Văn hóa khởi nghiệp: Quy trình ngược và mô hình hai bánh pizza của AWS

Lấy những thách thức, khó khăn khách hàng đang gặp phải làm trọng tâm của đổi mới sáng tạo cũng như xây dựng sản phẩm, dịch vụ mới - đó chính là quy trình ngược mà công ty Amazon Web Services (AWS – thuộc Amazon) đã thực hiện rất thành công tại chính doanh nghiệp mình.

Nhằm hỗ trợ các startup Việt Nam trong xây dựng văn hóa khởi nghiệp, thúc đẩy năng lực sáng tạo, đồng thời tận dụng được những lợi ích từ chương trình của AWS dành cho các công ty khởi nghiệp, ngày 30/6 tại TP.HCM, bà Priya Lakshmi, Trưởng phòng kinh doanh khởi nghiệp AWS  khu vực ASEAN đã có buổi chia sẻ những nguyên tắc quản lý khá thú vị của tập đoàn Amazon.

“Trong hoạt động kinh doanh, chúng ta có rất nhiều phương thức để sáng tạo và văn hóa khởi nghiệp là một điều rất quan trọng mà các startup trên thế giới đều có thể học hỏi lẫn nhau. Chúng tôi không nói chúng tôi là cách thức duy nhất hay văn hoá của chúng tôi là tốt nhất, điều chúng tôi muốn nói văn hoá luôn luôn là cái hoàn hảo. Có rất nhiều startup đã đề nghị muốn học hỏi văn hoá của AWS, và chúng tôi nhận thấy đây là thời điểm tuyệt vời chưa từng có cho các ngành kinh tế trong khu vực – nơi các startup đang tích cực tìm kiếm ý tưởng và xây dựng thành giải pháp tốt nhất đưa ra thị trường” – bà Priya Lakshmi mở đầu câu chuyện.

Quy trình ngược, từ nhu cầu khách hàng đến xây dựng sản phẩm

Dù hiện nay quy mô đã rất lớn nhưng xuất phát điểm của Amazon từng là một startup, bắt đầu bằng cửa hàng bán sách vào năm 1994, sau đó những chiếc CD, DVD được bổ sung thêm và cung cấp trên toàn cầu. Đến năm 2006, Amazon bắt đầu triển khai điện toán đám mây AWS, đây cũng là thời điểm khởi đầu cho loạt sản phẩm và dịch vụ ra đời tiếp đó, từ thiết bị Kindle và Echo, đến Amazon Prime, bao gồm cả những nội dung trên TV và phim ảnh, hay mở cửa hàng offline với Amazon Book và Amazon Go…

Lấy khách hàng làm trung tâm – đó cũng chính là triết lý hàng đầu, xuyên suốt trong hoạt động kinh doanh và sáng tạo của Amazon. Nguyên tắc của Amazon là xác định nhu cầu, khó khăn của khách hàng trước, sau đó triển khai ngược lại để tạo ra những giải pháp giải quyết bài toán đó cho khách hàng. Do đó, Amazon gần như không tập trung vào một nhóm khách hàng cụ thể hay một lĩnh vực cụ thể nào, bởi Amazon có hàng triệu khách hàng trên thế giới, họ có thể là người tiêu dùng, người tạo nội dung, người phát triển, người kinh doanh, các công ty lớn, nhỏ mà theo Amazon tất cả những khách hàng này đều có nhu cầu riêng và cơ hội riêng. Khi ra mắt một sản phẩm mới hay nâng cấp một phiên bản mới, câu hỏi luôn đặt ra là lợi ích mang lại cho khách hàng là gì?

Chẳng hạn như, bà Priya Lakshmi cho biết, khi Amazon thành lập AWS chuyên về điện toán đám mây, một lĩnh vực hoàn toàn khác trước đó. Mặc dù vào thời điểm đó có thể thuê ngoài, nhưng do xác định được tầm quan trọng của nền tảng công nghệ điện toán đám mây trong hệ thống bán hàng vốn rất phức tạp của Amazon cũng như mang lại những lợi ích cho khách hàng về lâu dài. Vì vậy công ty đã quyết định tự xây dựng nền tảng công nghệ cốt lõi này của riêng mình. Và hiện nay, các giải pháp và dịch vụ trên nền tảng AWS đã được mở rộng trong rất nhiều lĩnh vực, cung cấp cho hàng triệu khách hàng trên toàn cầu.

Để hiện thực hóa các hoạt động sáng tạo dựa trên nhu cầu của khách hàng, tại Amazon đó là sự kết hợp của 4 trụ cốt gồm Văn hóa, Tổ chức, Kiến trúc và Cơ chế. Trước hết, về trụ cột Văn hóa, hiện Amazon áp dụng 16 nguyên tắc về lãnh đạo, trong đó nổi bật với triết lý tất cả mọi người đều là lãnh đạo trong những nhiệm vụ của đội nhóm mình để có thể đưa ra những quyết định nhanh chóng và chính xác hơn. Không chỉ đề cao vai trò của mỗi cá thể, văn hóa làm việc hợp tác cùng nhau tại Amazon càng rất được coi trọng, và xem nền tảng của hợp tác và làm việc nhóm chính là xây dựng niềm tin. Tất cả nhân viên trong tập đoàn đều đảm bảo được truyền tải tinh thần này.

Với trụ cột Tổ chức, đó sẽ là đội ngũ những con người ưu tú, đóng vai trò kiến thiết, xây dựng, luôn luôn tìm tòi những giới hạn tối đa và sáng tạo liên tục những giải pháp thay cho khách hàng. Để thuê được đúng người đúng việc, đòi hỏi doanh nghiệp cần phải có cơ chế tốt để họ phát triển. Điều đó được thể hiện thông qua cách thức tổ chức “Đội nhóm 2 bánh pizza” khá độc đáo của Amazon. Biết rằng quy mô của đội nhóm mỗi khi lớn lên sẽ làm giảm khả năng ra quyết định, làm chậm quy trình, có khi khiến cả công ty phải dừng lại. Vì thế, tại Amazon đã áp dụng mô hình “Đội nhóm 2 bánh pizza”, tức số người trong mỗi đội nhóm chỉ đủ để chia 2 cái bánh pizza (dưới 10 người). Nguyên tắc này theo Amazon vừa giúp tiếp cận được với khách hàng gần để hiểu khách hàng tốt hơn, vừa giúp đội nhóm đưa ra quyết định nhanh hơn và làm chủ các hành động của mình. Mô hình này cũng làm giảm nguy cơ thất bại, hoặc nếu thất bại thì thời gian phục hồi sẽ nhanh hơn so với một đội nhóm lớn mất nhiều thời gian và thất bại cũng nặng nề hơn. Khi nhu cầu các sản phẩm và dịch vụ mới gia tăng thì những đội nhóm quy mô nhỏ này sẽ được hình thành bổ sung mới và tiếp quản công việc – tức chỉ tăng thêm số lượng đội nhóm, tuyệt đối không thêm người vào đội nhóm. Tính đến thời điểm hiện tại Amazon có khoảng 250 dịch vụ, còn AWS có hơn 200 dịch vụ, và cứ mỗi dịch vụ đều do một nhóm đội phụ trách theo mô hình 2 bánh pizza.

Đối với trụ cột Kiến trúc, theo quan điểm của Amazon, trong một doanh nghiệp nếu hệ thống quá quan liêu sẽ không thể nào thành công. Ngoài văn hóa, con người, điều quan trọng là doanh nghiệp phải có nền tảng kiến trúc với khả năng hoạt động linh hoạt cao. Tất cả các dịch vụ của Amazon nói chung, AWS nói riêng đều có sự kết hợp, liên đới với nhau. Trước đây khi thực hiện một ý tưởng nào đó, thông thường doanh nghiệp phải thuê phần cứng và làm phần mềm, nhưng nay khi đã có điện toán đám mây (cloud) và doanh nghiệp biết tận dụng cloud thì chỉ cần mất vài phút là đã có thể tạo ra được một dịch vụ mới. Nền tảng điện toán đám mây thực sự là bước đột phá, mang lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, đặc biệt những startup trong việc gia tăng sự sáng tạo, thường xuyên ra dịch vụ mới, thử nghiệm mới với thời gian nhanh và chi phí thấp.

Cuối cùng, về vấn đề Cơ chế của Amazon, theo diễn giải của bà Priya Lakshmi đây cũng chính là quy trình hoàn chỉnh lặp lại mà công ty xem như một công cụ thực hiện tư duy sáng tạo lấy khách hàng làm trung tâm với quy trình làm việc ngược như đã đề cập. Tại AWS, 90% dịch vụ được thiết kế dựa trên những phản hồi của khách hàng, và 10% còn lại do AWS đưa ra những điều khách hàng sẽ cần trong tương lai.

AWS và các chương trình đồng hành cùng startup

Tại buổi chia sẻ, bà Priya Lakshmi cho biết, trong những giai đoạn đầu của một công ty khởi nghiệp, chương trình AWS Activate sẽ cung cấp cho những startup đạt tiêu chuẩn một loạt những lợi ích, bao gồm AWS credits, hỗ trợ kỹ thuật và cả đào tạo. Từ năm 2013, chương trình AWS Activate đã cung cấp cho hàng trăm ngàn startup với những lợi ích này.

Đặc biệt trong hai năm đại dịch vừa qua, AWS đã dành tới hơn 2 tỷ USD cho chương trình Activate credits nhằm giúp những startup ở giai đoạn đầu phát triển khởi động kinh doanh và đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng. Với sự trợ giúp này, nhiều startup đang sử dụng các dịch vụ đám mây có độ khả mở, đáng tin cậy và an toàn cao như năng lực tính toán, lưu trữ, cơ sở dữ liệu, phân tích, Internet Vạn Vật, Máy học và nhiều dịch vụ khác từ AWS để mở rộng quy mô doanh nghiệp của họ.

Thông qua chương trình này, AWS cũng cung cấp bảng điều khiển Activate Console, được thiết kế để hỗ trợ những người sáng lập qua mọi giai đoạn trong hành trình khởi nghiệp của họ: từ ý tưởng ban đầu, đến xây dựng MVP (minimum viable product), đến có được khách hàng đầu tiên, mở rộng quy mô kinh doanh trên AWS và hơn thế nữa. Bảng Activate Console cung cấp cho người sáng lập các đề xuất được cá nhân hóa về nhiều chủ đề đào tạo đáng lưu ý dựa trên cách sử dụng AWS của họ, đồng thời theo dõi và giám sát các khoản credit và chi phí AWS của người dùng.

Gần đây nhất, AWS cũng đã ra mắt bộ “Build On AWS”, một bộ sưu tập các mẫu cơ sở hạ tầng sẵn sàng cho sản xuất cùng nhiều kiến ​​trúc tham chiếu bao gồm nhiều giải pháp được phát triển đặc biệt cho các startup. Được thiết kế để giúp các startup xây dựng trong vài phút, các giải pháp này do các chuyên gia tại AWS tạo ra, dựa trên các phương pháp tốt nhất của AWS. “Build on AWS” đã đơn giản hóa các bước đầu tiên của việc khởi động một cơ sở hạ tầng mở rộng, đáng tin cậy, an toàn và được tối ưu hóa phù hợp với ngành hoặc trường hợp cụ thể của một startup.

Là một trong những startup Việt Nam thuộc mảng FinTech B2B khá thành công, công ty Bizzi thành lập từ tháng 9/2019, và trong suốt 2 năm xây dựng rơi vào đúng thời điểm đại dịch, nhưng Bizzi đã có 3 vòng gọi vốn. Vòng gần nhất Pre-Series A, Bizzi đã gọi được 3 triệu USD từ các quỹ đầu tư và một công ty đầu tư của Nhật Bản. Những thành công ban đầu có được này, theo ông Nguyễn Bảo Nguyên, sáng lập kiêm CTO của Bizzi cho hay, một phần do công ty có cơ hội được học hỏi và tận dụng một số nguyên tắc trong văn hóa khởi nghiệp cũng như các chương trình hỗ trợ từ AWS.