Những bài học trong xây dựng chính phủ điện từ ở Hàn Quốc

Nếu xét về lịch sử phát triển thì việc xây dựng chính phủ điện tử (CPĐT) ở Hàn Quốc cũng chỉ mới bắt đầu được triển khai từ đầu những năm 2000, cùng thời điểm ở Việt Nam khởi động Đề án 112.

Vào lúc khởi đầu, Hàn Quốc cũng gặp những vấn đề tương tự như chúng ta hiện nay: Có quá nhiều giải pháp được đưa ra từ các nhà cung cấp – chủ yếu là các công ty CNTT lớn – và tất cả đều là nguồn đóng hoặc mang tính đóng (dùng nguồn mở nhưng không chia sẻ, biến thành của riêng). Điểm chung của các giải pháp này là đều dựa trên một khung phần mềm phát triển CPĐT (software framework) nào đó và mỗi hãng có một khung riêng. Số liệu thống kê từ 2003 đến 2007 cho thấy  71% các dự án CPĐT ở Hàn Quốc được phát triển trên các khung như vậy. Từ thực tiễn triển khai, chính phủ Hàn Quốc mau chóng nhận ra hàng loạt những khiếm khuyết cần được điều chỉnh, trong đó nổi bật nhất là: Sự lệ thuộc ngày càng nhiều vào các nhà cung cấp vì chỉ có họ mới có thể chỉnh sửa, mở rộng, phát triển hệ thống, nguy cơ không thể kết nối giữa các hệ thống ứng dụng do được phát triển từ những giải pháp độc lập, sự bất bình đẳng đối với các doanh nghiệp CNTT vừa và nhỏ vì những DN này khó có thể chen chân vào thị trường quan trọng này vì không đủ lực đầu tư tạo ra khung phát triển CPĐT riêng,…

Như thế, bài toán đặt ra cho các cơ quan chức năng của chính phủ Hàn Quốc là: Thứ nhất: Cần phải thiết lập khung phát triển CPĐT chuẩn của quốc gia để phát triển tất cả các hệ thống CPĐT trong nước một cách thống nhất. Như thế sẽ đảm bảo được tính thống nhất trong toàn bộ hệ thống CPĐT Hàn Quốc, tất cả các hệ thống ứng dụng có thể tích hợp được vào hệ thống chung. Thứ hai: Khung phát triển CPĐT chuẩn đó phải được phát triển trên nền tảng mã nguồn mở để nhà nước không bị lệ thuộc vào nhà cung cấp, tăng khả năng bảo vệ an toàn thông tin và tạo điều kiện cho các DN CNTT vừa và nhỏ tham gia phát triển các ứng dụng CPĐT cho nhà nước.

Để làm việc này, cơ quan chủ trì triển khai xây dựng CPĐT của Hàn Quốc thực hiện việc khảo sát chi tiết các khung phát triển CPĐT nguồn đóng hiện hữu nhằm tìm ra những chức năng chung nhất, những công cụ phù hợp nhất cho việc phát triển từng phân hệ chức năng trong bộ công cụ phát triển hệ thống CPĐT và chuẩn hóa chúng để lập thành khung phát triển CPĐT chuẩn quốc gia.
 

UBND TP Đà Nẵng và Tổ chức thông tin xã hội quốc gia Hà Quốc (NIA) ký biên bản hợp tác trong xây dựng CPĐT tại Đà Nẵng ngày 13/11/2012.

Sau đó, chính phủ Hàn Quốc tổ chức nghiên cứu, lấy ý kiến và nguyện vọng từ những người trong cuộc gồm các doanh nghiệp CNTT lớn, nhỏ và vừa, các tổ chức xã hội, các cơ quan chính phủ và người dân – đối tượng sử dụng các dịch vụ của chính phủ – nhằm xác định chiến lược phát triển CPĐT ở Hàn Quốc. Chiến lược này được soi sáng bởi 3 định hướng:

–    Chuẩn hóa: Thiết lập khung phần mềm phát triển chuẩn để xây dựng CPĐT, sử dụng hạ tầng kỹ thuật thống nhất

–    Tính mở: Đảm bảo tính trung lập của khung CPĐT, tạo ra các tài sản mở công cộng và khuyến khích sự  tham gia từ nhiều phía.

–    Phát triển cộng đồng: Chia sẻ các công cụ phát triển phần mềm và công nghệ thông qua đào tạo và xúc tiến việc sử dụng khung phát triển CPĐT chuẩn.

Những định hướng này nhắm vào việc thực hiện các mục tiêu sau:

–    Tái sử dụng các chức năng đã được phát triển.

–    Cải thiện tính tương tác và liên thông.

–    Cập nhật được các xu thế phát triển của CNTT-TT thế giới.

–    Loại bỏ sự phụ thuộc vào nhà cung cấp.

–    Nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp CNTT vừa và nhỏ.

Tất cả hướng đến tầm nhìn: Cải thiện chất lượng của các dịch vụ CPĐT và nâng cao hiệu quả đầu tư vào CNTT-TT của chính phủ.

Chính phủ Hàn Quốc chủ trương xây dựng một khung phát triển CPĐT nguồn mở dựa trên 4 nền tảng là “hợp tác”, “đối thoại”, “mở” và “cộng sinh”. Dựa trên khung này thực hiện:

–    Thuê ngoài phát triển nguồn mở: Sử dụng 40 phần mềm nguồn mở được phát triển bởi 11 công ty CNTT lớn và các công ty CNTT vừa và nhỏ.

–    Quy trình mở: Thu thập ý kiến từ hơn 500 đầu mối, tổ chức hơn 20 cuộc gặp với các doanh nghiệp tư nhân.

–    Đầu ra mở: Ứng dụng khung phát triển CPĐT nguồn mở để phát triển 283 dự án CPĐT, đào tạo miễn phí cho 3.204 chuyên viên phát triển, công bố công khai 430.000 dòng lệnh nguồn mở cho hơn 200.000 lượt tải về sử dụng.

–    Hệ sinh thái mở: Thành lập Hiệp hội nguồn mở gồm các doanh nghiệp phần mềm lớn, vừa và nhỏ. Thành lập trung tâm hợp tác Công – Tư để phối hợp lực lượng phát triển các ứng dụng CPĐT.

Cuối cùng, chính phủ Hàn Quốc đã tạo ra một khung phát triển CPĐT chuẩn dùng để phát triển và vận hành các hệ thống CPĐT. Khung này cung cấp:

–    Các chức năng cơ bản dùng để phát triển hệ thống CPĐT.

–    Tích hợp khung phát triển CPĐT với các chức năng mới để hình thành hệ thống CPĐT.

–    Môi trường cạnh tranh lành mạnh được tạo ra cho mọi đối tượng tham gia nhờ chia sẻ các chức năng cơ bản.

Tính đến tháng 9/2012 có tất cả 283 dự án CPĐT được triển khai dựa trên khung phát triển CPĐT chuẩn, trong đó các DN lớn chiếm 36% còn các DN vùa và nhỏ chiếm 64% số lượng dự án.

Từ thực tiễn triển khai xây dựng CPĐT ở Hàn Quốc, nhận xét chung được rút ra là:

Trước đây:

–    Quá nhiều sản phẩm cho cùng một chức năng được phát triển.

–    Phụ thuộc vào nhà cung cấp vì sản phẩm bàn giao là một hộp đen.

–    Các DN vừa và nhỏ ở vào thế yếu vì không có cơ hội sở hữu khung phát triển.

–    Khó bảo trì hệ thống vì thiếu các chuẩn phát triển.  

Hiện nay:

–    Giảm thiểu sự trùng lặp do sử dụng chung 219 cấu phần chung.

–    Loại bỏ sự phụ thuộc vào nhà cung cấp vì sử dụng khung phát triển CPĐT nguồn mở.

–    Nâng cao vai trò của các DN VVN bằng cách chia sẻ khung phát triển chuẩn.

–    Nâng cao khả năng liên thông giữa các hệ thống ứng dụng nhờ sử dụng khung phát triển chuẩn.

Với kết quả này, trong hai năm liền (1011, 2012) Hàn Quốc được LHQ bình chọn là quốc gia xây dựng CPĐT thành công nhất trên thế giới.

Bài học rút ra cho Việt Nam Phát triển CPĐT dựa trên nguồn mở là con đường duy nhất đảm bảo an ninh thông tin quốc gia, tạo ra cơ hội cho cộng đồng DN vừa và nhỏ tham gia cung cấp dịch vụ CNTT-TT cho chính phủ, giảm thiểu sự lệ thuộc vào một số nhà cung cấp lớn và tiết kiệm được một khoản kinh phí lớn dành cho nghiên cứu và phát triển. Xây dựng khung phát triển CPĐT chuẩn quốc gia và từ đó phát triển nền tảng phát triển CPĐT (eGov Platform) làm bộ công cụ chung phát triển mọi hệ thống ứng dụng CPĐT là cách tiếp cận khoa học nhất. Có một kế hoạch tổng thể phát triển CPĐT trên nền nguồm mở và được công bố công khai nhằm thu hút sự đóng góp từ cả xã hội là con đường phát triển nhanh nhất và bền vững nhất.

Bài và ảnh: Nguyễn Tuấn Hoa
Tin học & Đời sống tháng 1+2.2013