Năm 2050: 1/4 dân số Việt Nam sẽ di cư vì miền Nam bị nhấn chìm trong biển nước

Công bố ngày 29/10 của Climate Central - một tổ chức phi lợi nhuận chuyên phân tích về khoa học khí hậu trên chuyên san Nature cho biết: Năm 2050 nước biển dâng sẽ xóa sổ nhiều thành phố lớn ven biển. Theo đó, phần lớn miền Nam Việt Nam sẽ nằm dưới mực nước biển gây thiệt hại lớn về kinh tế cũng như an ninh lương thực quốc gia.

Báo cáo mới nghiêm trọng hơn gấp 3 lần so với dự đoán trước đây

Kết quả nghiên cứu mới trầm trọng hơn gấp 3 lần so với dự báo trước đây. Theo PGS.TS Lê Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu về biến đổi khí hậu, Đại học Cần Thơ cho biết, đây là kết quả đáng tin cậy và Việt Nam cần khẩn trương đẩy nhanh tiến độ các giải pháp chống ngập trước khi quá trễ.

Giải thích về sự chênh lệch quá lớn về kết quả dự đoán, ông Anh Tuấn cho biết các dự đoán trước đây dựa vào mốc cao độ của các quốc gia để đo mức độ lún. Gần đây các nhà khoa học phát hiện bản thân các mốc cao độ cũng lún theo thời gian nên cho kết quả không chính xác. Cách đo mới sử dụng ánh sáng và đo nhiều góc khác nhau để điều chỉnh sai số, đồng nghĩa với phương pháp đo mới nhanh hơn và chính xác hơn so với phương pháp đo cũ. So với kết quả đo trước đây, khu vực ĐBSCL thấp hơn rất nhiều.

Một trong các nguyên nhân gây lún là mật độ xây dựng ngày càng nhiều, cạnh đó việc khai thác cát và nước ngầm tràn lan đẩy nhanh quá trình lún. Nguồn phù sa bồi đắp bị các đập thuỷ điện ở đầu nguồn giữ lại, khiến dòng nước trở nên “đói” phù sa, khi đó nước sẽ “ăn” vào 2 bên bờ sông gây ra hiện tượng sạt lở.

Kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi miền Nam và TP.HCM bị xóa sổ

Khu vực ĐBSCL là vựa lúa của Việt Nam cung cấp lương thực, thuỷ sản, cây ăn quả  cho Việt Nam và xuất khẩu. Hậu quả của việc khu vực này bị nhấn chìm trong nước sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh lương thực cho quốc gia. Áp lực di dời quá nhiều dân trong thời gian quá ngắn cũng gây thiệt hại nghiêm trọng cho kinh tế và việc quản lý của quốc gia. TPHCM trung tâm kinh tế lớn của Việt Nam bị xoá sổ gây ảnh hưởng không thể đo đếm với nền kinh tế Việt Nam.

Triều cường gây ngập tại Cần Thơ – Ảnh: Đặng Tề

ĐBSCL lún dần trong nhiều năm làm cho nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền, diện tích trồng lúa và cây ăn trái giảm mạnh, nguồn nuôi trồng thuỷ sản nước ngọt dần nhường chỗ cho các loại nước lợ và mặn. Mỗi năm ĐBSCL mất  500-550 ha đất do sự xâm thực của biển, cũng là một trong những tổn thất về lâu dài không thể đo đếm được.

Sẽ có những cuộc di dư lớn nhất nước ta

Trước mắt, Việt Nam có thể yêu cầu các quốc qua đầu nguồn không nên xây các đập thuỷ điện bởi những đập này giữ lại phù sa gây sạt lở bờ sông. Hạn chế khai thác nước ngầm và bổ sung bằng cách giữ lại nước mưa. Hạn chế sử dụng cát tự nhiên và thay thế bằng vật liệu khác. Kiểm soát và hạn chế việc xây dựng các đô thị lớn để giảm áp lực lên nền đất.

Chúng ta gần như không thể làm gì ngoài việc di dời – Ảnh: Đặng Tề

Nhà khoa học Benjamin H. Strauss cho biết các quốc gia bị ảnh hưởng cần đầu tư tài chính để bảo vệ các khu vực bị ảnh hưởng. Kể cả khi có nguồn tài chính lớn thì tất cả các biện pháp đều chỉ tạm thời. Ông Strauss lấy thành phố New Orleans làm ví dụ, toàn bộ nơi này chìm trong biển nước khi hệ thống đê bao, bị vỡ trong bão Katrina.

Quan trọng nhất là “Chúng ta muốn ở trong cái bát bao lâu?” ông Benjamin H. Strauss nói, đồng thời đề nghị các quốc gia chuẩn bị kế hoạch tái định cư di dời dân cư khỏi khu vực bị ảnh hưởng. Dự đoán thời gian tới sẽ có  những đợt di cư lớn nhất trước nay trên cấp độ toàn cầu.

Nhiều khả năng miền Nam Việt Nam sẽ biến mất, ảnh hưởng trầm trọng đến gần ¼ dân số Việt Nam. Dù kết quả nghiên cứu không đồng nghĩa đặt dấu chấm hết cho thành phố bị ảnh hưởng, mà là hồi chuông cảnh báo đến các quốc gia có khu vực bị ảnh hưởng cần nhanh chóng và nghiêm túc chuẩn bị các biện pháp phòng ngừa, công tác tái định cư.