Chung tay cắt “nguồn oxy” của những trang web lậu

Cần chung tay cắt "nguồn oxy" nuôi dưỡng các trang web cung cấp nội dung không bản quyền là thông điệp chính được đưa ra tại hội thảo “Môi trường giải trí trực tuyến lành mạnh, an toàn – Giải trí sạch” (Clean Entertainment) do Hội sở hữu Trí tuệ TP.HCM (IPA) và Liên minh các Chủ sở hữu Quyền đồng tổ chức, diễn ra ngày 16/11/2016 tại TP.HCM.

4
Hội nghị Môi trường giải trí trực tuyến lành mạnh, an toàn (16/11/2016, TP.HCM).
 

Hội thảo được tổ chức trong khuôn khổ các hoạt động cùng Chung tay bảo vệ Bản quyền của Liên minh các Chủ sở hữu Quyền (VCA). Từ tháng 10/2015, một nhóm các Chủ sở hữu Quyền gồm 7 thành viên chính là VTV, Hiệp hội Truyền hình trả tiền khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (CASBAA); Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPA), Ủy ban Bản quyền Hàn Quốc (KCC), hãng FOX, Công ty Số Truyền hình Vệ tinh Việt Nam (K+); và Công ty BHD đã tập hợp lại với nhau để cùng chung tay thực hiện các hoạt động nhằm bảo vệ nội dung sở hữu và quyền lợi của mình, hướng đến mục tiêu xây dựng một môi trường kinh doanh nội dung số lành mạnh, đẩy lùi nạn vi phạm bản quyền. 

Nguồn oxy ở đây được hiểu là nguồn quảng cáo trực tuyến đăng trên các trang web cung cấp nội dung không bản quyền, cụ thể là những trang chiếu phim, nghe nhạc… lậu đang tràn lan trên internet. Việc kinh doanh trái phép này không chỉ làm ảnh hưởng đến doanh thu của những nhà sản xuất nội dung, đơn vị sở hữu nội dung, mà ngay cả doanh nghiệp quảng cáo trên các trang này cũng bị ảnh hưởng đến thương hiệu của mình, vì logo của họ xuất hiện bên cạnh những hình ảnh, nội dung không lành mạnh khác. Bản thân người dùng cũng không biết và dễ dàng bị nhẫm lẫn về các thông tin quảng cáo. Quan trọng hơn, vì cung cấp nội dung miễn phí nên những trang web lậu này thu hút được lượng người dùng truy cập khá cao, và đây chính là môi trường lý tưởng để tin tặc truyền mã độc (malware) đến máy tính người dùng với mục đích thu thập thông tin cá nhân, đánh cắp tài khoản, mã hóa tài liệu đòi tiền chuột… Thậm chí khi đã chiếm quyền kiểm soát máy tính của người dùng, những mã độc này có thể tự click vào quảng cáo, làm ảo đi số lượng truy cập quảng cáo.

Đây là câu chuyện chung mà bất cứ quốc gia nào cũng gặp phải. Ông John Medeiros, Chủ tịch Phụ trách mảng Chính sách của Hiệp hội Truyền hình trả tiền Châu Á Thái Bình Dương chỉ ra rằng, từ nghiên cứu kinh tế của riêng thị trường Mỹ thì ước tính doanh thu quảng cáo của các website vi phạm bản quyền tác giả lên tới 227 triệu USD/ năm. Trong đó 30 website lớn nhất kiếm được trung bình 4,4 triệu USD mỗi năm (năm 2013). Ngay cả những website nhỏ cũng dễ dàng kiếm cả 100 ngàn USD. Bởi vì mô hình kinh doanh của họ dựa hoàn toàn vào việc phát hành trái phép hàng triệu phiên bản ăn cắp từ các sản phẩm có giá trị cao, vốn dĩ phải tốn hàng tỷ công sức để tạo ra. Biên lợi nhuận của chúng từ 80% đến 94%.

Nước Anh là một trong những quốc gia đã có cách giải quyết vấn đề này rất hiệu quả, doanh thu quảng cáo trên những trang web lậu tại đây nhanh chóng giảm đến 73% sau khi áp dụng. Theo cách làm ở Anh, các chủ sở hữu sản phẩm nội dung cùng nhau kết hợp lại, lập ra danh sách những website “đen” chuyên cung cấp nội dung vi phạm bản quyền và đưa cho cảnh sát Luân Đôn. Sau khi cảnh sát xem xét, điều tra xác minh mức độ nguy hiểm, danh sách đen này được tiếp tục chia sẻ đến các doanh nghiệp để họ tránh đăng quảng cáo trên đó. Ba yếu tố tạo nên thành công về vấn đề này ở Anh đó là sự tham gia chặt chẽ của các tổ chức chính phủ, chủ sở hữu và đơn vị quảng cáo.

Tại Việt Nam, một nghiên cứu cho biết, 39% quảng cáo trên các trang mạng là quảng cáo lậu, có tính chất độc hại cao (quảng rác, game đánh bạc, khiêu dâm…). Như vậy 61% doanh thu quảng cáo của các trang web lậu là từ các nhãn hàng chính hãng. Chưa có con số thống kê chính thức tổng doanh thu quảng cáo từ những trang web lậu này, song bà Phan Cẩm Tú, Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ cho hay, danh sách những website vi phạm bản quyền đầu tiên được VCA thiết lập đã lên tới 200 website, trong đó 42 trang có nguy hại ở mức cao nhất. Mục đích của Liên minh VCA là mong muốn đưa mô hình hiệu quả ở Anh áp dụng tại Việt Nam, vì vậy trong thời gian tới, bà Cẩm Tú mong rằng danh sách này sẽ được chia sẻ và nhận được sự hợp tác tích cực từ Bộ VHTT Du lịch, Bộ TTTT, Bộ Công An, các đơn vị làm dịch vụ quảng cáo, các đơn vị có nhu cầu quảng cáo.

Ông Ngô Huy Toàn, Trưởng phòng Thanh tra Báo chí và Thông tin trên mạng (Bộ Thông tin Truyền thông) ghi nhận những ý tưởng, đóng góp của các công ty trong nỗ lực làm sạch môi trường giải trí và cam kết sẽ hỗ trợ tối đa các bên liên quan, trong hành trình này. Tuy vậy, ông Toàn cũng thẳng thắn thừa nhận, đây là một “cuộc chiến” không hề dễ dàng. Bởi trước đây cơ quan quản lý thường xử lý sự vụ bằng những hoạt động cơ chế hành chính, còn cơ chế dân sự đã được áp dụng nhưng vẫn rất hạn chế. Vả lại, internet là môi trường không biên giới, hầu hết những website chứa những phim lậu đều đặt hosting ở nước ngoài, nhiều nhất là ở Mỹ, Hong Kong… Dù các nhà chức trách Việt Nam đã nhiều lần đặt vấn đề nhưng vẫn chưa tìm được hướng ra, vì đòi hỏi sự hợp tác của các chính quyền sở tại.

Bạch Đông