Công nghệ số mở rộng bất bình đẳng kinh tế

Đó là một trong những vấn đề thế giới trong hoàn cảnh số hóa được nêu ra trong báo cáo Chỉ số Kết nối Toàn cầu của Huawei (Global Connectivity Index - GCI) năm 2017 công bố ngày hôm nay, 17/4.

Báo cáo nghiên cứu thường niên lần thứ tư này cho thấy các quốc gia đang tiến triển như thế nào với chuyển đổi số dựa trên 40 chỉ số chuyên biệt bao trùm 5 thành tố công nghệ: băng rộng, các trung tâm dữ liệu, đám mây, dữ liệu lớn (big data) và Internet vạn vật (IoT). Đầu tư vào 5 công nghệ chủ chốt này sẽ giúp các quốc gia số hóa nền kinh tế của họ. Thông qua quy hoạch tập trung, kết nối tiềm năng có thể được tận dụng tối đa và các năng lực ICT có thể hỗ trợ sự tăng trưởng tích cực của các nền kinh tế quốc gia.
 
Trong số 50 quốc gia được phân tích trong GCI, 16 quốc gia được coi là những người tiên phong, 21 quốc gia đang trong quá trình chấp nhận và chuyển đổi, trong khi 13 quốc gia còn lại đang ở giai đoạn khởi động. Các nhóm này phản ánh tiến bộ của các quốc gia trong quá trình chuyển đổi số. Những quốc gia tiên phong (frontrunners), với GDP bình quân đầu người là 50.000 USD, chủ yếu là các nền kinh tế phát triển, tiếp tục thúc đẩy trải nghiệm số người dùng, ứng dụng dữ liệu lớn và IoT để phát triển các xã hội ngày càng thông minh, hiệu quả hơn. Những quốc gia đang trong quá trình chuyển đổi, với GDP bình quân theo đầu người là 15.000 USD, hiện tập trung vào việc thúc đẩy nhu cầu ứng dụng ICT nhằm tạo điều kiện cho việc số hóa các ngành và đạt được tăng trưởng kinh tế chất lượng cao. Những quốc gia khởi nghiệp, với GDP bình quân đầu người là 3.000 USD, đang ở giai đoạn đầu của việc xây dựng cơ sở hạ tầng ICT và tập trung vào việc tăng nguồn cung ICT để ngày càng nhiều người dân có thể tiếp cận thế giới số.

Khoảng cách số đang có nguy cơ thành vực thẳm số giữa các quốc gia

 
Bản báo cáo cho rằng các nhà hoạch định kinh tế nên chú ý nhiều hơn đến sự bất bình đẳng ngày càng gia tăng, lưu ý rằng “khoảng cách số đang trở thành một vực thẳm số”. “Bằng cách kiểm tra ba năm dữ liệu GCI, chúng ta thấy sự bất bình đẳng gia tăng, một phiên bản ICT của ‘Hiệu ứng Matthew’ – một lý thuyết xã hội học cho rằng ‘người giàu trở nên giàu có hơn và người nghèo trở nên nghèo hơn’. Điều này đưa tới một nhận định rằng, các nhóm hoặc các cá nhân có lợi thế tích lũy qua thời gian không chỉ thành công mà còn tận dụng lợi thế của họ để tách xa hơn và xa hơn nữa các đối thủ cạnh tranh. Các nhà hoạch định chính sách cần hiểu rằng khoảng cách số đang ngày càng nới nộng ra sẽ gây tác động đến mọi lĩnh vực của nền kinh tế và xã hội. Các quốc gia không thể xây dựng tăng trưởng kinh tế bền vững cũng có thể gặp khó khăn trong việc nuôi dưỡng, giáo dục và tạo cơ hội việc làm cho người dân của họ”, báo cáo nhận định.
 
Các lĩnh vực chính mà sự bất bình đẳng giữa các nhóm quốc gia được thể hiện bao gồm số lượng thuê bao băng rộng di động, nguồn nhân lực CNTT trên đầu người, đầu tư CNTT/ GDP, việc tải các ứng dụng trên đầu người và tỷ lệ cài đặt IoT trên đầu người. Cần lưu ý rằng mỗi điểm số gia tăng trong bảng điểm GCI tương đương với 1) tỷ lệ gia tăng khả năng cạnh tranh là 2,1%; 2) tỷ lệ gia tăng 2,2% trong đổi mới quốc gia; và 3) tỷ lệ tăng năng suất 2,3%.

 Nam Thụ