Nguy cơ tranh giành vaccine COVID-19 giữa các quốc gia

Các chuyên gia y tế công cộng đang lo ngại về khả năng các quốc gia lớn sẽ không chia sẻ vaccine cho các quốc gia nhỏ hơn khi cả thế giới đang lao vào cuộc đua bào chế vaccine phòng COVID-19.

Các quốc gia lớn trên thế giới đang có xu hướng tìm nguồn vaccine COVID-19 để giải quyết nhu cầu trong nước trước rồi mới tính đến việc chia sẻ toàn cầu.

Chẳng hạn với chương trình “Operation Warp Speed” của Mỹ, chính phủ nước này sẽ đầu tư nghiên cứu khoảng 7 loại vaccine COVID-19 tiềm năng. Tuy nhiên, giới chức Mỹ cũng nói rõ việc chia sẻ vaccine cho các nước khác chỉ được thực hiện sau khi nhu cầu của đất nước được đáp ứng.

Một quan chức Mỹ cũng khẳng định hồi tháng 6 rằng, ưu tiên hàng đầu của nước này là có vaccine COVID-19 cho người Mỹ. Đó cũng là lí do Washington hôm 1/7 vừa qua đã đưa ra quyết định thu gom lượng lớn remdesivir của thế giới. Remdesivir là phương pháp điều trị được chứng minh có hiệu quả nhất đối với COVID-19 hiện nay.

Liên minh Vaccine (GAVI) thừa nhận chính phủ các nước muốn bảo vệ người dân của họ là chuyện bình thường, nhưng lưu ý rằng “chúng ta sẽ không được an toàn trừ phi mọi người đều an toàn”. Theo các chuyên gia y tế công cộng, các nước cùng hợp tác tạo ra vaccine là cách tốt nhất để bảo vệ mọi người.

Về nguyên tắc, ngay khi một loại vaccine được chứng minh an toàn và hiệu quả, nó sẽ được sản xuất và đưa đến những nơi dịch bệnh đang bùng phát trên toàn cầu, rồi mới tới lượt những phần còn lại của thế giới. Dù vậy, rất khó có chuyện một chính khách Mỹ đồng ý chia sẻ 30% vaccine của họ cho những quốc gia ở châu Phi.

Tổ chức Eurasia (Ðức) vừa lên tiếng cảnh báo việc các nước “dân tộc hoá” vaccine đang biến việc tìm kiếm phương pháp điều trị COVID-19 thành cuộc chạy đua gây thiệt hại cho kinh tế và sức khỏe cộng đồng. Căng thẳng xung quanh vaccine sẽ nóng lên trong hè này và cuộc tranh giành quyền tiếp cận chế phẩm giúp ngừa bệnh sẽ kéo sang năm 2021 hoặc 2022, theo dự báo của Eurasia.

Tỉ phú Mỹ Bill Gates mới đây đã phải kêu gọi các hãng dược cùng lãnh đạo thế giới phân phối thuốc và vaccine COVID-19 đến những khu vực cần chúng nhất, thay vì các nước trả giá cao nhất.

“Nếu chỉ dành vaccine cho những người trả giá cao nhất, thay vì người cần chúng nhất, nhân loại sẽ đối mặt với một đại dịch dài, bất công và chết chóc hơn” – Bill Gates phát biểu. Giám đốc WHO Tedros Adhanom hồi tháng 6 cũng nhấn mạnh mọi loại vaccine được xem là hàng hóa công toàn cầu cần phải được thúc đẩy và giới lãnh đạo cần đưa ra cam kết chính trị.

Hiện nay trên toàn cầu có ít nhất 160 vaccine COVID-19 tiềm năng đang được thử nghiệm, trong đó 21 vaccine bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Trong khi đó, tính đến trưa 13/7, thế giới ghi nhận trên 13 triệu ca nhiễm COVID-19 với hơn 572.000 người tử vong.