Gia công phần mềm cho Nhật Bản: “Mẻ cá lớn và nguy cơ lưới thủng”

Theo khảo sát của tạp chí Nikkei Computer được công bố tại Ngày Công nghệ Thông tin Việt Nam ở Nhật Bản (Vietnam ICT Day in Japan 2013) diễn ra ngày 26/2/2013 tại Tokyo, thì Việt Nam đang là điểm gia công phần mềm (GCPM) được nhiều doanh nghiệp Nhật Bản lựa chọn. Các doanh nghiệp Việt Nam có tận dụng được cơ hội “ngàn năm có một” này hay không là phụ thuộc vào chính họ!

Tăng trưởng ấn tượng

Theo ông Phạm Tấn Công, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ Thông tin Việt Nam (Vinasa), “trong năm 2012, nhiều doanh nghiệp hội viên của Vinasa đã đạt được tốc độ tăng trưởng khá cao trong mảng GCPM cho thị trường Nhật Bản. Thậm chí, có doanh nghiệp tăng gấp 6 lần về doanh thu”. Còn ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty FPT nhìn nhận, “Trong lúc kinh tế khó khăn, các doanh nghiệp phần mềm làm trong nước và các thị trường khác lao đao, thì các doanh nghiệp phần mềm làm với thị trường Nhật Bản đang tăng trưởng ấn tượng. Thậm chí có doanh nghiệp tăng trưởng tới 400% trong năm 2012”. “Xu hướng này mới chỉ là bắt đầu”, ông Bình nhấn mạnh.

Tại Ngày CNTT Việt Nam ở Nhật Bản
 

Sự tăng trưởng mạnh mẽ trên của các doanh nghiệp phần mềm trong năm 2012 đã giúp đưa Việt Nam vượt qua Ấn Độ vươn lên vị trí thứ 2 về gia công phần mềm cho Nhật Bản. Theo Sách trắng CNTT 2012 do IPA  (Information Processing Association) phát hành, Việt Nam là quốc gia đứng thứ 2 trong số các quốc gia được doanh nghiệp Nhật Bản trực tiếp đặt hàng gia công phần mềm với tỷ lệ 23,3% trong tổng số 1.100 doanh nghiệp Nhật Bản được khảo sát lựa chọn; Ấn Độ đứng thứ 3 với tỷ lệ 13,7%. Và theo khảo sát của Tạp chí Nikkei Computer được công bố tại Vietnam ICT Day in Japan 2013, Việt Nam đang là điểm gia công phần mềm được nhiều doanh nghiệp Nhật Bản lựa chọn, đặc biệt là giữa bối cảnh quan hệ Nhật -Trung đang có những vấn đề căng thẳng như hiện nay.

Cơ hội ngàn năm

Không chỉ có được con số tăng trưởng ấn tượng trong năm 2012, mảng GCPM cho thị trường Nhật Bản của Việt Nam còn thu hút được sự quan tâm đặc biệt từ các doanh nghiệp Nhật Bản. Nhiều doanh nghiệp Nhật Bản sẵn sàng tham gia các hoạt động quảng bá về ngành gia công phần mềm của Việt Nam cũng như chủ động đề nghị sẽ tăng thêm việc cho các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam trong thời gian tới.

Theo con số thống kê từ Ban tổ chức Vietnam ICT Day in Japan 2013, số người tham gia sự kiện này so với số người đăng ký đạt tỷ lệ 78%, cao hơn so với con số trung bình chung tỷ lệ người Nhật tham gia các sự kiện được tổ chức tại Nhật (thông thường tỷ lệ này chỉ đạt con số 60%). Bên cạnh đó, theo phiếu khảo sát của Ban Tổ chức, có tới 23% đại diện DN tham dự lần này khẳng định sẽ tham dự những sự kiện tiếp theo và 74% cho biết sẽ tham gia nếu có cơ hội.

Còn theo ông Bình, “Trong các cuộc tiếp xúc với lãnh đạo cấp cao của các tập đoàn lớn của Nhật Bản gần đây, họ đều khẳng định muốn giao việc, mở rộng quy mô hợp tác với doanh nghiệp Việt Nam và vấn đề họ quan ngại hiện nay chỉ là Việt Nam có đủ người để làm hay không?”. Ông Bình cũng khẳng định, “Thực sự, cơ hội tăng trưởng không giới hạn từ thị trường Nhật Bản đến rất gần, có thể nói là trong tầm tay. Nếu coi hợp đồng làm gia công phần mềm là cá, thì chúng ta đang gặp một đàn cá rất lớn và đây là cơ hội “ngàn năm có một”.

  Đặt đại cục lên trên hết

Như vậy, cơ hội gia tăng quy mô GCPM cho thị trường Nhật Bản thực sự đang đến rất gần, liệu các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam có quyết tâm nắm lấy cơ hội này hay không? Theo nhìn nhận từ phía các chuyên gia trong ngành, số lượng doanh nghiệp phần mềm Việt Nam tương đối lớn, khoảng vài trăm doanh nghiệp nhưng số lượng doanh nghiệp làm gia công phần mềm cho thị trường Nhật Bản lại tương đối ít, khoảng vài chục doanh nghiệp. Vì vậy, nếu không có những hành động cấp thiết chuẩn bị sẵn sàng đón làn sóng ủy thác gia công phần mềm từ các doanh nghiệp Nhật Bản, doanh nghiệp phần mềm Việt Nam có thể sẽ vuột mất cơ hội lịch sử này.
 

Điều cần làm ngay của các doanh nghiệp phần mềm là tập trung đào tạo nhân lực

Theo ông Bình, “Để không vuột mất cơ hội “ngàn năm có một” này, các doanh nghiệp cần phải tăng cường hợp tác nội ngành, chia sẻ cơ hội, cùng nhau tham gia vào các cuộc đánh bắt lớn. Bây giờ không phải là lúc chúng ta cạnh tranh lẫn nhau, mà phải cùng nhau đan lưới”.  Ông Bình cũng khẳng định, “FPT sẵn sàng chuyển giao những kiến thức, bí quyết làm ăn của mình cho các doanh nghiệp Việt Nam, đầu tiên là CMMi (Capability Maturity Model Integration – Chuẩn quản lý quy trình chất lượng)”. Bên cạnh đó, ông Bình cũng cho biết thêm, “FPT cũng mong muốn đưa ra mô hình Haken (đưa một số kỹ sư FPT làm việc tại cơ sở của đối tác) mà nhiều công ty Nhật Bản làm với FPT cho các doanh nghiệp trong Vinasa. Theo đó, doanh nghiệp phần mềm Việt sẽ cử một số kỹ sư onsite ở FPT, để tạo ra sự hợp tác nội ngành. Với cách làm này, các doanh nghiệp phải dũng cảm, đặt đại cục lên hàng đầu hơn là vấn đề sợ mất nhân lực”.

Hiện mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp Nhật Bản đối với Việt Nam vẫn là nguồn nhân lực. Chính vì vậy, điều cần làm ngay đối với các doanh nghiệp phần mềm là cần phải tập trung đào tạo, tuyển dụng nhiều hơn nữa đội ngũ lập trình viên, kỹ sư cầu nối, nhân viên bán hàng… sử dụng thành tạo tiếng Nhật. Hiện đã có một số doanh nghiệp tập trung đầu tư mạnh cho vấn đề này, chẳng hạn như FPT với chương trình tuyển dụng sinh (sinh viên trở thành nhân viên của một công ty này khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường) dựa theo nhu cầu của khách hàng Nhật Bản. Bên cạnh đó, là hoàn thiện các quy trình chất lượng đáp ứng yêu cầu của khách hàng Nhật Bản.

Cộng Tác