Nhật Bản cảnh báo hậu quả nếu AI không được con người kiểm soát tốt

Công ty viễn thông lớn nhất Nhật Bản và tờ báo lớn đã đưa ra cảnh báo nghiêm khắc về trí tuệ nhân tạo (AI), cho rằng nếu không được kiểm soát, nó có thể dẫn đến sự sụp đổ của xã hội, nhưng AI cũng được kỳ vọng sẽ cải thiện năng suất lao động ở một mức độ nhất định.

Khi các hệ thống AI ngày càng chứng tỏ được lợi ích trong các ứng dụng trong thế giới thực, chúng đã mở rộng phạm vi tiếp cận, khiến nguy cơ lạm dụng, sử dụng quá mức rõ ràng ngày càng gia tăng. Khi các hệ thống AI tăng cường năng lực, và khi chúng được tích hợp đầy đủ hơn vào cơ sở hạ tầng xã hội, hệ lụy của việc mất quyền kiểm soát có ý nghĩa đối với chúng cũng trở nên đáng lo ngại hơn.

Một số cá nhân đáng chú ý như nhà vật lý huyền thoại Stephen Hawking và nhà lãnh đạo kiêm nhà đổi mới Tesla và SpaceX, Elon Musk, cho rằng AI có thể rất nguy hiểm. Còn người đồng sáng lập Microsoft, Bill Gates cũng tin rằng, có lý do để thận trọng, nhưng mặt tốt có thể lấn át mặt xấu nếu AI được quản lý đúng cách.

Khi AI ngày càng tinh vi và phổ biến hơn, những tiếng nói cảnh báo về mối nguy hiểm tiềm tàng của trí tuệ nhân tạo cũng ngày càng lớn hơn. Mới đây, Công ty viễn thông lớn nhất Nhật Bản tên là Nippon Telegraph and Electrical (NTT) cùng tờ báo lớn Yomiuri Shimbun Group Holdings đã đưa ra một đề xuất chung về việc định hình công nghệ AI. Họ kêu gọi các quan chức nên tiến hành sửa đổi luật xung quanh công nghệ này, và cho biết AI đã có những tác động tiêu cực đến người dùng.

Bài báo của họ nêu rõ: “Nếu AI tạo sinh không được con người kiểm soát, thì niềm tin vào toàn xã hội có thể bị tổn hại, khi mọi người ngày càng không tin tưởng lẫn nhau, và mất đi nhiều động lực để đảm bảo tính xác thực và độ tin cậy trong xã hội. Đã có lo ngại cho rằng, trong trường hợp xấu nhất, nền dân chủ và trật tự xã hội có thể bị sụp đổ”.

Hai công ty này cho biết, con người không có khả năng kiểm soát hoàn toàn triệt để công nghệ AI, đồng thời lưu ý rằng AI biết “nói dối” và con người rất “dễ bị lừa” bởi nó. Bài báo cũng lập luận rằng, các hệ thống AI ra đời để thu hút sự chú ý của người dùng cũng gây bất lợi, làm tổn hại đến quyền tự chủ và phẩm giá, đây vốn là những giá trị thiết yếu cho phép các cá nhân trong xã hội của chúng ta được tự do. Đề xuất mới của cả hai cũng chỉ trích việc sử dụng AI trong trường học.

Công ty viễn thông lớn nhất Nhật Bản Nippon Telegraph and Electrical (NTT) và tờ báo lớn Yomiuri Shimbun Group Holdings kêu gọi chính phủ Nhật Bản cần hành động về vấn đề này, bao gồm cả việc thông qua luật bảo vệ bầu cử và an ninh quốc gia, cũng như luật bản quyền mạnh mẽ hơn. Nhận thấy rằng bất kỳ cải cách pháp lý nào cũng sẽ mất thời gian, cả hai đề xuất kêu gọi giới truyền thông và các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp ở Nhật Bản nên đưa ra các quy tắc xung quanh việc phổ biến công nghệ AI.

Mặc dù báo cáo này thận trọng với những nhược điểm của AI, nhưng nó không bác bỏ toàn bộ công nghệ này và lưu ý rằng: “Bản thân công nghệ AI cũng không thể thiếu đối với xã hội, bởi nếu thiếu AI, năng suất của nhân loại có thể giảm sút”.

Nhật Bản, giống như Mỹ, đang bế tắc về vấn đề quản lý AI. Trong khi đó, Liên minh Châu Âu đã phê chuẩn một thỏa thuận tạm thời đặt ra các quy tắc về AI có thể quyết định cách các quốc gia khác hành động tiếp theo. Đạo luật AI, như tên gọi của nó, đặt ra các quy tắc cho một số ngành, từ ngân hàng đến vận tải, cũng như các hướng dẫn về cách cơ quan thực thi pháp luật có thể sử dụng AI trong nhiệm vụ của họ. Đạo luật cũng đề cập đến cách có thể xây dựng các mô hình ngôn ngữ lớn để bảo vệ cả quyền riêng tư cá nhân và bí mật của công ty.