Thương mại điện tử, vấp váp và thời cơ

Dưới góc nhìn của các chuyên gia thì sự sụp đổ của một số website thương mại điện tử (TMĐT) thời gian qua không có nghĩa là lĩnh vực này không phát triển mà qua sự sàng lọc, đã thấy người dùng cần một thị trường trong sạch và hiệu quả.

 

 

Đổ mới thấy đông

Cuối năm 2011, các chuyên gia cho rằng trong năm 2012 sẽ xảy ra hàng loạt các website thương mại điện tử bị đóng cửa, sụp đổ… Dự báo đã không sai! Nhìn lại năm 2012 cho thấy, một số website thương mại điện tử đã đi vào dĩ vãng như: Zing Deal (ngừng hoạt động tháng 2/2012); tiếp đến là Muaban24.com (hình thức bán hàng đa cấp trên mạng đã gây ra thiệt hại cho hàng trăm ngàn người trên cả nước); Hay gần đây nhất là vụ lục đục của Nhommua (trang website mua hàng theo nhóm từng được IDG Ventures và hai quỹ đầu tư khác rót 60 triệu USD). Nhommua.com tuy chưa đến lúc đóng cửa nhưng với những mâu thuẫn nội bộ xảy ra vừa qua đã và đang cho thấy sự “xuống hạng” và nhiều bất lợi trong kinh doanh chặng đường tới. Dù chưa biết nội tình vụ việc thế nào nhưng rõ ràng là niềm tin vào nhommua.vn nơi khách hàng và người tiêu dùng đã giảm rõ dệt.

Các sự vụ trên không gây bất ngờ đối với những người trong giới, bởi đây cũng là một cuộc đào thải, sàng lọc những website “có vấn đề”. Ngoài những nguyên nhân cho rằng, các website thương mại điện tử sụp đổ là do để những người tham gia trên đó bán hàng chất lượng kém, giao hàng chậm, thanh toán không đảm bảo, để xảy ra lừa đảo, chộp giật… gây mất niềm tin nơi khách hàng thì cũng có góc nhìn tích cực hơn khi cho rằng: “thông qua các hoạt động của thương mại điện tử đã cho thấy sự le lói những nhu cầu của xã hội. Những nhu cầu này cần thiết phát triển!”.

Cụ thể, ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam cho rằng, qua sụp đổ của các trang web thương mại điện tử mới thấy, số người tham gia vào các trang web này rất đông. Có những trang web số người tham gia lên đến hàng trăm ngàn người như muaban24.com. Điều này chứng tỏ xã hội chúng ta đã có nhu cầu về thương mại điện tử, nhu cầu này thậm chí sẽ diễn ra rất sôi động. Vậy nên cần phải thúc đẩy thương mại điện tử để đáp ứng nhu cầu”

Lúc nào cũng chín muồi

Theo báo cáo 15 năm phát triển Internet tại Việt Nam của Bộ TTTT, kinh doanh trực tuyến vẫn chưa thật sự phát triển ở Việt Nam. Chỉ có khoảng 40% người sử dụng Internet ở Việt Nam đã từng truy cập một trang web mua bán hay đấu giá trực tuyến, và chỉ có một số ít đã từng sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến. Mua sắm trực tuyến được sử dụng thường xuyên hơn ở phía Bắc (Hà Nội và Hải Phòng) và chủ yếu phổ biến với nhóm tuổi 15-35. Tỷ lệ mua sắm trực tuyến và sử dụng ngân hàng trực tuyến tăng theo thành phần kinh tế.

Nhưng kinh doanh trực tuyến là một trong những lĩnh vực thấy được sự tăng trưởng mạnh mẽ nhất trong hầu hết các hoạt động vài năm trở lại đây. Mua sắm trực tuyến đã tăng thêm 12% và đạt mức 40% ở TPHCM và Hà Nội. Sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến cũng trở nên phổ biến hơn trong giai đoạn 2007 – 2009 với mức tăng từ 7% lên đến 11%.

Và với con số website thương mại điện tử mà ông Lê Hồng Minh, Tổng giám đốc VNG cho biết, hiện nay có hơn 200 website đã chứng tỏ, lĩnh vực thương mại điện tử đang diễn ra cũng khá sôi động. Theo ông Minh, đặc biệt với tỉ lệ tăng trưởng người dùng Internet hiện nay hơn 30 triệu người và dự báo tỉ lệ này sẽ còn tăng trưởng mạnh trong thời gian tới sẽ là tiền đề lớn để thúc đẩy thương mại điện tử phát triển. Đây cũng được xem là cơ hội mà các doanh nghiệp lĩnh vực thương mại điện tử nên nắm lấy!

Câu hỏi được đặt ra cho ông Minh là, “đã đến lúc TMĐT ở Việt Nam phát triển chưa?”. Ông Minh cho rằng: “không có thời điểm nào gọi là đã đến lúc hay đã chín muồi cho phát triển TMĐT… mà lúc nào cũng là thời điểm. Ai nắm bắt được tốt thì sẽ là cơ hội để phát triển lĩnh vực này. Những  website TMĐT mất đi không có nghĩa là không còn cơ hội cho để phát triển những trang web khác!” Làm TMĐTvừa khó vừa dễ! Để thành công với thương mại điện tử thì “nói phải đi đôi với làm”, có nghĩa là: khi một doanh nghiệp tạo lập ra một website TMĐT để nhằm kinh doanh thì việc đầu tiên phải tạo dựng được niềm tin nơi người dùng. Niềm tin đó phải xây dựng bằng những cam kết có lợi cho người dùng dịch vụ như: cung cấp công cụ tốt, sản phẩm hàng hóa chính hãng, giao hàng nhanh, thanh toán thuận tiện, cho đổi, trả hàng… Những cam kết này từ phía nhà cung cấp dịch vụ không phải chỉ bằng lời nói mà phải bằng hành động! “Cách tốt nhất để tạo niềm tin với người dùng TMĐT chỉ có hành động cụ thể” ông Minh nhấn mạnh. Bên cạnh niềm tin, theo ông Minh yếu tố cũng khá quan trọng trong kinh doanh thương mại điện tử mà các doanh nghiệp lĩnh vực này cần cải tiến đó là thanh toán trực tuyến. Hiện nay, có nhiều giao dịch trên thương mại điện tử đã được ngân hàng chấp nhận nhưng vẫn chưa thực sự thuận lợi cho người dùng khi có những giao dịch thanh toán bằng thẻ Visa Card nhưng vẫn phải đến ngân hàng xác thực. Điều này khiến cho người dùng cảm thấy bất tiện và gây hạn chế đối với phát triển thương mại điện tử! Để giải quyết bài toán này rất cần sự hợp tác từ phía ngân hàng.

Nâng kiến thức sử dụng Ineternet tránh bị lừa đảo Ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam cho biết, TMĐT cũng là một mô hình kinh doanh. Trong kinh doanh luôn có những “thủ pháp” của doanh nghiệp! Một số website đã dùng thủ pháp lợi dụng sự kém hiểu biết cũng như kỹ năng sử dụng Internet của người dùng để thực hiện những hành vi mua bán, giao dịch trực tuyến …gây bất lợi cho họ. Điều này có thể nhìn thấy rõ ở sự đổ vỡ cả một hệ thống của muaban24.vn. Những người tham gia vào mạng muaban24.com đa số là nông dân, công nhân…kém hiểu biết về Internet. Vì không am hiểu nên họ đã bị sập bẫy muaban 24.com, bị thiệt hại lớn cả về vật chất, lẫn tinh thần. Mặc dù, các cơ quan chức năng chưa công bố kết luận về muaban24.com phạm pháp như thế nào nhưng theo ông Liên, với sự phát triển của Internet nói chung, và thương mại điện tử nói riêng, người dùng rất cần được nâng cao kiến thức sử dụng Ineternet cũng như cảnh giác cao độ với các hình thức kinh doanh, mua bán, thông tin… trên mạng để có thể tự bảo vệ mình trước môi trường Internet đầy rẫy những phức tạp hiện nay.

Diệu Hạnh
Tin học & Đời sống 168 – Tháng 12.2012