Bàn ăn bày sẵn trên mạng

Hình thành nên từ nhu cầu thiết thực của nhịp sống đô thị, kinh doanh ăn uống trực tuyến đang được giới chuyên môn đánh giá là dịch vụ sẽ phát triển, mang đến mảng màu tươi sáng cho khối thương mại điện tử (TMĐT) trong thời gian tới.

“Bạn đang đói bụng nhưng ngại đi ăn vì đang rất bận, ngại nắng, ngại mưa, ngại đường sá đông người…? Không hề gì, các trang web đặt thức ăn trực tuyến sẽ giúp bạn. Click chuột vào một trang web gọi món ăn trực tuyến, chỉ với các bước đơn giản: chọn địa điểm (tỉnh thành, quận, nhà hàng); chọn món thức ăn, thức uống bạn muốn đặt; điền chi tiết thông tin tên, địa chỉ, số điện thoại liên lạc sau đó gửi đi, bạn sẽ có ngay một bữa ăn vừa ý” – là kịch bản, thông điệp chung của các trang đặt món trực tuyến hiện nay.

Thị trường đã sẵn sàng

Đã có những bước khởi đầu từ vài năm trước, song có thể nói kinh doanh gọi thức ăn trực tuyến chỉ chính thức “nhộn nhịp” gần đây khi thị trường lần lượt đón chào các thành viên gia nhập mới trong và ngoài nước, và sau đó là các thương vụ mua bán, rót vốn đầu tư của các “đại gia” trong lĩnh vực TMĐT, các quỹ đầu tư. Giới nhân viên văn phòng ở các thành phố lớn như TPHCM, Hà Nội hiện đã không còn xa lạ với các website gọi thức ăn trực tuyến như chonmon.vn, eat.vn, orderfood.vn, hungry.vn, hungrypanda.vn, goimon.vn, hotmeal.vn, vietnammm.com…

Phương thức hoạt động của một trang web gọi món online nhìn chung ít phức tạp hơn so với các trang bán hàng trực tuyến. Các trang bán hàng trực tuyến cần có giao diện thiết kế bắt mắt, sản phẩm phải được trưng bày và giới thiệu dựa theo trường tâm lý khách hàng. Bán hàng trực tuyến cũng cần phải có hoặc liên kết với các cổng thanh toán trực tuyến. Và điều lấn cấn, khó khăn cuối cùng nằm ở phía người mua là thường hoài nghi chất lượng sản phẩm, có khi còn phải đối mặt với các vụ khiếu nại.

Trong khi đó, điểu cần thiết của một website đặt món online là liên hệ được với thật nhiều đối tác nhà hàng, quán ăn để có nhiều địa chỉ, món ăn cho khách hàng lựa chọn. Không cần cổng thanh toán trực tuyến, bởi sau khi khách hàng vào website chọn xong món, dữ liệu từ website sẽ truyền thẳng đến nhà hàng, quán ăn nơi khách hàng chọn. Đội ngũ nhân viên giao hàng có thể là người của website hoặc nhân viên của chính nhà hàng sẽ đến giao hàng cho khách và trực tiếp thu tiền. Doanh thu của các website gọi món trực tuyến là hoa hồng được tính trên mỗi hóa đơn đặt món thành công.

Từ sự tiện lợi “tiền trao cháo múc”, phù hợp với văn hóa dùng tiền mặt của người Việt, phía nhà hàng, quán ăn có thêm cơ hội mở rộng “mặt bằng”, phía người dùng thì chỉ cần ngồi một chỗ vẫn ăn được món ăn yêu thích. Nhu cầu quá thiết thực, không có nhiều rào cản đã khiến nhiều đơn vị chọn khởi nghiệp bằng con đường kinh doanh dịch vụ đặt món ăn trực tuyến này. Nhưng cũng như bao công ty khởi nghiệp khác, dù đã có thành công vẫn cần phải tiếp tục mở rộng hoặc đầu tư thêm. Trong năm 2012, thị trường đặt món ăn trực tuyến trong nước đã chứng kiến nhiều “cuộc tình” cá lớn nuốt chửng cá bé.

Khởi nghiệp từ năm 2010, trang đặt món trực tuyến eat.vn đã liên kết được với 200 nhà hàng, quán ăn, doanh thu ước tính mỗi tháng hơn một tỷ đồng. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì, eat.vn đã được công ty VCCorp mua lại với mức giá 2,6 tỷ đồng vào hồi đầu tháng 8/2012. Thương vụ này theo đánh giá của ông Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc khối TMĐT, công ty VCCorp là một món khá hời, bởi eat.vn đã xây dựng được dữ liệu các nhà hàng liên kết và có lượng khách hàng tương đối ổn, doanh thu cũng bắt đầu có lãi.

Trước đó, vào tháng 6/2012, tập đoàn MJ Group cũng đã mua trang orderfood.vn và sau đó website này đã nhanh chóng được đổi tên thành hungry.vn… Bình luận về các thương vụ này, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Thương Mại Điện Tử (Bộ Công thương) cho rằng, việc các công ty lớn, đặc biệt là những công ty có quỹ đầu tư mua lại những công ty nhỏ của các đơn vị khởi nghiệp là điều tất yếu, hai bên đều cùng có lợi. Các vụ mua bán diễn ra chứng tỏ thị trường gọi món ăn trực tuyến tiềm năng, hứa hẹn đây sẽ là một mảng màu mới của TMĐT. Nếu VCCorp hiện có 20 nhân viên giao hàng chia đều cho cả hai khu vực TPHCM và Hà Nội, thì MJ Group cho biết tính riêng tại TPHCM đơn vị này đã xây dựng được đội ngũ giao hàng lên tới 200 người.

Nhà bếp của thế giới

Hiện VCCorp điều hành luôn cả hai trang gọi món ăn trực tuyến là eat.vn và chonmua.vn. Ông Tuấn cho biết, doanh thu của hai trang này đạt khoảng 2 tỷ đồng/tháng, tương đương với tầm 10.000 order. Theo tiết lộ của ông Tuấn, hoa hồng mà các nhà hàng, quán ăn chia lại cho các website đặt món trực tuyến nằm ở khoảng 15% giá trị hóa đơn. Đánh giá nhu cầu và tiềm năng thực sự của thị trường này, ông Tuấn thành thật rằng, nhu cầu gọi món ăn trực tuyến của giới công sở, của những nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam là có thực, nhưng thị phần này không lớn lắm. Đúng hơn đó chỉ là một thị trường ngách, vì dù sao nhu cầu đặt món trực tuyến của khách hàng vẫn chưa phải là nhu cầu chủ đạo.

Trong một khảo sát của Ogilvy & Mather Châu Á – Thái Bình Dương (tập đoàn chuyên về quảng cáo và tiếp thị) công bố gần đây, Việt Nam là một thị trường hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực dịch vụ ăn uống, bởi Việt Nam là nước có dân số đông và người dân thường có thói quen ăn uống bên ngoài. Tính riêng ở TPHCM đã có hơn 2.000 địa điểm quán xá hiển thị thông tin trên internet. Sau những cú click chuột để tìm hiểu các món ăn trên các website giới thiệu địa điểm quán xá ẩm thực sẽ là quyết định click chuột chọn món. Mảng thị trường đặt món online theo đó sẽ mở rộng, con người sẽ ngày càng bận rộn, không có nhiều thời gian để ra ngoài ăn uống. Ông Tuấn kỳ vọng, doanh thu của eat.vn và chonmua.vn trong một, hai năm tới sẽ đạt khoảng 10 tỷ đồng/tháng.

Là một nhân viên thiết kế quảng cáo, làm việc theo dự án, chị L.N.Hân – tín đồ của những trang gọi món ăn trực tuyến cho biết, các trang gọi món trực tuyến rõ ràng quá tiện dụng đặc biệt đối với những người làm việc không tuân thủ giờ giấc như chị. Không phải mất thời gian đi ra ngoài ăn, chỉ cần ngồi một chỗ và chọn món, khoảng 15 -20 phút sau là có người mang đồ ăn đến. Giá cả tuy có đắt hơn (do cộng thêm chi phí vận chuyển), nhưng giữa trưa nắng nóng, nhìn thấy nhân viên giao hàng mồ hôi tấm lấm mang đồ ăn đến tận nơi cho mình thì sự chênh lệch đó quả không đáng là bao. Phí mỗi lần giao hàng được các trang đặt thức ăn trực tuyến áp dụng dao động từ 5 – 30 ngàn đồng, tùy vào vị trí và giá trị đơn hàng.

Sự thành công của đặt món ăn trực tuyến chủ yếu phụ thuộc vào chất lượng, khẩu vị món ăn, thời gian phục vụ nhanh và chi phí vận chuyển hợp lý. Để thành công hơn, một chuyên gia ấm thực khuyên rằng, các website đặt món trực tuyến cần tìm kiếm thêm nhiều món ăn mới, món ăn các quốc gia cho người Việt thưởng thức, hoặc ngược lại những thức ăn đặc sản Việt Nam cho người nước ngoài muốn khám phá.

Bạch Đông
Thế Giới Số 163 – Ngày 18.3.2013