Trong một cuộc phỏng vấn cách đây 12 năm (2001), tuần báo Newsweek đã có cuộc gặp gỡ với những chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin, khoa học kỹ thuật và giáo dục… về tương lai của ngành giáo dục sau 20 năm kể từ lúc ấy. Sau 1 vòng 12 con giáp, các dự đoán đó đã có bao nhiêu phần thành hiện thực?
Steve Jobs-CEO quá cố của Apple
Dự đoán: Một trong những vấn đề của chúng ta ngày hôm nay là dạy cho trẻ cách thể hiện bản thân bởi những phương tiện xuất hiện trong thế hệ của chúng. Ở những thế kỷ trước đây, các phương tiện này là những trang giấy in, những trang báo giấy hoặc những cuốn tiểu thuyết. Con người không hoàn toàn chỉ biết “tiêu thụ”, mà họ còn sáng tạo ra chúng nữa. Khi mọi người đọc tiểu thuyết, họ cũng viết thư. Những phương tiện trong thời đại của chúng ta là
video và hình ảnh, nhưng hầu hết chúng ta đều là những người tiêu thụ nhiều hơn là sáng tạo. Chúng ta đang thấy có nhiều sự thay đổi. Chúng ta đang làm ra nhiều hơn nữa các tựa phim cũng như DVD. Chuyến đi đến tương lai trong 20 năm nữa là khả năng tích hợp những công cụ giải trí đa phương tiện này lại với nhau, để người dùng có thể trở thành những nhà sản xuất. Bạn cần phải xem những đoạn phim mà học sinh cũng như các giáo viên đang tạo ra trong thời điểm này. Tôi có thể cho bạn xem một đoạn phim được thực hiện bởi một giáo viên lớp 6 về việc dạy cách ghi nhớ những nguyên tắc trong hình học mà bạn có thể sẽ không bao giờ quên được. Khi các sinh viên thực hiện sản xuất các đoạn phim, kiến thức sẽ được thu nạp thêm. Và giáo viên sẽ là trung tâm của quy trình này. Bất kì ai không tin vào điều này có thể là vì họ đã không có được một giáo viên giỏi như thế”.
Hiện tại: Có thể thấy, ở thời điểm này, công cụ để sản xuất nội dung của giới trẻ vẫn chỉ gói gọn ở video và hình ảnh, nhưng được nâng lên một mức độ cao hơn, bởi công cụ sản xuất không đơn giản chỉ là các máy ảnh, máy quay phim mà còn là các thiết bị di động như smartphone hay máy tính bảng nữa. Cũng không khó để nhận ra, ở các lớp học ngày nay, các giáo viên thường sử dụng các công cụ trình chiếu như máy chiếu, máy tính xách tay để việc truyền tải kiến thức được hiệu quả hơn. Các bài tập kế hoạch nhóm cũng đòi hỏi phải có kèm theo những bằng chứng cụ thể, đồng nghĩa với việc phải thực hiện các thao tác sáng tạo hình ảnh. Ngoài ra, với hàng loạt các kênh tải phim một cách dễ dàng như YouTube, Vimeo, dailymotion… giới trẻ cũng có nhiều lựa chọn để thể hiện bản thân như Steve Jobs đã từng nói.
Bill Gates- Chủ tịch Microsoft 
Dự đoán: Hãy giả dụ rằng hệ thống mạng không dây băng thông rộng được thiết lập và bạn có một kết nối tốc độ cao cho phép bạn không chỉ thực hiện chia sẻ câu chữ mà còn là các đoạn video hay âm thanh nữa. Và cũng hãy giả dụ rằng mỗi sinh viên có một máy tính cá nhân, một máy tính bảng (theo định nghĩa lúc bấy giờ của Microsoft-TGS), vốn là những thiết bị có thể đem lại những
trải nghiệm đọc tốt như giấy, và khả năng ghi chú cũng như đánh dấu ấn tượng. Bạn chỉ cần sử dụng chiếc bút đi kèm để lưu trữ trên bề mặt của thiết bị. Nếu bạn đang ghi chú, bạn hoàn toàn có thể gửi đến cho bạn bè của mình trong chớp mắt để họ có thể xem qua. Chữ viết của bạn có thể được lưu trữ dưới dạng chữ viết tay hoặc chuyển thể sang các ký tự máy tính bên trong thiết bị. Ngoài ra, hệ thống còn có khả năng kết nối thời gian thực. Nếu bạn gọi cho một ai đó, sẽ có một chiếc máy ảnh giúp bạn làm điều này. Bạn có thể thấy được người đang nói chuyện và ngược lại. Khi bạn đang nói chuyện về bài tập về nhà, bạn có thể truy cập nhiều trang web khác nhau. Thiết bị này hoàn toàn dành cho việc làm việc nhóm, kết nối, sáng tạo, và thực sự đây là một thiết bị tương tự như những gì máy tính cá nhân có thể làm được ngày hôm nay. Và hãy thử tưởng tượng ở lớp học, nơi có một chiếc màn hình lớn mà các giáo viên có thể giúp trình chiếu những gì mà các sinh viên đang làm trên máy tính bảng của họ để mọi người có thể xem được. Dĩ nhiên, vẫn sẽ có chỗ cho những nhân tố mới, nhưng sẽ gần như hạn chế hoàn toàn các giấy in. Toàn bộ những gì sinh viên cần sẽ là đem theo chiếc máy tính bảng này bên mình. Một giáo viên có thể truy cập vào trang web của Thư viện quốc gia và tìm kiếm hình ảnh, câu chữ, và sau đó truy cập vào những trang web trường học khác để chỉnh sửa. Các phụ huynh có thể xem qua những gì lớp học đã trải qua. Họ cũng có thể thêm vào các gợi ý của mình dành cho giáo viên để đóng góp, hoặc có thể để cho các cháu nói về việc các môn học có liên quan đến những công việc hiện tại của cha mẹ chúng như thế nào. Bạn có thể thấy rằng những mối quan hệ này không có giới hạn nào cả. Đó là cách học tập kết nối, nơi mà cha mẹ, sinh viên và giáo viên không bị cô lập khỏi nhau theo cách này hay cách khác.
Hiện tại: Đây là thời điểm bùng nổ khá lớn của máy tính bảng. Microsoft đã khai sinh ra khái niệm máy tính bảng, nhưng những hạn chế về phần cứng ở thời điểm đó đã không thể giúp cho máy tính bảng bay cao. Nhưng ở thời điểm này, các máy tính bảng như iPad, Galaxy Tab, Optimus, Kindle Fire, Nook… đã hiện thực hóa được ước muốn của Bill Gates. Có thể nói, toàn bộ những gì Bill Gates dự đoán đều trở thành hiện thực trong thời điểm hiện tại, và không chỉ bởi ở máy tính bảng, mà kể cả là những sản phẩm
điện thoại di động như Galaxy Note 2 nữa. Không chỉ thế, với việc Windows 8 và Ultrabook được giới thiệu, người dùng còn có thêm một lựa chọn khác để tương tác với mọi người. Với các máy tính xách tay nhỏ gọn, mạnh mẽ và nhiều tính năng, người dùng hoàn toàn có thể kết nối với nhau một cách khá dễ dàng.
John Doerr-Nhà đầu tư của Venture 
Dự đoán: Không phải lúc nào chúng ta cũng kết nối với sợi cáp Ethernet khi ở nhà. Chúng ta cần phải đến một chỗ học thực thụ nào đó. Sẽ không phải là các phòng học lớn, mà các không gian sẽ ngày càng trở nên nhỏ hơn và kết nối, những nơi để thực hiện các đề án, để hướng dẫn và học tập. Sẽ không có những chiếc bàn lớn chứa đựng đầy tài liệu trong phòng. Những bài tập về nhà và bài học sẽ được in ấn dựa trên nhu cầu thiết thực. Toàn bộ các loại hình đa phương tiện đều được lưu trữ trên mạng. Bạn sẽ cần phải có một màn hình có tỉ lệ 16:9 để có thể đem lại cho bạn những trải nghiệm IMAX tốt nhất có thể. Thay vì kiểm tra khả năng đọc và làm toán của trẻ con, chúng ta sẽ có những phương tiện đo đạc chính xác hơn khả năng của chúng bằng cách sử dụng những biểu tượng và kết hợp với khả năng của trẻ để chúng có thể thể hiện bản thân của mình trong nghệ thuật. Ở lớp 4 bạn có thể đang tập đọc, ở lớp 8 các bạn đang làm số học và ở lớp 12 bạn có thể thiết kế Website. Điều cuối cùng là bạn có thể học để sống sót được trong cuộc sống trên đôi chân của mình, và sẵn sàng để đi bầu cử, để trở thành một công dân của thời đại mới.”
Hiện tại: Có thể thấy hiện tại, thông tin ở khắp mọi nơi. Chúng ta vẫn cần đến sách giấy, bài vở, nhưng những chiếc máy đọc sách, những công cụ tìm kiếm thông tin trên mạng đang ngày một phát triển mạnh, và gần như chúng ta có thể tìm thấy bất kỳ những gì mình muốn ngay trên máy tính cá nhân qua internet, kể cả cách làm thế nào để sống cho đúng cách, đối nhân xử thế như thế nào cho hay… Những trải nghiệm hình ảnh cũng trở nên thực tế hơn, bởi 99% các màn hình hiên thị được sử dụng trong thời điểm này đều có tỉ lệ 16:9 và 16:10. Các bàn học cũng đã gọn gàng hơn, thay những chồng tập sách vở khổng lồ bằng những thiết bị điện tử nhỏ gọn có khả năng lưu trữ lớn.
Danny Hillis- người đã đặt ra khái niệm Siêu máy tính 
Dự đoán: Có những thời điểm phục hưng mà ngành giáo dục sẽ là nơi mà nhiều người có kiến thức sâu rộng sẽ “ẩn náu”. Thế giới hiện tại thực sự là rất phức tạp. Bạn có thể sẽ thức dậy vào ngày mai và nghĩ rằng bạn sẽ cần một chuyên gia về kết nối Internet băng thông rộng, hoặc những kiến thức về chính trị ở Afghanistan. Đó là những chủ đề mà giáo viên không thể chuẩn bị sẵn cho bạn. Thay vào đó, chúng ta sẽ cần những công nghệ mới và phần mềm có thể giúp bạn biết được những thứ mình cần, khi bạn cần. Hãy thử tưởng tượng bạn có một gia sư hiểu bạn khá rõ, biết rằng bạn thích những ví dụ cụ thể và thích hình ảnh, hoặc muốn được nghe kể chuyện. Gia sư này sẽ biết cách để giải thích toàn bộ mọi thứ theo suy nghĩ của bạn, và điều này sẽ giúp cho bạn trở nên hứng thú hơn. Một thủ thư tuyệt vời đã làm điều này với tôi. Đó chính là bà Wilner, thủ thư ở thư viện trường tiểu học Lida Lee Tall ở Baltimore. Tôi thích những cuốn sách về rock, và bà ấy luôn đem cho tôi những tựa sách này. Một ngày, bà Wilner đem đến cho tôi một cuốn sách về điện tử và nói, “Bà nghĩ cháu sẽ thích quyển sách này”. Và điều đó đã thay đổi cuộc đời tôi. Bà ấy có thể làm được điều này vì bà ấy hiểu tôi đủ rõ để biết tôi cần gì. Và đó cũng chính là điều mà phần mềm này sẽ làm được. công cụ tìm kiếm, dù là được sử dụng rất nhiều lần, cũng không thể nào hiểu được bạn biết gì hay bạn cần tìm hiểu gì. Cỗ máy tìm kiếm là danh sách các tựa sách, và cái mà tôi muốn nói đến là người thủ thư. Hãy thử tưởng tượng chương trình này như là một gia sư tự động sẽ hướng dẫn sinh viên, giống như những gì bà thủ thư già đã làm với tôi, hay là một giáo viên tuyệt vời nào đó đưa cho bạn một quyển sách và bảo rằng, “Trò sẽ thích quyển sách này”. Đó là cách mà giáo dục sẽ trở nên khác biệt trong tương lai. Giáo dục sẽ được thiết kế dành riêng cho bạn, và tôi đã thấy được cách xây dựng hệ thống này trong tương lai. Tôi có thể “nếm” thử hương vị này rồi.
Hiện tại: Có rất nhiều cỗ máy tìm kiếm trên mạng trong thời điểm này, và tất cả đều có chất lượng rất tốt. Đúng như những gì Danny Hillis đã nói, các cỗ máy này đang dần dần tìm hiểu thêm thói quen của người tìm kiếm chứ không đơn giản chỉ là lưu lại lịch sử các cuộc tìm kiếm của người dùng. Đơn cử ta có thể kể đến tính năng gợi ý từ khóa tìm kiếm, hay như với YouTube cũng có tính năng gợi ý các đoạn video clip mà bạn có thể sẽ thích dựa trên phân tích lịch sử tìm kiếm video của bạn. Dĩ nhiên, các công cụ này vẫn chưa thể bẻ đi 180 độ như những gì bà thủ thư Wilner đã làm, chuyển từ rock sang điện tử, nhưng ít ra, chúng cũng phần nào thực hiện được mong ước của Danny Hillis.
Khánh Hòa
Thế Giới Số Xuân 21.1.2013
