Trí tuệ nhân tạo (Artificiel Intelligence - AI) được nghiên cứu từ lâu nhưng những kết quả mang tính bước ngoặt, chấm dứt ‘thời kỳ ngủ đông” của AI chỉ xuất hiện trong khoảng 10 năm trở lại đây.
Sự phát triển bùng nổ của AI
Trí tuệ nhân tạo (Artificiel Intelligence – AI) được nghiên cứu từ lâu nhưng những kết quả mang tính bước ngoặt, chấm dứt ‘thời kỳ ngủ đông” của AI chỉ xuất hiện trong khoảng 10 năm trở lại đây. Dấu mốc đáng ghi nhận nhất là sự ra đời của người máy Sophia vào năm 2015. Robot này thông minh đến mức được Saudi Arabia cấp quyền công dân đầu tiên trên thế giới (ngày 14/11/2017). Khả năng “ứng xử” của Sophia làm cho người ta nhận ra tiềm năng to lớn của các sản phẩm AI. Từ đó, nhiều hãng công nghệ đã vào cuộc và chỉ trong thời gian ngắn đã sáng tạo ra rất nhiều công cụ AI (AI tools) phục vụ trong nhiều lĩnh vực, trong đó, có những sản phẩm “gây choáng” cho rất nhiều người như ChatGPT (tháng 11/2022) của OpenAI và tiếp ngay sau đó là Gemini của Google (tháng 3/2023) là những công cụ tiện dụng giúp người ta xử lý thông tin và tạo nội dung một cách hoàn hảo.
Nhìn tổng quan năm 2024, người ta chia các sản phẩm và công cụ AI này theo 7 nhóm và bình chọn những sản phẩm tốt nhất trong từng nhóm. Có thể tóm tắt như sau:
Các công cụ AI ra đời liên tục và ngày càng hoàn thiện, càng nhiều tính năng hấp dẫn. Chúng đang làm thay đổi cách mà con người vẫn làm từ trước đến nay từ tạo lập văn bản, sáng tác nhạc, vẽ tranh, dựng video đến lập trình, thiết kế (kỹ thuật, thời trang), làm thơ, làm báo, sáng tác tiểu thuyết… Người ta nhận ra, với sự hỗ trợ của chúng, công việc diễn ra thuận tiện hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn, thậm chí có những việc AI còn có thể làm thay con người (như phóng viên chiến trường, điều khiển tàu, xe…). Những thay đổi này diễn ra nhẹ nhàng làm cho người ta có cảm giác dễ dàng dung hòa với chúng. Tuy nhiên, nếu nhìn rộng hơn, chúng đang góp phần thay đổi thế giới mà chúng ta (những người sử dụng) cần bắt kịp. Nếu không, chắc chắn sẽ tụt hậu.
AI thúc đẩy xây dựng phương thức sản xuất số
Mọi tiến bộ khoa học và công nghệ đều nhằm mục đích là phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Trình độ phát triển của một xã hội phản ánh năng lực tạo ra của cải vật chất của xã hội đó, thể hiện thông qua phương thức sản xuất của mình. Phương thức sản xuất ở nước ta hiện nay là thủ công bán tự động. Chúng ta cần xây dựng phương thức sản xuất số. Nhiệm vụ này đã được Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định “Chuyển đổi số ở Việt Nam là cuộc cách mạng về phương thức sản xuất”.
Một câu hỏi rất tự nhiên là “cơn bão” AI sẽ giúp gì cho công cuộc xây dựng phương thức sản xuất số ở nước ta? Vai trò của AI là gì? Chúng tác động và làm thay đổi lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất như thế nào?
Ngay từ cái tên của chúng (AI tools) đã cho thấy “đất dụng võ” của chúng là tạo ra công cụ sản xuất mới. Đây là đóng góp quan trọng nhất và quyết định nhất khi hình thành phương thức sản xuất số. Ngày nay, nhiều doanh nghiệp sau khi sử dụng “trợ lý số”, “tiếp tân số” là quên đi nhanh chóng công việc tiếp thị và chăm sóc khách hàng kiểu truyền thống. Tự họ thay đổi.
Các công cụ AI nêu trên cho thấy chúng tạo ra “cánh tay nối dài” cho tất cả những ai biết cách sử dụng chúng. Rất nhiều loại công việc mới được tạo ra (chỉ riêng tạo và kinh doanh nội dung số cũng đã là một thị trường khổng lồ). Vì thế, chuyển đổi số nói chung, phát triển và sử dụng các công cụ AI nói riêng mang lại lợi ích nhiều hơn nhiều so với thiệt hại mà chúng có thể gây ra.
Tuy nhiên, các công cụ AI không phải là tất cả. Trong xây dựng phương thức sản xuất số, các cơ chế tự động thông minh (các CPS) mới là hạt nhân kiến tạo nên những quy trình sản xuất mới. AI tools là những công cụ hỗ trợ và thúc đẩy các quy trình sản xuất số đó phát triển và hoàn thiện hơn.
Những đảm bảo cần thiết
Để AI thúc đẩy xây dựng phương thức sản xuất số một cách hiệu quả, cần có những đảm bảo cần thiết như sau.
Đảm bảo pháp lý: Việc chấp nhận “trợ lý số” chăm sóc khách hàng; giao cho “thủ kho số” cập nhật dữ liệu xuất, nhập kho; cho phép “kế toán số” thực hiện hạch toán,… cần có chính sách hay căn cứ pháp lý mới để điều chỉnh.
Đảm bảo hạ tầng: Đó là hạ tầng số đáp ứng yêu cầu sử dụng AI một cách hiệu quả nhất. AI luôn đi cùng dữ liệu lớn nên hạ tầng số này phải do các nhà cung cấp dịch vụ hạ tầng chuyên nghiệp cung cấp.
Đảm bảo nhân lực: Đó là những người được đào tạo các kỹ năng cần thiết để sử dụng các công cụ AI phù hợp cho công việc của mình. Đa phần, đó là các chuyên gia ngành (nhà báo, nhà văn, cán bộ quản lý, nhà thiết kế, sáng tác,…). Điều đáng nói là những người này phải tự học để làm chủ công cụ AI dùng cho công việc của mình chứ không phải nhờ người khác làm hộ. Gemini cá nhân là một ví dụ, nó cũng giống như chiếc điện thoại di động của riêng mỗi người, mỗi cá nhân phải làm chủ nó.
Đảm bảo đầu tư: Chắc chắn là cần đầu tư cho sự đổi mới. Tuy nhiên, không nhất thiết phải đầu tư tốn kém ngay từ đầu mà có thể và nên bắt đầu từ những việc nhỏ, dễ làm, dễ tiếp cận. Trong kỷ nguyên số, mọi giao dịch thương mại đều diễn ra dưới dạng dịch vụ (nguyên lý thứ 5 của nền kinh tế số). Vì thế, mọi thứ đều nên đi thuê (công cụ, hạ tầng số, đào tạo, bảo vệ an toàn…). Theo cách đó, việc giám sát hiệu quả đầu tư trở nên dể dàng và minh bạch hơn nhiều.
Cần khuyến khích, có chính sách và nâng đỡ tài năng
Ở tầm quốc gia, chúng ta cần có chiến lược phát triển công nghiệp AI sắc sảo mang thương hiệu Việt Nam, phù hợp với điều kiện và đặc điểm phát triển KTXH ở nước ta trong 5-10 năm tới. Việc sáng tạo ra các công nghệ mới, sản phẩm mới trong đó có AI là việc chung của xã hội. Vì thế, cần có các chính sách khuyến khích mạnh mẽ mọi tầng lớp xã hội tham gia, đóng góp, trong đó, cần có những chính sách đặc biệt ủng hộ và nâng đỡ các tài năng ở mọi lứa tuổi.
Những công cụ AI phát triển không ngừng. Những gì hôm nay được chào đón như sản phẩm xuất sắc thì ngày mai sẽ xuất hiện thứ còn cao cấp hơn. Và, thú vị hơn cả là không bao lâu nữa, những thứ xuất sắc đó có thể “nói chuyện” được với nhau, phối hợp với nhau tạo ra một hệ sinh thái AI kỳ diệu phục vụ con người.
Mùa Xuân là mùa mơ ước. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên số, những điều tưởng chừng chỉ là mơ ước lại có thể trở thành hiện thực. Hệ sinh thái AI đó là một sản phẩm có thực. Nó đến nhanh hay chậm là phụ thuộc vào nỗ lực của chúng ta.
Sự nở rộ của các ứng dụng AI tạo ra mối lo ngại chính đáng về việc máy móc sẽ thay thế con người trong nhiều lĩnh vực. Nhưng có lẽ trong kiến trúc, AI không phải là đối thủ mà sẽ là trợ lý đắc lực cho kiến trúc sư. Con người và AI có phải là một sự kết hợp không thể thiếu trong kiến trúc? Một ngành đòi hỏi sự chuẩn xác của tính toán khoa học và cả mỹ cảm của con người.
Thật bất ngờ (hoặc không bất ngờ lắm), khi sắp hết năm rồi mà phim Việt vẫn chưa có một “bom tấn” nào đúng nghĩa, tức là đạt đánh giá cao về chuyên môn mà lại đáp ứng được nhu cầu của thị trường.
Đã hai năm trôi qua từ ngày ChatGPT bùng nổ khắp toàn cầu và khởi đầu cho cuộc cách mạng AI, cuộc cách mạng công nghệ này đang dần thay đổi sâu sắc cách thức làm việc của con người, thay đổi lực lượng lao động, và thậm chí biến đổi cấu trúc kinh tế của nhân loại.
Trong khuôn khổ chuyến công tác tham dự Hội nghị Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ngày 22/1 tại Davos, Thụy Sĩ, đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tham dự Tọa đàm với các tập đoàn dược phẩm toàn cầu với chủ đề: “Dược phẩm Việt Nam trong kỷ nguyên số – Tương lai từ đổi mới sáng tạo và công nghệ”. Sự kiện do Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Ngoại giao và Tập đoàn FPT phối hợp tổ chức.
Samsung đã chính thức ra mắt Galaxy S25 Ultra, Galaxy S25+ và Galaxy S25, các smartphone AI mang đến khả năng nhận diện văn bản, giọng nói, hình ảnh và video cho trải nghiệm tương tác tự nhiên hơn.
AI có thể đã bị xem như phần máy móc sao chép con người, ở đó chỉ có sự duy lý của các thuật toán. Vậy mà bằng một định hướng khác, MoMo đã biến AI trở nên có cảm xúc, thấu hiểu, sẵn sàng bảo vệ và là trợ thủ đắc lực của con người.
Chúng ta thường nghe thầy cô giáo hoặc phụ huynh nói rằng sẽ cố gắng dạy cho học sinh hoặc đứa trẻ nên người. Vậy thì khi chưa “nên người”, học sinh hoặc đứa trẻ ấy chưa phải là “người” hay sao? Rõ ràng “người” ở đây là một khái niệm phức hợp, nó bao gồm cả danh từ, tính từ, trạng từ và cả hình dung từ nữa. Những gì người ta đang làm với trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence: AI) hiện nay cũng vậy, nó là một khái niệm khá phức hợp.
Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá lịch sử đầy biến động của trí tuệ nhân tạo (AI), từ những giấc mơ vĩ đại, những giai thoại chưa kể, đến những con người đã định hình nên lĩnh vực này. Đồng thời, chúng ta cũng sẽ nhìn về tương lai – nơi AI có thể không chỉ là công cụ mà còn đồng hành cùng nhân loại trong hành trình khám phá vũ trụ tri thức vô tận.
Zalopay, hiện thời, đã có thể được sử dụng như một phương thức thanh toán cho các dịch vụ Apple tại Việt Nam. Khách hàng có thể sử dụng tài khoản Zalopay để thanh toán cho mọi giao dịch trên App Store, Apple Music, Apple TV, iTunes Store, iCloud và nhiều dịch vụ khác.
Chợ Tốt vừa ra mắt tính năng ‘Quét Là Bán’, ứng dụng công nghệ AI, cho phép việc chụp , chọn giá, đăn g bán đồ cũ rất tiện.