Những năm gần đây, các công cụ AI như ChatGPT, Gemini, Grok, DeepSeek,… xuất hiện và thu hút sự chú ý của hàng tỷ người trên thế giới. Người ta ngạc nhiên là hỏi gì AI cũng biết! Câu hỏi thú vị là AI có “biết làm” không? Câu trả lời là CÓ. Vậy AI biết làm sẽ bằng cách nào?
Trước kia, nhờ Google tìm kiếm thì chỉ nhận được hàng loạt tài liệu chứa những nội dung liên quan (lúc đó, thế là tốt lắm rồi) nhưng giờ đây, câu hỏi tương tự đặt ra cho AI thì lại nhận được cả một bài phân tích chi tiết về nội dung liên quan cộng thêm tổng hợp ý chính, gợi ý mở rộng và nhiều thứ khác. Mà AI “chiều” tất cả mọi người, từ bà nội trợ đến sinh viên đại học, từ công chức nhà nước đến nhà khoa học chuyên ngành, “chiều” một cách tận tụy, luôn sẵn sàng và lịch sự. Vì thế mà ai cũng thích dùng và thấy dùng mang lại nhiều ích lợi.
Tuy vậy, nếu để ý, thì có thể nhận ra một vài đặc điểm như sau: Thứ nhất là AI dần đồng nhất, làm việc với ChatGPT, Gemini, Grok, Copilot, DeepSeek,… chúng ta thấy chúng “ứng xử” tương tự nhau, cho kết quả gần giống nhau, bố cục nội dung cũng hao hao như nhau. Thứ hai là chúng chỉ “giỏi nói” trong không gian số (cyber) mà không biết “làm” bất cứ điều gì trong thế giới thực (physical).
Tại sao AI lại “giỏi nói”? Câu trả lời đến từ mục đích tạo ra AI ngay từ đầu. Các AI đều được phát triển dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Model – LLM). Các LLM ngày nay, dù mạnh đến đâu, vẫn chủ yếu hoạt động trong thế giới “biểu tượng” – văn bản, mã lệnh, hình ảnh, âm thanh. Các AI có thể xử lý một khối lượng lớn các dữ liệu biểu tượng này, vì thế, chúng “gom được” rất nhiều tri thức trong quá trình khai phá dữ liệu lớn. Vì vậy, chúng “giỏi nói”.
Câu hỏi thú vị là AI có “biết làm” không? Câu trả lời là CÓ nhưng phải tạo cho chúng khả năng kiểm chứng tri thức bằng hành động – điều kiện quan trọng để tiến tới quyền tự chủ (autonomy) thực sự. Việc này dẫn đến các yêu cầu cần giải quyết như sau:
Khi đó, AI có thể tự kiểm chứng những tri thức mà nó đã học được bằng hành động thực tế. Đó là lúc AI bước từ AI “hội thoại” sang AI “hành vi”. Cánh cửa này mở ra một ngành công nghiệp hoàn toàn mới: Ngành công nghiệp tự vận hành! Đây phải chăng là một kịch bản viễn tưởng hão huyền? Không, nó có thực và sẽ có mặt trong tương lai!
Nếu hiện thực hóa được 3 yêu cầu nêu trên thì có thể biến AI “giỏi nói” thành AI “biết làm”. Dưới đây, chúng ta cùng làm quen với cách đáp ứng 3 yêu cầu này.
1 Cần ngôn ngữ riêng
Từ trước tới nay, AI được lập trình bằng LLM nên nó chỉ “giỏi nói” vì LLM không hỗ trợ AI thực hiện các hành vi trong thế giới thực. Muốn làm điều này, AI cần ngôn ngữ lập trình riêng (AI native programing language) để có thể “hiểu” và “kiểm chứng” những tri thức mà nó tập hợp được từ khai phá dữ liệu lớn thông qua các hành vi do chính nó thực hiện trong thế giới thực.
Ngôn ngữ phổ quát này cần có những đặc điểm sau:
Vì AI tập hợp được tri thức thông qua xử lý dữ liệu được diễn đạt bằng ngôn ngữ tự nhiên nên ngôn ngữ phổ quát này phải có khả năng ánh xạ từ ngôn ngữ tự nhiên sang câu lệnh vận hành cụ thể. Đây là điều mà các ngôn ngữ lớn không làm được.
Trong số các ngôn ngữ lập trình cho AI hiện nay như Python, C++, Vlogic,… chỉ có Vlogic là đáp ứng được gần hết các yêu cầu nêu trên, đặc biệt là khả năng ánh xạ từ ngôn ngữ tự nhiên sang ngôn ngữ lập trình chỉ có trong Vlogic. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, Vlogic vẫn là một ngôn ngữ lập trình chuyên ngành (domain-specific language –DSL) dành riêng cho hệ thống điều khiển. Muốn biến Vlogic thành ngôn ngữ lập trình AI – Vật lý, cần nâng cấp Vlogic lên một version mới (tạm gọi là Vlogic ++) với những nội dung cơ bản như nâng cấp về cú pháp, ngữ nghĩa, tích hợp, mở rộng định nghĩa về nguyên công (Elementary Operation – EO) để trở thành khối lập trình (programming block), khả năng tham chiếu ngữ cảnh (context-awareness), tính năng cho phép LLM chuyển hóa câu lệnh tự nhiên sang EO và diễn đạt biểu thức cấp cao. Lúc đó, Vlogic++ trở thành ngôn ngữ phổ quát riêng cho AI-IoT, trực tiếp giúp AI “biết làm”.
2 Cần hệ sinh thái số
Có ngôn ngữ Vlogic++ để AI lập trình điều khiển IoT nhằm kiểm chứng tri thức đã thu thập được mới là điều kiện cần, điều kiện đủ là cần có hệ sinh thái số. Hệ sinh thái số tiếp nhận chương trình do AI gửi đến, biên dịch nó sang ngôn máy và chuyển tới các bộ điều khiển IO Easy để điều khiển các thiết bị chấp hành (actuators). Các khái niệm này đã được giới thiệu trên TGS.
Ở đây, khi Vlogic đã được nâng cấp thành Vlogic++, nhiều tính năng mới của hệ sinh thái số này được bổ sung, trong đó, khả năng ánh xạ ngôn ngữ tự nhiên sang ngôn ngữ lập trình là điểm sáng nhất. Nó cho phép AI tự kiểm chứng những gì nó hiểu (trên cyber, mang tính lý thuyết) thông qua những hành động cụ thể trong thế giới thực để (tự) hiểu sâu hơn (trong physical, mang tính thực hành) những tri thức đó.
Đây là điểm khởi đầu cho việc hình thành ngành phát triển các hệ thống tự vận hành: Ví dụ: Cánh đồng tự canh tác, hầm mỏ tự khai thác, hệ thống phòng thủ tự vận hành, UAV tích hợp AI tự hoạt động bầy đàn, bệnh viện tự điều trị,…
Những phân tích trên cho thấy hoàn toàn có thể biến AI “giỏi nói” thành AI “biết làm”. Đây không phải là ước mơ viễn tưởng mà là xu hướng phát triển thực tế. Trên thế giới đã có quốc gia đạt được kết quả ban đầu nhưng thuyết phục theo hướng này.
Ngành công nghiệp tự vận hành bởi AI sẽ vượt xa các ngành công nghiệp do chính con người vận hành vì AI có khả năng tập hợp tri thức của cả nhân loại và áp dụng khối lượng tri thức khổng lồ đó vào sản xuất, phát triển xã hội và vận hành theo thời gian thực.
Ở nước ta, đó là tương lai, nhưng chắc chắn sẽ đến. Xét dưới mọi góc độ, đây là hướng vươn mình mạnh mẽ nhất.
FPT vừa thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược với ATEC – tập đoàn phát triển phần mềm ô tô Nhật Bản, cùng nhau phát triển các giải pháp phần mềm ô tô thế hệ mới, đóng góp vào sự tăng trưởng bền vững của hệ sinh thái công nghệ ô tô Nhật Bản.
Ngày hội Công nghệ TPHCM 2025 (Conviction 2025) là ngày hội Blockchain và AI quy mô lớn diễn ra trong 2 ngày 9–10/08/2025 tại Trung tâm hội nghị Thiskyhall TPHCM, với chủ đề “Kỷ nguyên cộng hưởng giữa Blockchain và AI”.
Ngày 28/7/2025, Bosch Rexroth – một công ty thành viên của tập đoàn Bosch, chuyên về lĩnh vực Truyền động và Điều khiển chính thức đưa vào vận hành văn phòng mới, nhằm mở rộng hiện diện, tăng cường kết nối và đồng hành cùng sự phát triển của các doanh nghiệp trong bối cảnh công nghiệp 4.0 tại Việt Nam.
25/7/2025, tại Nhà hát thành phố Hải Phòng, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hải Phòng và Công ty TNHH Grab (Grab Việt Nam) đã ký biên bản thỏa thuận hợp tác nhằm đẩy mạnh xúc tiến quảng bá du lịch Hải Phòng. Hợp tác cũng hướng tới việc tăng cường chuyển đổi số trong lĩnh vực du lịch, góp phần đưa Hải Phòng trở thành lựa chọn hàng đầu của du khách trong nước và quốc tế.
Lấy khách hàng làm trung tâm, đổi mới sản phẩm và phát triển thương hiệu – tam giác định hướng này là thế chân kiềng giúp doanh nghiệp kinh doanh thành công trong mọi lĩnh vực, đặc biệt chinh phục thị trường quốc tế nhanh chóng và ổn định. Trong đó, tăng hàm lượng cảm xúc trong sản phẩm là cách làm thương hiệu dễ đi vào lòng người dùng nhất.
Ngày 24/7/2025, diễn đàn công nghiệp chiến lược M-TALKS 2025 với chủ đề “Cơ hội bứt phá chuỗi giá trị ngành cơ khí – chế tạo Việt Nam trong bối cảnh thuế quan và chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu” đã thu hút đông đảo doanh nghiệp quan tâm tham gia.
Từ năm 2022 đến 2025, dòng sản phẩm Dimensity cao cấp đã ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc trên 350%.
Tập đoàn công nghiệp Armstrong Industrial Corporation (Armstrong Asia) đã tích hợp các giải pháp của Zebra để nâng cao hiệu quả vận hành kho bãi và nhà xưởng của mình tại Malaysia và Thái Lan.
Tại sự kiện AWS Summit New York 2025, Amazon Web Services (AWS) đã công bố loạt những đổi mới sáng tạo quan trọng giúp các tổ chức, doanh nghiệp xây dựng và triển khai các AI agent một cách bảo mật ở quy mô lớn.
Zalo vừa hoàn tất tích hợp tính năng chuyển khoản nhanh với Agribank và Vietcombank, nâng tổng số ngân hàng triển khai dịch vụ này lên 24 đơn vị.