Nếu đột nhiên mọi virus biến mất, loài người sẽ chết sau một ngày rưỡi

Nhà dịch tễ học Tony Goldberg của Đại học Wisconsin-Madison Mỹ cho biết: “Nếu đột nhiên mọi virus không còn tồn tại trên thế giới, loài người sẽ chết sau một ngày rưỡi. Thực tế virus quan trọng cho sự sống hơn rất nhiều so với những tác hại của chúng gây ra cho xã hội loài người”.

Đa số suy nghĩ thông thường, virus chỉ gây hại. Có vẻ như như virus chỉ có một mục đích tồn tại duy nhất là tàn phá xã hội loài người bằng cách lây lan sự khủng hoảng và là hiện thân của thần chết trong nhiều nền văn minh trước nay.

Gần đây, nhiều nhà khoa học đã dành thời gian để nghiên cứu những lợi ích mà virus mang lại và phát hiện virus có vai trò duy trì sự sống trên hành tinh, nếu không có virus sự sống trên hành tinh sẽ biến mất. Đầu tháng 7/2020, nhà dịch tễ học Tony Goldberg của Đại học Wisconsin-Madison Mỹ còn cho biết, nếu đột nhiên mọi virus không còn tồn tại trên thế giới, loài người sẽ chết sau một ngày rưỡi.

Hiện vẫn chưa thể thống kê được có bao nhiêu loại virus tồn tại trên thế giới. Chỉ có hơn 1.000 loài virus được phát hiện trong số hàng triệu loài chưa được biết đến trước nay. Các nhà khoa học cũng chưa xác định được có bao nhiêu % những virus đang tồn tại gây hại cho con người.

Virus kìm hãm sự phát triển quá mức của vi khuẩn

Có thể ví virus như những loài săn mồi trong thế giới tự nhiên, virus như sư tử, hổ, báo, còn vi khuẩn là những con linh dương và chúng sẽ phát triển tràn lan nếu không bị loài ăn thịt kiểm soát.

Gần đây, nhiều nhà khoa học đã dành thời gian để nghiên cứu những lợi ích mà virus mang lại và phát hiện virus có vai trò duy trì sự sống trên hành tinh, nếu không có virus sự sống trên hành tinh sẽ biến mất.

Theo các nhà khoa học, virus điều phối số lượng vi khuẩn trên hành tinh. Nếu không có virus, một số loài vi khuẩn sẽ phát triển bùng nổ và một số loài sẽ biến mất hoàn toàn, điều này sẽ tàn phá nhanh chóng hệ sinh thái trên trái đất, đặc biệt là đại dương. Hơn 90% sinh vật trong đại dương tồn tại lệ thuộc vào các vi sinh vật, các vi sinh vật này sản sinh hơn ½ lượng oxy cho trái đất.

“Nếu không có cái chết, sẽ không có sự sống và sự sống lệ thuộc hoàn toàn vào quá trình tái tạo chất và virus là mấu chốt quan trọng trong quá trình tái tạo đó” Curtis Suttle, nhà nghiên cứu virus môi trường tại Đại học British Columbia giải thích. Virus tiêu diệt khoảng 20% vi sinh vật và 50% số lượng virus trong đại dương mỗi ngày. Điều này giúp các sinh vật phù du có đủ dinh dưỡng cần thiết để quang hợp tạo oxy để duy trình sự sống trên trái đất.

Các nhà nghiên cứu về sâu bệnh phát hiện virus còn rất quan trọng trong việc kiểm soát số lượng loài. Một loài sâu gây hại nào đang phát triển quá mức và quá đông đúc, virus sẽ đến và giết sạch chúng, đó là quá trình rất tự nhiên để cân bằng hệ sinh thái – Marilyn Roossinck, nhà sinh thái học về virus tại Đại học Penn State cho biết. Quá trình này khá giống với những loại virus đang tấn công loài người, vì loài người đã quá đông và tàn phá trái đất nhiều hơn bất kỳ sinh vật sống nào.

Một số loài còn phụ thuộc vào virus để tồn tại. Ví dụ bò cần virus để tiêu hóa cellulose thành đường và chuyển hóa thành cơ xương và sữa. Đặc biệt các nhà khoa học tìm được nhiều bằng chứng vững chắc để củng cố giả thuyết virus có vai trò quan trọng trong việc duy trì những sinh vật lành mạnh trong cơ thể người và động vật.

Roossinck và đồng nghiệp trong một nghiên cứu đã khám phá ra một quần thể cộng sinh cỏ, nấm và virus. Virus giúp cỏ mọc được ở những vùng đất địa nhiệt có nhiệt độ khá cao, nhờ đó mà nấm phát triển được trên cỏ, và nấm là nơi trú ngụ của virus. Nếu thiếu virus quần thể cộng sinh này không thể tồn tại.

Một ví dụ khác cho thấy một loài virus trên thân cây ớt giúp cây không bị rệp tấn công, hoặc nhiều loài cây, nấm truyền giữ virus cho thế hệ sau từ đời này sang đời khác. Hầu hết các trường hợp để hỗ trợ vật chủ hơn là gây hại.

Bảo vệ con người và duy trì nòi giống

Trong cơ thể người, virus không phải lúc nào cũng gây hại, lấy GB virus làm ví dụ. Loại virus phổ biến trong máu người thuộc họ virus gây bệnh sốt xuất huyết sông Nile nhưng không gây bệnh có thể làm chậm sự phát triển của virus HIV gây bệnh Aids, hoặc giúp người bệnh Ebola ít tử vong hơn.

Thí nghiệm trên chuột cho thấy mụn rộp herpes khiến chuột ít bị nhiễm trùng hơn đặc biệt là dịch hạch và nhiễm khuẩn listeria, và phát hiện này có thể áp dụng cho người. Người nhiễm virus gây mụn rộp herpes không thể điều trị hoàn toàn, virus có khả năng tiến đến cộng sinh với vật chủ và giúp vật chủ miễn dịch với nhiều loại bệnh khác.

Thập niên 1920, Liên Xô đã nghiên cứu trị liệu bằng thực khuẩn (phage), sử dụng virus để tấn công các vi khuẩn gây bệnh và ngày nay đây là phương pháp điều trị đầy triển vọng bởi chỉ những vi khuẩn đặc thù được loại bỏ thay vì loại bỏ tất các các vi khuẩn như khi sử dụng kháng sinh.

Với các tế bào ung thư, các bác sĩ đang hoàn thiện cách điều trị ung thư hiệu quả hơn nhờ virus oncolytic – loại virus chỉ tấn công các tế bào ung thư.

Virus còn có thể can thiệp sâu vào gen người trên trái đất giúp các loài tiến hóa. Virus xâm nhập vào tế bào chiếm công cụ nhân bản tế bào để tự nhân bản. Nếu điều này xảy ra với trứng và tinh trùng đồng nghĩa với mã gen virus được truyền cho thế hệ kế tiếp.

Có 8% mã gen của người hoặc động vật có vú là gen của virus, đa phần các gen này không có ảnh hưởng gì đáng kể nhưng đôi khi lại giúp con người có những tính năng hữu ích. Năm 2018 nhóm nghiên cứu phát hiện một mã gen đóng vai trò quyết định trong việc hình thành trí nhớ dài hạn là của virus.

Phát hiện đáng kinh ngạc nhất là quá trình phát triển nhau thai người và động vật có vú nhờ vào một đoạn mã gen của một loại virus cổ xưa đã lây nhiễm vào tổ tiên chúng ta cách nay hơn 130 triệu năm trước. Không có mã gen này động vật có vú và con người không thể sinh con như hiện tại.

Thực tế các nhà khoa học chỉ mới bắt đầu nghiên cứu lợi ích của virus và đã khám phá được vai trò quan trọng của virus trong sự duy trì sự sống lớn hơn so với sự hủy diệt như chúng ta thường thấy. Việc hiểu rõ hơn về sự đa dạng của virus giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách hệ sinh thái trên hành tinh vận hành.