôm nay, nhà mạng này ghi nhận việc chuyển vùng hoạt động của hàng trăm ngàn thuê bao từ TPHCM về các tỉnh, địa phương khác. Không giống như những kỳ nghỉ lễ, tết, khi hàng triệu thuê bao của các nhà mạng rời khu vực TPHCM và sớm quay lại khi kỳ nghỉ kết thúc, các thuê bao ấy suốt nhiều tháng đã không trở lại nữa. “Các thuê bao ấy đã được ghi nhận hoạt động và tính doanh số cho một khu vực khác, tức là họ đã hoạt động ổn định, họ vẫn sử dụng số máy ấy, chỉ có điều họ chuyển khu vực sinh sống”, đại diện MobiFone giải thích.

“Em đang tưới vườn kiểng của gia đình, nhà em có vườn mai con (mai nhỏ, gây để bán cho các nhà vườn mai chăm sóc – pv), với em đang làm thêm bưởi con ghép, đặng bán giống cho người ta. Giờ em lúc nào cũng bận bịu hết anh. Hết việc ở nhà, rãnh rỗi chút là em đi làm mướn cho người ta, mấy vườn ở đây cũng thiếu nhân công lắm. Em sống được” – V.K, hiện ở Chợ Lách-Bến Tre nói về đời sống hiện tại qua một ứng dụng gọi điện truyền hình.

Chị K. đã có gần 20 năm làm việc liên tục tại TPHCM với các công việc giúp việc nhà, phụ quán cà phê, công nhân… Chị đã rời TPHCM từ tháng 4/2020 khi quán ăn chị đang giúp việc phải tạm đóng cửa trong thời gian giãn cách. Khi rời thành phố, chị chưa hình dung ra cuộc sống và thu nhập khi ở quê nhà sẽ thế nào. “Hay ghê anh, mọi việc xong xuôi cả, giờ em ở gần ba mẹ, được chăm sóc ông bà nữa, cũng yên tâm”, chị K nói.

Anh B.Đ, một thầu xây dựng nhỏ, chuyên thầu lại các phần công trình cho biết vài tháng nay, anh phải đi về nhiều vùng quê của các thợ anh quen, để vận động các thợ lên lại, theo các công trình anh đang nhận ở khu vực TPHCM. “Mình phải vận động, bổ trợ thêm thu nhập, tạo các điều kiện hấp dẫn để thợ giỏi họ lên lại. Kỳ lạ, trong thời kỳ này mà lại rất khó tìm ra nhân công đúng ý mình. Thợ mình, họ về quê rồi thấy cũng ổn, dễ sống thì phải”, anh Đ nói.

Vợ chồng chị Ngọc, vốn là những thợ xây và thợ phụ gốc Trà Vinh, lang thang theo nhiều công trình ở TPHCM và Bình Dương cho biết anh chị về nhà, chăm sóc con cái, nhận những công trình nhà ở nhỏ tại quê. “Có việc làm, sống cũng được, có thời gian ở cạnh mấy đứa nhỏ”, chị Ngọc cho biết.

Nhiều doanh nghiệp tại thành phố lớn cho biết khó tuyển đủ công nhân lao động phổ thông trong thời gian gần đây. Trả lời báo Lao Động vào tháng 3/2021, ông Lê Trần Thanh Hải – Chủ tịch Công đoàn Công ty May mặc Triple Việt Nam lý giải – “do dịch COVID-19, nhiều người lao động đã phải nghỉ việc hay bỏ việc về quê tự tạo việc làm cho mình và vẫn lo lắng tình hình dịch bệnh sẽ ảnh hưởng đến công việc nên chưa dám quay trở lại thành phố tìm việc”. Một chuyên gia lý giải việc các thuê bao của MobiFone chuyển vùng hoạt động nhiều đến thế có thể là vì các khu công nghiệp ở Cần Thơ và các tỉnh lân cận như Vĩnh Long cũng đã đi vào hoạt động, thu hút một lượng nhân công ở khu vực miền Tây Nam Bộ muốn có một công việc gần nhà hơn.

Câu chuyện sẽ còn có thể khác đi khi tình hình dịch bệnh và kinh tế của thế giới vẫn còn bước chuyển, và còn cần nhiều các nghiên cứu, thống kê để biết các xu hướng chuyển dịch dân số và công việc. Từ hiểu biết về tâm thế và xu hướng, các quyết sách về đảm bảo sự phát triển bền vững cũng như định hướng kinh tế sẽ được thực thi. Hiện tại, từ 300 ngàn thuê bao chuyển khu vực ra khỏi thành phố lớn, có thể hình dung một dòng chảy ngược của nhân lực đã tạo thành trong một tình huống hy hữu là đại dịch. Câu hát “cùng lắm thì mình về quê…” đã hiện thực theo một cách khác, và hy vọng, dòng chảy ngược ra khỏi đại đô thị ấy, sẽ tạo nên những quãng sông yên bình, nhiều phù sa, trù phú.