Chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho học sinh bước vào năm học mới trực tuyến

Ngày 11/9, Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố, Công viên phần mềm Quang Trung, Trung tâm hỗ trợ tư vấn Chuyển đổi số TPHCM và STEAMZONE tổ chức Hội thảo trực tuyến với chủ đề "Chuẩn bị tâm thế cho trẻ học trực tuyến sẵn sàng bước vào năm học mới".

Dịch bệnh đã đặt ra nhiều thách thức to lớn cho nhà trường và phụ huynh, như làm thế nào đảm bảo tính liên tục trong hoạt động giảng dạy; hỗ trợ trẻ học, chơi, phát triển kỹ năng và tăng cường thể chất tại nhà trong những thời gian giãn cách xã hội; kết hợp việc học trực tuyến theo chương trình của nhà trường sao cho hiệu quả. Nhiều phụ huynh vẫn còn khá lúng túng trước những yêu cầu về sự sẵn sàng công nghệ, phương pháp định hướng, theo dõi và giám sát giúp trẻ tiếp thu kiến thức thông qua học trực tuyến hiệu quả.

Nắm bắt điều này, Sở Giáo dục & Đào tạo TP.HCM phối hợp với Sở Khoa học & Công nghệ TP.HCM, Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC), Trung tâm hỗ trợ tư vấn Chuyển đổi số TP.HCM và các đơn vị STEAMZONE, INTEL đồng hành tổ chức buổi hội thảo “Chuẩn bị tâm thế cho trẻ học trực tuyến sẵn sàng bước vào năm học mới”. Hội thảo trực tuyến nhằm hướng dẫn phụ huynh học sinh hỗ trợ con em học trực tuyến hiệu quả trong thời gian giãn cách, và các phương pháp cải thiện chất lượng giảng dạy trực tuyến hiêu quả cho các quý thầy cô.

Muôn vàn khó khăn học trực tuyến

Tại hội thảo, các đại biểu cho rằng, học trực tuyến không chỉ học sinh mà cả giáo viên đều gặp nhiều khó khăn về đường truyền internet, học sinh thiếu thiết bị để học trực tuyến, học sinh bị ảnh hưởng đến tâm lý khi chuyển sang học trực tuyến và ảnh hưởng đến quá trình tiếp thu của học sinh, nhất là học sinh lớp 1.

Khi chuyển sang học trực tuyến, nhiều phụ huynh vẫn còn khá lúng túng trước những yêu cầu về sự sẵn sàng công nghệ, phương pháp định hướng, theo dõi và giám sát giúp học sinh tiếp thu kiến thức thông qua học trực tuyến hiệu quả…

Tuy vậy, học trực tuyến là cơ hội để học sinh thích nghi với tình hình mới, giúp học sinh tự học, tự vượt qua khó khăn. Học trực tuyến cũng giúp học sinh sáng tạo trong học tập, giúp các em tự tìm cách thích nghi khi gặp khó khăn.

Bàn về nội dung này, ông Nguyễn Thanh Hải – Tiến sĩ chuyên về giáo dục STEM – Viện nghiên cứu giáo dục STEM, Đại học Missouri (Mỹ), Sáng lập viên Thư viện Trẻ sáng tạo (Library for Creative Kids) tại Hoa Kỳ, Thành viên của các tổ chức nghiên cứu và giảng dạy giáo dục STEM tại Hoa Kỳ (NSTA, NARST và NABT) nhận định, các khó khăn có thể gặp phải trong quá trình học trực tuyến khá nhiều, trong đó thiếu các trang thiết bị hỗ trợ dạy và học, đường truyền kết nối internet không ổn định, thiếu phương pháp, kỹ năng dạy và học trực tuyến. Bên cạnh đó, không gian và kế hoạch dạy và học dễ bị xáo trộn, tâm lý, sức khỏe tinh thần trong thời gian khó khăn vì dịch bệnh. Hơn nữa, tài liệu dạy học vốn không thiết kế dành riêng cho việc dạy học online.

“Tuy nhiên, tôi muốn nói đến 2 chữ cơ hội và thích nghi. Chúng ta đang đứng trước cơ hội để thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục, thời gian đầu chắc chắn có nhiều khó khăn cho mọi người, nhưng về lâu dài mọi người sẽ thích nghi và triển khai dễ dàng hơn. Ai thích nghi nhanh thì cơ hội thành công trong tương lai sẽ cao hơn. Xu thế chuyển đổi số trong đời sống xã hội tương lai ngày càng lớn” – TS. Nguyễn Thanh Hải nói.

Phụ huynh và học sinh cần xác định học trực tuyến là xu hướng

Để học trực tuyến có hiệu quả, theo các đại biểu, giáo viên nên giảm bớt lý thuyết, tăng cường thời gian tương tác với học sinh để tránh học sinh mất tập trung. Đồng thời, đòi hỏi giáo viên phải sáng tạo trong từng buổi dạy để giúp học sinh tiếp thu bài tốt nhất.

Còn phụ huynh phải xác định học trực tuyến là một xu hướng và đây là cách lựa chọn tối ưu nhất trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp. Từ đó, phụ huynh phải đồng hành cùng học sinh để các em học trực tuyến có hiệu quả. Muốn làm được điều này, phụ huynh phải tạo cho học sinh có một môi trường học trực tuyến tốt nhất, đừng tạo áp lực cho học sinh mà phải dẫn dắt các em tiếp cận, thích nghi với môi trường học trực tuyến.

Ông Lê Duy Tân (Trưởng Phòng Giáo dục Trung học, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM) khẳng định, quá trình học tập suốt đời phụ thuộc rất nhiều vào tính tự học và kỹ năng của học sinh. Việc học trực tuyến trong giai đoạn hiện nay không nhằm chạy theo thành tích hay nội dung chương trình, mà là hình thành môi trường học tập cho học sinh. Sự hình thành kiến thức, kỹ năng học trực tuyến khi được kết hợp với học trực tiếp sẽ mang lại nhiều hiệu ứng tốt cho học sinh. Do đó, cách nhìn nhận, hiểu biết của phụ huynh, sự đồng hành giữa gia đình và nhà trường sẽ quyết định đến sự thành công của việc học trực tuyến. Tuy nhiên, sẽ cần rút ngắn thời gian học trực tuyến để đảm bảo hiệu quả, tác động tốt đến học sinh.

Các chuyên gia, nhà tư vấn trong lĩnh vực giáo dục cũng cùng nhau phân tích các thách thức của việc học trực tuyến, hỗ trợ tham vấn cho phụ huynh trong cách hỗ trợ học sinh làm quen, và dần tiếp cận với phương thức học tập mới mẻ (do học sinh không thể đến trường) ở thời điểm bước vào năm học mới.

Bà Nguyễn Thị Phương Hoa (Giám đốc Trung tâm đào tạo ngắn hạn – Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM) nhấn mạnh, vai trò của gia đình là cực kỳ quan trọng trong việc chuẩn bị tốt tâm lý cho trẻ mầm non vào lớp 1. Hơn ai hết, phụ huynh là những người đồng hành đầu tiên giúp trẻ tiếp cận, cha mẹ cùng học cùng chơi tương tác và giúp đỡ con, rồi sau đó mới hình thành thói quen học trực tuyến.

Trong giai đoạn đầu, nhất thiết không tạo áp lực lên trẻ, mà cho trẻ làm quen, yêu thích rồi mới hình thành nề nếp học tập, khuyến khích con tự học. Trường hợp cha mẹ đi làm thì có thể tạo kênh giao tiếp và hỗ trợ con từ xa. Về phía nhà trường, thời gian thuyết trình bài giảng cần rút gọn, tăng tương tác bằng hình ảnh, video hoặc các hoạt động. Phụ huynh cùng nghiên cứu chương trình để tìm cách tổ chức môi trường học hứng thú cho trẻ, giúp trẻ tiếp thu kiến thức thông qua học trực tuyến hiệu quả.

Nhìn chung, các chuyên gia đều khẳng định, việc học trực tuyến kết hợp học trực tiếp sẽ là xu thế hiện nay, nên phụ huynh cần xác định việc học trên Internet là hoạt động sẽ diễn ra thường xuyên, gia đình cần thích nghi và chấp nhận, từ đó đồng hành với nhà trường để tạo môi trường học tập tốt nhất cho học sinh trong điều kiện có thể.

Đây cũng là cơ hội để các trường thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục, thay đổi phương thức giáo dục theo hình thức trực tuyến mang tính sinh động và hấp dẫn học sinh nhiều hơn. Trong quá trình chuyển đổi, ai thích nghi nhanh thì cơ hội thành công trong tương lai sẽ cao hơn.

Chia sẻ thêm kinh nghiệm tại Hoa Kỳ, TS Hải cho biết việc tổ chức học trực tuyến áp dụng cho các cấp học, phía Chính phủ đã hỗ trợ và triển khai Cung cấp thiết bị đến từng học sinh và giáo viên; Hỗ trợ internet tốc độ cao miễn phí với các gia đình thu nhập thấp; Tập huấn kỹ năng sư phạm dạy học online cho giáo viên; Cung cấp thông tin hướng dẫn phụ huynh; Cho sự lựa chọn đối với học sinh (100% online, 50% online).

Học sinh lớp 1 học online như thế nào cho hiệu quả?

Hội thảo còn tập trung thảo luận các vấn đề liên quan đến phương pháp dạy học trực tuyến làm sao để học sinh thoải mái khi học cũng như tiếp thu bài giảng hiệu quả; tâm lý và sức khỏe tinh thần của học sinh khi học trực tuyến, đặc biệt là những học sinh mới bắt đầu lớp 1; các vấn đề về quản lý nhà nước trong dạy và học trực tuyến; công nghệ học online, kết nối đường truyền internet…

Một trong những vấn đề khác mà phụ huynh rất quan tâm và đã đặt câu hỏi cho các chuyên gia là học sinh lớp 1 có tính cách e dè, nhút nhát, ngại giao tiếp thông qua màn hình online, nên cha mẹ chưa có cách tiếp cận phù hợp để giúp cho việc học của con được hiệu quả. Mặt khác, thời gian buổi học trực tuyến quá dài gây tâm lý căng thẳng và mệt mỏi. Trong giai đoạn hiện nay, học sinh cũng dễ bị xáo trộn tâm lý do hoàn cảnh gia đình (có người thân nhiễm bệnh, tài chính gia đình không ổn định, phụ huynh tham gia chống dịch…).

Theo bà Lâm Hồng Lãm Thúy (Trưởng Phòng Giáo dục Tiểu học, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM), đối với nhóm học sinh tiểu học thì việc học trực tuyến trên Internet là rất khó. Đặc biệt, học sinh lớp 1 thì lại càng “căng” hơn nữa vì các em rất khó tập trung, lại không được cảm nhận sự chuyển tiếp từ mầm non vào lớp 1, chưa được tiếp cận với hình thức học tập mới trong giai đoạn phòng chống dịch bệnh. Trong khi đó, sự tương tác của thầy cô, bạn bè cũng rất hạn chế trên môi trường mạng. Vì vậy, bà Thúy mong muốn phụ huynh cùng gắn kết, tiếp sức cùng thầy cô để dẫn dắt học sinh trong từng bài học, xây dựng nề nếp và kỷ luật học tập trên không gian mạng.

Hội thảo cũng đưa ra những phương pháp nhằm hướng dẫn phụ huynh học sinh hỗ trợ học sinh học trực tuyến hiệu quả trong thời gian giãn cách, và các phương pháp cải thiện chất lượng giảng dạy trực tuyến hiệu quả cho các thầy cô.