AI tạo sinh có thể phải đối mặt với thử thách pháp lý lớn nhất vào năm 2024

Các vụ kiện hầu như xảy ra ngay khi các chương trình AI tạo sinh (Generative AI) ra mắt. Hậu quả có thể xảy ra với công nghệ này vào năm tới.

AI tạo sinh đã thống trị thế giới trong năm nay với sự ra mắt của GPT-4, DALL·E 3, Bing Chat, Gemini và hàng tá mô hình và công cụ AI khác có khả năng tạo văn bản, hình ảnh từ một lời nhắc bằng văn bản đơn giản của người dùng.

Để đào tạo những mô hình này, các nhà phát triển AI đã dựa vào hàng triệu văn bản và hình ảnh do người thật tạo ra. Tất nhiên, một số người trong số họ không hài lòng, khi tác phẩm của họ bị sử dụng để đào tạo AI mà không có sự cho phép của họ. Cuối cùng thì các vụ kiện tụng đã xuất hiện, vào năm tới, những vụ kiện đầu tiên trong số này có thể sẽ được đưa ra xét xử.

Hầu hết tất cả các vụ kiện đang chờ xử lý đều liên quan đến bản quyền ở mức độ này hoặc mức độ khác, vì vậy các công ty công nghệ đứng đằng sau các mô hình AI tạo sinh đang dựa vào các lập luận, lý lẽ khác nhau để bào chữa cho chính mình.

Vào tháng 1, Getty Images đã đệ đơn kiện Stability AI (nhà sản xuất Stable Diffusion), cáo buộc rằng mô hình tạo hình ảnh tạo sinh này đã được đào tạo bất hợp pháp, bằng cách sử dụng hàng triệu hình ảnh có bản quyền từ các danh mục ảnh của gã khổng lồ ảnh Getty Images. Mặc dù Getty Images cũng đã đệ đơn kiện tương tự ở tiểu bang Delaware, Mỹ nhưng tuần trước, một thẩm phán đã ra phán quyết rằng, vụ kiện có thể được đưa ra xét xử ở Anh.

Một nhóm nghệ sĩ thị giác hiện đang kiện Stability AI, Midjourney, DeviantArt và Runway AI vì vi phạm bản quyền, khi các công cụ này sử dụng tác phẩm của họ để đào tạo các mô hình AI của chính mình.

Còn Tổ chức Nhóm nhà văn thương mại Authors Guild đã kiện OpenAI (nhà sản xuất ChatGPT, GPT-4 và DALL·E 3) thay mặt cho John Grisham, George RR Martin, George Saunders và 14 nhà văn khác, vì công ty này đã sử dụng trái phép các tác phẩm của họ để đào tạo cho các mô hình ngôn ngữ lớn.

Các bên nguyên đơn lập luận rằng, vì ChatGPT có thể tóm tắt chính xác tác phẩm của họ, nên toàn bộ văn bản có bản quyền phải nằm ở đâu đó trong cơ sở dữ liệu đào tạo AI đầu vào. Họ đang yêu cầu bồi thường thiệt hại và yêu cầu ngăn chặn việc sử dụng lại tác phẩm của họ mà không có giấy phép.

Một số tổ chức như Hiệp hội Tác giả của Mỹ cũng đang tìm kiếm một lệnh cấm, ngăn các nhà sản xuất AI tiếp tục sử dụng các mô hình được đào tạo lấy từ các tác phẩm có bản quyền. Nếu lệnh cấm này thực thi, thì bất kỳ công cụ AI nào được đào tạo từ dữ liệu vi phạm bản quyền sẽ phải ngừng hoạt động.

Cho đến nay, chưa có thẩm phán nào ra phán quyết về các vụ kiện, nhưng chúng ta sẽ biết nhiều hơn về diễn biến các vụ kiện này trong năm tới.

Tại Mỹ, một số nhà phát triển AI tìm cách chống lại các khiếu nại về bản quyền dựa một phần vào “Học thuyết Sử dụng Hợp lý” được Google triển khai vào năm 2015 để bác bỏ các khiếu nại.

Các nhà phát triển AI cũng đang hy vọng rằng, những lo ngại về vi phạm bản quyền sẽ không ngăn cản các doanh nghiệp mua dịch vụ của họ. Vào tháng 9, Microsoft đã cam kết sẽ thanh toán mọi chi phí pháp lý cho các khách hàng thương mại, nếu bị kiện khi sử dụng các công cụ hoặc bất kỳ sản phẩm AI nào do hãng tạo ra.

Vào năm tới, chúng ta có thể thấy một số vụ kiện này được đưa ra xét xử và nhận được phán quyết nào đó về tính hợp pháp (hoặc bất hợp pháp) của việc sử dụng các tài liệu có bản quyền, lấy từ Internet để đào tạo các mô hình AI tạo sinh.

Các vụ kiện đều có thể được giải quyết, nhưng chúng cũng có thể kéo dài hơn, thậm chí là bị bác bỏ ngay lập tức. Và bất kể thẩm phán nào khi đưa ra phán quyết, chúng ta sẽ thấy nhiều nỗ lực kháng cáo khác nhau đến từ các phía.

Trong khi tất cả các vụ kiện này đang chờ giải quyết, các mô hình AI tạo sinh đang ngày càng được nhiều người sử dụng, nó cũng đang tiếp tục được phát triển và phát hành.