Những ngày cuối tháng 9 là những ngày mà Andrew McLeod, giám đốc khu vực Canada của RIM có thể vài “tin tốt” để bàn luận. Trong buổi công bố báo cáo tài chính quý 2/2013 (năm tài chính), con số lỗ 235 triệu USD là ít hơn nhiều người lo ngại trong khi số thuê bao mới là 2 triệu người (chủ yếu ở các nước đang phát triển) đạt tổng số 80 triệu.Cùng với việc diễn ra hội nghị các nhà phát triển BlackBerry Jam, mọi người đang hy vọng ở ngày trở lại của RIM với BlackBerry 10 (BB10).
Nền tảng hy vọng Những điềm lành trên không có nghĩa là RIM sẽ thoát khỏi khó khăn một cách nhanh chóng nhưng đủ để cho thấy công ty có trụ sở ở Waterloo sẽ khởi động một chu trình dài cho những chiếc smartphone BB10 vào đầu năm 2013. Theo lời của McLeod, quá trình thử nghiệm với các nhà mạng sẽ bắt đầu vào tháng 10 nhằm chuẩn bị cho đợt phát hành nền tảng ở quy mô lớn.
Những người hâm một BlackBerry (BB), một đám đông đang co lại có vẻ lạc quan theo kiểu thận trọng. Các nhà phát triển tại BB Jam đã có những phản ứng tích cực đối với những phiên bản thử nghiệm của BB10 trên dòng thiết bị thử nghiệm Dev. Không giống như iPhone hay các thiết bị chạy Android, BB10 cho phép người dùng sử dụng các thao tác cử chỉ để trượt qua lại giữa các ứng dụng (không cần nút Home) hay kiểm tra email một cách nhanh chóng (giống như trên MeeGo, WebOS hay như các Live Tile của Windows Phone và Windows 8). Mặc dù không hoàn toàn là một công nghệ độc đáo những RIM cũng đa thuyết phục được mọi người cho một thử nghiệm. Các tính năng hướng người dùng cũng được bổ sung, bao gồm một bàn phím tiên đoán và một máy ảnh hỗ trợ “tua lại” để không bỏ lỡ khoảnh khắc trước khi bấm máy. Một giao diện người dùng được gọi là “Flow” sẽ tập trung vào khả năng đa nhiệm dạng cửa sổ thu nhỏ, tập trung mạng xã hội, email, tin nhắn tại một nơi duy nhất hay truy cập nhanh các thông báo tại bất cứ đâu – có ít nhiều vay mượn từ những nền tảng khác.
RIM cũng có thể tận dụng sự tạm nghỉ của các đối thủ như việc iPhone 5 thất bại trong việc gây rung động ngành công nghiệp với rắc rối liên quan đến ứng dụng Maps, Samsung cố giảm bớt hình phạt 1 tỷ USD hay Windows Phone 8 vẫn chưa thể tới tay người tiêu dùng. Tất cả vạch ra một cửa sổ hẹp cho RIM bước qua và lấy lại vị thế của mình, mặc dù để được như vậy sẽ đòi hỏi mọi thứ diễn ra hoàn hảo, tiếp thị hoành tráng và rất nhiều may mắn vốn hiếm hoi trong những năm gần đây. Thị phần của RIM đã giảm xuống chỉ còn 4,8% trong tháng mới đây, theo dữ liệu nghiên cứu của International Data Corp. Các nhà sản xuất Android như Samsung, HTC, Motorola kiểm soát 68% thị phần trong khi iPhone tự hào với 17%. Thorsten Heins, CEO của hãng đã vượt qua những áp lực của các nhà đầu tư để khẳng định một tương lai mà BB là nền tảng nắm giữ vị trí thứ ba. Đúng theo kế hoạch, chiếc điện thoại đầu tiên sẽ được ra mắt đầu năm tới với màn hình cảm ứng, sau một thời gian ngắn là một chiếc có bàn phím đầy đủ. Một thiết bị đầu bảng được gọi là Aristo sẽ có bộ xử lý Qualcomm 1,5 GHz, bộ nhớ RAM là 2 GB được đóng gói trong một thân hình mỏng 8,55 mm, hỗ trợ thay thế pin, kết nối LTE hay NFC.
Ngoài một hệ điều hành hoàn toàn mới, những thiết bị này cũng cho phép các nhà quản lý CNTT có thể phân chia rạch ròi giữa cá nhân và công việc thông qua quản lý email hay tài khoản mạng xã hội, đáp ứng xu hướng BYOD mà nhiều
doanh nghiệp đang chấp nhận.
Tất nhiên những gì mà RIM công bố với thế giới cho thấy họ đang hy vọng rất nhiều khi mà tốc độ đổi mới của các đối thủ đang chậm lại, điển hình nhất là iPhone 5. Những nhà mạng cũng không muốn phải quá phụ thuộc vào hai ông lớn là Samsung và Apple và việc có thêm các nền tảng khác sẽ giúp gia tăng sự lựa chọn và giảm mức phí phải trả cho những sản phẩm của họ.
Ứng dụng kéo lùi Khi nhắc đến ứng dụng, đây là một trong những điều gây đau đầu với RIM khi mà tiền thân của BB10 là QNX trên chiếc máy tính bảng PlayBook chỉ đạt một lượng tiêu thụ khiêm tốn. Số lượng ứng dụng PlayBook trên BlackBerry App World là quá khiêm tốn so với App Store hay Play Store trong khi nhiều nhà phát triển đang tìm đường đến với các nền tảng khác khi sự quan tâm không còn. Microsoft cũng đang đẩy mạnh việc đưa Windows Phone đến với người dùng chuyên nghiệp với nền tảng máy chủ ứng dụng và tin nhắn không hề thua kém những gì RIM đang cung cấp.
Các tính năng có trên BB10 mang đến một cái nhìn mới cho những người dùng trung thành nhưng chưa đủ gây ấn tượng mạnh với những gì người khác làm được trên iPhone, trên điện thoại Android hay Windows Phone. Thực tế là họ mới chỉ hành động muộn màng để đưa sản phẩm của mình lên ngang hàng với các đối thủ. RIM cần nhiều hơn sự háo hức từ những người dùng mới, nhất là khi họ bỏ lỡ kỳ mua sắm cuối năm nay để tung ra sản phẩm mới khi mà loạt sản phẩm dùng BB 7 đã không còn hấp dẫn nhiều. Các doanh nghiệp thường đầu tư theo chiều sâu khi áp dụng công nghệ với việc mua một loạt thiết bị và tổ chức các khóa đào tạo cho nhân viên. Sự xuống cấp của RIM khiến doanh nghiệp cảm thấy lo lắng khi đầu tư vào một nền tảng có thể không tồn tại lâu dài. Mức giá của những dịch vụ chủ chốt như BES cũng không hề rẻ khi so với Active Sync của Microsoft, dẫn đến việc ngừng gia hạn hợp đồng của một số doanh nghiệp gần đây.
Tăng tốc để về thứ 3 Nhưng ngay cả khi BB10 thành công, liệu đây có phải là liều thuốc cứu được RIM? Một kịch bản tốt cho thấy RIM có thể được tái sinh bởi một đối thủ cạnh tranh – như Samsung thông qua một vụ thâu tóm. RIM vẫn là một trong số những nhà sản xuất ít bị tổn thương trong cuộc chiến bằng sáng chế và những kinh nghiệm trong mảng doanh nghiệp là rất đáng giá.
Còn bây giờ, thách thức cho RIM là tung BB10 ra đúng thời hạn giữ được bản sắc riêng và đập tạn sự hoài nghi lẫn thờ ơ của người tiêu dùng – lần ra mắt có lẽ quan trọng nhất trong lịch sử của RIM. Thời gian đã chứng minh rất nhiều lần rằng trong lĩnh vực công nghệ cao, có công nghệ tốt hơn không đồng nghĩa với thành công nếu đi sau đối thủ cạnh tranh. Bởi vậy nếu RIM muốn ganh đua vị trí thứ ba cho đứa con BB10 của mình, họ cần phải nhanh hơn nữa.
Anh Tuấn
Thế Giới Số 158 – Ngày 15.10.2012
