Trojan Acecard: tấn công dịch vụ ngân hàng qua thiết bị di động Android

Nhóm Nghiên cứu chống phần mềm độc hại tại Kaspersky Lab vừa phát hiện trojan Acecard nhắm vào ngân hàng hoạt động trên hệ điều hành Android rất nguy hiểm, phần mềm này có khả năng tấn công người dùng trên gần 50 ứng dụng tài chính trực tuyến khác nhau và có thể phớt lờ đi giải pháp bảo mật của Google Play.

Trong Quý III 2015, nhận thấy sự gia tăng bất thường về số lượng các cuộc tấn công vào dịch vụ ngân hàng trên điện thoại di động tại Úc, các chuyên gia bảo mật Kaspersky Lab đã nghi ngờ và tìm ra nguyên nhân thủ phạm chính là trojan Acecard.

Gia đình trojan Acecard sử dụng hầu hết các chức năng hiện có của một phần mềm độc hại, từ đánh cắp tin nhắn văn bản và tin nhắn thoại của ngân hàng đến mã hóa ứng dụng windows chính thức với tin nhắn giả mạo mạo danh trang đăng nhập nhằm đánh cắp thông tin cá nhân và chi tiết tài khoản. Những phiên bản gần đây nhất trong gia đình Acecard có thể tấn công ứng dụng người dùng của 30 ngân hàng và hệ thống thanh toán. Khi những trojan này có khả năng mã hóa bất kì ứng dụng nào, số ứng dụng tài chính bị tấn công có thể còn cao hơn nữa.

Bên cạnh ứng dụng ngân hàng, Acecard còn có thể mã hóa những ứng dụng với cửa sổ giả mạo, như ứng dụng dịch vụ nhắn tin WhatsApp, Viber, Instagram, Skype; mạng xã hội VKontakte, Odnoklassniki, Facebook, Twitter; người dùng Gmail; ứng dụng PayPal trên điện thoại di động; Google Play và Google Music.

Phần mềm độc hại này bị phát hiện vào tháng 2/2014 nhưng trong một thời gian dài không có bất kì dấu hiệu hoạt động nào. Mọi đã thay đổi vào năm 2015 khi các nhà nghiên cứu tại Kaspersky Lab đã phát hiện số lượng lớn cuộc tấn công: từ tháng 5 – 12/2015, hơn 6.000 người dùng bị trojan này tấn công. Phần lớn họ sống tại Nga, Úc, Đức, Áo và Pháp.

Trong 2 năm quan sát, các nhà nghiên cứu tại Kaspersky Lab đã chứng kiến sự phát triển không ngừng của trojan này. Chúng có thêm 10 phiên bản mới, mỗi phiên bản sau lại có nhiều chức năng độc hại hơn phiên bản trước. 

Thiết bị di động thường bị lây nhiễm sau khi tải xuống một ứng dụng độc hại giả mạo một ứng dụng hợp pháp khác. Các phiên bản của Acecard thường được phát tán như Flash Player hoặc PornoVideo mặc dù những cái tên khác thỉnh thoảng cũng được sử dụng để giả mạo phần mềm hữu ích và phổ biến.

Nhưng đây không phải là cách duy nhất mà phần mềm độc hại này được phát tán. Vào 28/10/2015, các chuyên gia tại Kaspersky Lab đã phát hiện ra một phiên bản của trojan Acecard: Trojan-Downloader.AndroidOS.Acecard.b trên Google Play. Trojan được phát tán dưới vỏ bọc là một trò chơi. Khi phần mềm độc hại được cài đặt từ Google Play, người dùng chỉ thấy biểu tượng Adobe Flash Player trên màn hình desktop và không có bất kì dấu hiệu cho thấy một ứng dụng đã được cài đặt. 

Vậy ai là thủ phạm? Quan sát kĩ mã phần mềm độc hại, các chuyên gia Kaspersky Lab thiên về chiều hướng Acecard được tạo ra bởi cùng một nhóm tội phạm mạng đã tạo ra trojan TOR đầu tiên trên Android – Backdoor.AndroidOS.Torec.a và trojan mã hóa/mã độc tống tiền đầu tiên trên di dộng – Trojan-Ransom.AndroidOS.Pletor.a.

Bằng chứng cho sự việc này là những dòng mã giống nhau (tên phương pháp và loại) và việc sử dụng cùng máy chủ C&C. Điều này chứng tỏ Acecard do một nhóm tội phạm mạng đầy kinh nghiệm và quyền lực lập nên, có khả năng lớn là nói tiếng Nga.

Roman Unuchek, Nhà phân tích cấp cao phần mềm độc hại tại Kaspersky Lab Hoa Kỳ cảnh báo: “Nhóm tội phạm mạng này sử dụng gần như mọi phương pháp hiện có để lan rộng Acecard. Nó có thể được phát tán dưới vỏ bọc một chương trình, thông qua cửa hàng ứng dụng chính thức hoặc thông qua trojan khác. Một đặc điểm đặc biệt của phần mềm độc hại này là nó có thể mã hóa hơn 30 hệ thống ngân hàng và thanh toán cũng như phương tiện truyền thông đại chúng, tin nhắn và những ứng dụng khác. Sự kết hợp giữa chức năng của Acecard và các phương pháp phát tán khiến nó trở thành một trong những mối đe dọa nguy hiểm nhất hiện nay”.

Để đề phòng sự lây nhiễm, Kaspersky Lab khuyến cáo, không tải xuống hay cài đặt bất kì ứng dụng nào từ Google Play hoặc những nguồn không đáng tin cậy, không truy cập trang web hoặc click vào đường link khả nghi, cài đặt giải giáp bảo mật đáng tin cậy trên thiết bị di động, bảo đảm rằng cơ sở dữ liệu chống virus được cập nhật và hoạt động đúng cách.

Ô Lâu